دانه های خشخاش، دانه های کوچکی هستند که برای استفاده در پخت و پز یا به عنوان یک منبع برای گرفتن روغن برداشت می شوند. گیاه خشخاش چندین کاربرد در صنایع غذایی، تهیه صابون، رنگ و صنایع تهیه لاک دارد. استفاده از دانه خشخاش برای بهبود و درمان بیماری های زیر به هزاران سال قبل باز می گردد:
- آسم
- یبوست
- اسهال
- سرفه
- مشکلات خواب
- فیستول Vesicoenteric
- برخی از انواع سرطان
دانه های خشخاش منبع مناسبی از مواد مغذی از جمله موارد زیر هستند:
- منگنز
- کلسیم
- فسفر
- روی
- آهن
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت ضمن این که شما را با خواص دانه های خشخاش بیشتر آشنا می کنیم مقایسه ای نیز بین این دانه ها و سایر دانه های گیاهی داریم.
خواص دانه خشخاش
منبع عالی برای تامین منگنز
منگنز یک ماده مغذی است که برای پیشگیری از بیماری هایی مانند موارد زیر مفید است:
- ضعف استخوان ها
- پوکی استخوان
- التهاب
- درد مفاصل (استئوآرتریت)
- کم خونی
- PMS (سندرم پیش از قاعدگی)
فقط یک قاشق غذاخوری دانه خشخاش تقریبا ۳۰ درصد از نیاز روزانه بدن به منگنز را تامین می کند. منگنز نقش مهمی در ایجاد و فعال کردن آنزیم های مختلف دارد. به علاوه این دانه دارای اثرات آنتی اکسیدانی است و ممکن است از میتوکندری محافظت کند. در حالی که استرس اکسیداتیو را نیز محدود می کند.
کم کربوهیدرات و کم قند اما پر از فیبر
دانه های خشخاش مثل سایر دانه ها، مانند چیا و کتان، فیبر زیادی دارد. فیبر برای هضم و جلوگیری از یبوست مفید است. اگر یک رژیم کم کربوهیدرات مانند رژیمی که به شدت میزان کالری مصرفی را محدود می کند را دارید، مصرف مواد غذایی حاوی فیبر زیاد، برای محافظت از سلامت روده تان بسیار ضروری است. علاوه بر دانه خشخاش دیگر منابع غنی از فیبر عبارتند از:
- انواع سبزیجات
- میوه ها
- مغز ها و دانه ها
- غلات سبوس دار
ترکیب دانه ها و آجیل ها یک راه آسان برای افزایش مصرف کلی مواد مغذی و فیبر است.
منبع غنی از چربی های سالم (امگا ۶)
دانه های خشخاش اسید لینولئیک زیادی دارند. این اسید نوعی از اسیدهای چرب امگا ۶ می باشد. اغلب ما شنیده ایم که چربی های امگا ۶ نسبت به امگا -۳ در برابر التهاب کمتر موثر است. اما حقیقت این است که بدن ما نیاز به هر دو نوع اسید چرب ضروری دارد. اسید لینولئیک یک اسید چرب اشباع نشده است که در انواع مختلف گلیکوئیدهای گیاهی یافت می شود، به ویژه آنهایی که دارای روغن زیادی هستند مانند دانه خشخاش.
مصرف اسید لینولئیک در مقادیر متوسط ممکن است تأثیر مثبتی بر روی سلامت قلب داشته باشد. به عنوان مثال، این اسید می تواند به کاهش سطح کلسترول خون و جلوگیری از آترواسکلروز کمک کند. با این حال، توصیه نمی شود که مقدار زیادی از روغن های گیاهی تصفیه شده که حاوی امگا ۶ هستند را مصرف کنیم. در عوض ما باید انواع مواد غذایی مختلف که دارای انواع مختلفی از چربی هستند، مانند موارد زیر را استفاده کنیم:
- دانه ها
- آجیل
- گوشت
- تخم مرغ
- روغن زیتون
غنی از کلسیم، فسفر و منیزیم
خوردن دانه خشخاش یک راه خوب برای به دست آوردن مواد معدنی ضروری، از جمله کلسیم، فسفر و منیزیم است که به محافظت از استخوان ها کمک می کنند.
علاوه بر این، دانه های خشخاش، دوز مناسبی از مس را وارد بدن می کند. مس برای محافظت از عصب، محافظت از استخوان ها و سلامت متابولیسم ضروری است. این دانه ها همچنین دارای مقدار قابل توجهی از روی و آهن هستند که برای سلامت غدد آدرنال، پیشگیری از کم خونی، سلامت پوست و موارد دیگر مفید هستند.
