علت ایجاد ادرار سبز و علائم و درمان های آن

رنگ مواد دفعی بدن مانند ادرار و مدفوع برای همه ما تا حدی شناخته شده است. اما بسیاری از ما نمی توانیم بین رنگ طبیعی و غیر طبیعی این مواد فرق قائل شویم. وقتی ادرار می کنیم توقع داریم رنگ زرد را مشاهده کنیم. اما گاهی این رنگ در تیرگی و روشنی از سفید تا خردلی متفاوت است. این تغییر رنگ در ادرار گاها طبیعی است و نشان از تغییر رژیم غذایی و یا یک مشکل ساده مانند کم آبی در بدن دارد. اما ادرار سبز این طور نیست. ادرار سبز نه تنها غیر طبیعی است بلکه بسیار غیر معمول است و فقط در شرایط خاص رخ می دهد.

چرا ادرار سبز می شود؟

برای فهم بهتر ادامه این مطلب باید درک درستی از فرآیند شیمیایی ایجاد رنگ ادرار داشته باشید. در مرحله اول، ادرار به طور کامل از مواد زائد مانند اوره تشکیل شده است. این ماده همچنین شامل الکترولیت ها، عناصر کم مصرف مانند برخی از ویتامین ها که بیش از حد در بدن وجود دارد و گاهی اوقات درشت مغذی ها است. ترکیب ادرار به طور مداوم، بسته به عوامل مختلف، متفاوت می شود.

رنگ زرد ادرار عمدتا از یوروبیلین نشات می گیرد. این ماده به نام urochrome نیز شناخته می شود. این ترکیب با تجزیه سلول های قرمز خون ایجاد می شود. یوروبیلین به طور معمول محصول جانبی از تخریب سلول های قرمز خون، به نام بیلی روبین است که از طریق صفرا به روده منتقل می شود. این ماده توسط میکروب روده تجزیه شده و رنگ قهوه ای مدفوع را ایجاد می کند. مقداری بیلی روبین به داخل جریان خون جذب شده، و طی فرایند شیمیایی تغییر یافته و به ادرار به عنوان یوروبیلین منتقل می شود.

ادرار سبز نادر است. اما هنگامی این اتفاق می افتد که یک عامل داخلی یا خارجی تغییر کرده باشد. رنگ های خوراکی و برخی از داروها، از عوامل خارجی می باشند. و عفونت هایی که می توانند این تغییرات را در رنگ ایجاد کرده و بیماری های التهابی طولانی حتی بدون عفونت، از عوامل داخلی هستند. عوامل داخلی معمولا موجب تجزیه نوتروفیل ها (یک نوع سلول ایمنی است) شده و رنگ دانه ای سبز به نام verdiperioxidase آزاد می کنند.

علل ایجاد ادرار سبز

برخی از علل بیشتر احتمال دارد ادرار را سبز کنند. این علل را در ادامه بررسی می کنیم. ادرار سبز ممکن است علائم و نشانه های دیگری نیز به همراه داشته باشند. حضور این علائم در شناسایی علت اصلی سبز شدن ادرار کمک کننده هستند.

این مهم است که توجه داشته باشید که ادرار سبز در صورت همراه بودن با درد ، خونریزی و یا تب بسیار بالا باید سریعا بررسی شده و فرد مبتلا باید تحت نظر پزشک باشد.

مواد غذایی و نوشیدنی ها

محتمل ترین علت سبز شدن ادرار، رنگ های خوراکی است که در برخی از مواد غذایی و نوشیدنی ها خاص، به ویژه زمانی که زیاد از آن ها استفاده شود، وجود دارد. اگر چه رنگ های موجود در غذاها و نوشیدنی ها مختلف هستند، اما همه آن ها تجزیه شده و مقدار بسیار کمی از آن ها در ادرار و مدفوع وجود دارد و ممکن است باعث تغییر رنگ آن ها شوند.

معمولا رنگ های سبز در غذاهای  نوشیدنی ها باعث سبز شدن ادرار می شوند اما گاها رنگ آبی نیز ممکن است ادرار را سبز کند. این اتفاق معمولا با رنگ دانه های مصنوعی می افتد اما گاهی با رنگ های طبیعی موجود در برخی از غذاهای مانند مارچوبه نیز ادرار سبز می شود.

علائم

در صورتی که ادرار با مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی رنگ دانه باشند، سبز شود، معمولا هیچ علامت دیگری وجود ندارد. نوشابه هایی که دارای رنگ های قوی سبز یا آبی هستند ممکن است ادرار را مکرر سبز کنند ولی نشانه ای نداشته باشند.

درمان

درمان این عامل تنها با قطع مصرف این غذا ها اتفاق می افتد اما در این شرایط، نوشیدن آب زیاد باعث کم رنگ شدن اثر آن ها و از بین رفتن تدریجی ادرار سبز می شود.

عفونت مثانه و کلیه

عفونت های دستگاه ادراری، به خصوص در زنان شایع  هستند. بسیاری از این عفونت ها توسط باکتری ایجاد می شوند. این باکتری ها معمولا از راه مجرای ادرار وارد محیط بدن شده و به مثانه منتقل و در آن جا تبدیل به عفونت می شوند. عفونت مثانه به نام التهاب مثانه نیز شناخته می شود.

گاهی اوقات این عفونت می تواند پیشرفت کرده و تا حالب و سپس به کلیه نیز پخش شود. به این عارضه عفونت کلیه پیلونفریت گفته می شود. این عفونت ممکن است از طریق کلیه و توسط جریان خون به سایر نقاط بدن منتقل شود. عفونت مثانه معمولا شایع تر از عفونت های کلیوی است.

علائم

ممکن است عفونت های دستگاه ادراری هیچ علائمی نداشته باشد. این عفونت ها قادرند تا مدت ها در سکوت بمانند. اما معمول ترین علائمی که ممکن است ایجاد کنند عبارتند از:

• تکرر ادرار
• سوزش هنگام دفع ادرار
• ترغیب فرد به ادرار کردن
• اختلال در ادرار کردن (فشار زیاد)
• ادرار بد بو
• درد لگن (مثانه) و یا درد پهلو (کلیه)

درمان

برای درمان این عفونت ها حتما باید به پزشک مراجعه کرده و آنتی بیوتیک را در کنار سایر داروهای ضروری مصرف کنید.

عفونت غده پروستات

پروستات غده کوچکی است که زیر مثانه مردان قرار دارد. پروستات می تواند به دلایل مختلف التهاب پیدا کند. این التهاب معمولا به علت عفونت باکتریایی ایجاد می شود. این بیماری در مردان زیر ۵۰ سال رخ می دهد و نباید آن را با بزرگ شدن پروستات که در مردان بالای ۵۰ سال مشاهده می شود اشتباه گرفته شود.

عفونت غده پروستات (پروستاتیت) می تواند حاد یا مزمن باشد. و حتی می تواند باکتریایی یا غیر باکتریایی باشد. مانند دیگر التهاب های طولانی مدت، التهاب غده پروستات می تواند باعث تجزیه نوتروفیل ها شده و به احتمال زیاد منجر به ادرار سبز شود. پروستاتیت ممکن است با عفونت مثانه، عفونت های مقاربتی و ضربه به لگن مرتبط باشد.

علائم

علائم و نشانه های پروستاتیت حاد شبیه به یک عفونت مثانه است. اما پروستاتیت مزمن می تواند با علائم بسیار خفیف از پیش تعیین شده و یا حتی بدون علامت باشد. سایر علائم شامل موارد زیر است:

• درد بیضه
• درد در هنگام انزال
• وجود خون در مایع منی

درمان

این بیماری نیز باید توسط پزشک اورولوژیست بررسی شده و در صورت نیاز آنتی بیوتیک مصرف شود.

داروها

تعدادی از داروها می توانند ادرار سبز ایجاد کنند. البته این یک عارضه جانبی غیر معمول است که به دلایل مختلف رخ می دهد.

• داروهای ضدافسردگی سه حلقه مانند آمی تریپتیلین
• داروهای ضد سرطان مانند دوکسوروبیسین
• خواب آور هایی مانند پروپوفول
• داروهای تجویزی برای اختلالات خونی مانند متیلن بلو
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایندومتاسین

ممکن است ادرار را سبز کنند. فلورسئین که ماده ای حاجب نارنجی رنگ مورد استفاده در بررسی های پزشکی است نیز، گاهی اوقات می تواند ادرار سبز ایجاد کند.

علائم

حضور سایر علائم با ادرار سبز در این شرایط بستگی به نوع دارو و بیماری زمینه ای دارد. حتی ممکن است که ادرار سبز ایجاد شده به این روش بدون هیچ نشانه ای دیگر رخ دهد.

درمان

در بیشتر موارد ادرار سبز ایجاد شده با استفاده از داروهای خاص یا مواد مورد استفاده برای مقاصد پزشکی، نیاز به درمان ندارد. در صورتی که چنین عارضه ای را به این دلیل در بدن دارید، هرگز بدون مشورت با پزشک یا داروساز، استفاده از داروهای خود را متوقف نکنید.