تغذیه پوست
شیر دانه خشخاش و روغن این دانه برای مرطوب و ترمیم کردن پوست بسیار مفید است. این محصولات ممکن است برای مدیریت اگزما و التهاب پوست، خارش، خشکی پوست و شوره سر مفید باشند. بهترین راه برای استفاده از دانه های خشخاش بر روی پوست استفاده از روغن دانه خشخاش است. کافی است که کمی از این روغن را در سایر مواد مفید مانند روغن بادام، روغن زیتون یا عسل مخلوط کرده و روی ترکیب کرده و استفاده کنید.
ارزش غذایی دانه خشخاش
در هر ۹ گرم از این دانه ارزش غذایی زیر وجود دارد:
- ۴۵٫۹ کالری
- ۲٫۵ گرم کربوهیدرات
- ۱٫۶ گرم پروتئین
- ۳٫۶ گرم چربی
- ۱٫۷ گرم فیبر
- ۰٫۶ میلی گرم منگنز (۲۹ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۱۲۶ میلی گرم کلسیم (۱۳ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۳۰٫۴ میلی گرم منیزیم (۸ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۷۶٫۱ میلیگرم فسفر (۸ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۱ میلیگرم مس (۷ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۱ میلی گرم تیامین (۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۹ میلی گرم آهن (۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
- ۰٫۷ میلی گرم روی (۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
علاوه بر این، دانه خشخاش حاوی ویتامین E، فولات، کولین، پتاسیم و سلنیوم نیز می باشد.
مطالعات نشان داده اند که مصرف ۳۵ تا ۲۵۰ گرم (معادل سه تا هشت قاشق غذا خوری) از این دانه برای اکثر بزرگسالان ایمن است. با این حال، مصرف مقدار زیادی دانه خشخاش سبب مسدود شدن روده ها می شود.
دانه خشخاش در طب آیورودا، TCM و طب سنتی
تمدن های قدیمی که از دانه خشخاش استفاده می کردند شامل رومیان، یونانیان، مصری ها و سومری ها هستند. مورخان معتقدند که از حدود ۲۷۰۰ تا ۱۴۵۰ قبل از میلاد، گیاه خشخاش توسط Minoans استفاده می شد. در مصر باستان مردم معتقد بودند که دانه های خشخاش با فصل برداشت، باروری و تولد ارتباط دارد.
دانه خشخاش ریشه ای عمیق در اروپای مرکزی و شرقی دارد. یک نوشیدنی سنتی در لهستان به نام makowiec وجود دارد که از این دانه در تهیه آن استفاده می شود.
در طب آیورودا، دانه های خشخاش به عنوان یک آرام بخش طبیعی استفاده می شود. این دانه ها با سایر مواد طبیعی مانند پودر نارگیل، زیره سبز، چغندرقند، زردچوبه و گلی استفاده می شود. اعتقاد بر این است که دانه های خشخاش سبب آرامش می شوند.
در طب سنتی چینی، برای حمایت از ریه ها، روده بزرگ و کلیه ها از این ماده استفاده می شود.
دانه خشخاش در مقایسه با تخم شاهدانه و دانه خردل
- تخم شاهدانه از نظر محتوا، پر از پروتئین بوده و توانای زیادی برای بهبود هضم، متعادل کردن هورمون ها و حمایت از سوخت و ساز بدن دارد.
- تخم شاهدانه، بذر گیاه شاهدانه (Cannabis sativa) می باشد. این دانه ها غنی از اسید گاما لینولنیک (GLA) می باشند. این اسید یک بلوک ساختمانی ضروری برای برخی از پروستاگلاندین ها است. پروستاگلاندین ها، مواد هورمون مانند در بدن هستند که به عملکرد عضلات کمک کرده و التهاب و دمای بدن را تنظیم می کنند. شاهدانه دارای تعادل ۳ به ۱ از اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ است و پروتئین کاملی در نظر گرفته می شود، زیرا حاوی ۲۰ اسید آمینه مورد نیاز بدن می باشد.
- مطالعات نشان داده اند که تخم شاهدانه می تواند در کاهش علائم آرتریت روماتوئید مفید باشد.
- شاهدانه و خشخاش مواد مغذی مشابه ای را به بدن عرضه می کنند. با این حال میزان پروتئین، منگنز، ویتامین E، منیزیم، فسفر، روی و آهن شاهدانه کمی بالاتر است.
- دانه های خردل شامل مواد شیمیایی هستند که به عنوان مواد طبیعی ضد قارچ و ضد باکتری عمل می کنند. آنها به محافظت از بدن در برابر عفونت ها کمک می کنند. روغن خردل توسط فشرده کردن دانه های خردل استخراج می شود، در حالی که اسانس خردل به وسیله بخار تقطیر دانه های خردل خیس شده در آب استخراج می شود. دانه های خردل دارای طعم متمایز و نسبتا تندی هستند.
- دانه های خردل حاوی مقادیر زیادی ویتامین E می باشند و به بهبود سلامت پوست کمک می کنند. همچنین می توانند از پوست در برابر آسیب های رادیکال آزاد ناشی از نور ماورای بنفش محافظت کنند. روغن دانه خردل همچنین دارای اسیدهای چرب امگا ۳ است و به مبارزه با التهاب کمک می کند.
- بذر خردل نسبت به بذرهای دیگر منحصر به فرد است زیرا شامل دو ترکیبی است که الیوتسیانات الیلی یا ایزوتیوسیانات طبیعی را تشکیل می دهند و در هنگام مصرف در مقادیر زیادی ترکیبات سمی ایجاد می کنند. به همین دلیل، نباید از بذر خردل به صورت خام استفاده شود.
دانه خشخاش در مقایسه با دانه چیا و دانه کنجد
- دانه چیا (Salvia Hispanica) نوع دیگری از دانه های کوچک سیاه هستند که بسیار مغذی بوده و با بسیاری از مزایا، مانند کاهش اشتها، کاهش یبوست، متعادل کردن قند خون و حمایت از سلامت قلب ارتباط دارند. اگر چه این دانه قرن هاست که در آمریکای جنوبی مصرف می شود، اما به تازگی به یکی از محبوب ترین دانه ها در جهان تبدیل شده است.
- دانه چیا مانند دانه خشخاش حاوی بسیاری از مواد مغذی مانند فیبر، پروتئین، منگنز، فسفر و کلسیم، همراه با مقدار زیادی آنتی اکسیدان ها و اسیدهای چرب امگا ۳ است. دانه چیا مخصوصا از نظر اسیدهای چرب امگا ۳ قالی مقایسه با ماهی قزل آلا است. حتی برخی معتقدند که میزان امگا ۳ آن بیشتر از قزل آلا است.
- در مقایسه با دانه های خشخاش، دانه های چیا بیشتر به دلیل فیبر زیاد مصرف می شوند. مقدار فیبر زیاد موجود در دانه های چیا، توانایی آنها را برای جذب آب و تشکیل ماده ژل مانند زیاد کرده و به همین دلیل هم به بهبود هضم، جلوگیری از یبوست و کاهش سایر مشکلات گوارشی کمک می کند.
- دانه کنجد حاوی حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از روغن های چرب به نام سوزامین و سسامولین هستند.
- دانه کنجد غنی از اسیدهای لینولئیک و اوئیک، مس، منگنز، کلسیم، منیزیم و آهن می باشد. به علاوه مقدار کمی از اسید های آمینه مانند لیزین، تریپتوفان و متیونین را فراهم می کند. کنجد کمی کمتر از خشخاش فیبر دارد و تقریبا در هر قاشق غذاخوری کنجد حدود ۱ گرم فیبر یافت می شود.
هشدارها و عوارض جانبی ناشی از مصرف دانه خشخاش
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
دانه های غنی از فیبر که برای سلامت سیستم گوارش و قلب مفیدند
خواص کنجد برای قلب و پایین آوردن کلسترول و ارزش غذایی این دانه خوشمزه
خواص گردو سیاه برای بدن و ارزش غذایی این دانه
[/quote]
درست مثل سایر دانه ها و آجیل ها، در بعضی افراد، مصرف دانه های خشخاش می تواند باعث واکنش های آلرژیک شود. البته این عارضه زیاد رایج نیست. به ویژه در مقایسه با آلرژی که در پاسخ به بادام زمینی یا بادام رخ می دهد. اگر به فندق، دانه چاودار، کیوی، کنجد و یا گندم سیاه آلرژی دارید، بیشتر احتمال دارد که به دانه خشخاش نیز آلرژی داشته باشید.
در حالی که اکثر افراد می توانند مقدار زیادی دانه خشخاش را بدون هیچ مشکلی مصرف کنند، اما اگر سابقه مشکلات مربوط به روده یا آلرژی دارید یا بارداری و شیر ده هسیتد، در مورد مصرف این دانه در دوزهای بالا با پزشک خود مشورت کنید.