درمان قولنج نوزادان (کولیک نوزاد) با طب سنتی و خانگی

قولنج در نوزادان معمولا باعث می شود کودک گریه مداوم و غیر قابل توضیح داشته باشد. والدین نوزادان مبتلا به کولیک، با وجود تغذیه مناسب و سلامت عمومی فرزندشان، شاهد گریه های مداوم او هستند. این کودکان معمولا چند ساعت در روز و حداقل ۳ بار در هفته گریه بی دلیل دارند. بین ۵ تا ۲۵ درصد نوزادان نیز از این عارضه رنج می برند. قولنج نوزادان معمولا از ۲ الی ۳ هفتگی شروع می شود و به تدریج در ۴ تا ۶ ماهگی نوزاد برطرف می شود. بنابراین معمولا کم پیش می آید که نوزادان بزرگتر از ۶ ماه قولنج کنند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد درمان قولنج نوزادان به روش خانگی و طبق طب سنتی صحبت خواهیم کرد.

علت دقیق کولیک هنوز ناشناخته است. اما یکی از دلایلی که پزشکان به آن مشکوک هستند، به دام افتادن گاز در داخل حفره شکمی است که موجب ناراحتی و درد شکم می شود. نوزادانی که مادرانشان در زمان بارداری یا پس از زایمان دخانیات استعمال می کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کولیک قرار دارند.

علائم کولیک نوزادان عبارتند از:

• درد
• گریه کردن
• ناله
• حساسیت بیش از حد
• گرفتگی عضلات

در موارد شدید، نوزادان نشانه هایی زیر را بروز می دهند:

• استفراغ مکرر
• تغییر در مدفوع
• درجه حرارت ناپایدار بدن
• ناتوانی در افزایش وزن
• خستگی

قولنج هم برای خود کودک و هم برای والدین او عذاب آور است. والدین کودکانی که به کولیک مبتلا می شوند، معمولا تحت فشار و استرس هستند، برای تغذیه کودک با شیر مادر مشکل دارند و حتی از افسردگی پس از زایمان رنج می برند.

بنابراین با این همه ناراحتی و عوارض باید فکری برای درمان قولنج نوزادان کرد. روش های زیادی برای درمان این عارضه وجود دارد. در ادامه به ۱۰ روش خانگی ساده و سنتی برای درمان قولنج نوزادان اشاره می کنیم.

درمان قولنج نوزادان

حمام آب گرم

یک حمام آب گرم در طول درد های کولیکی می تواند به درمان قولنج نوزاد کمک کند. این کار اثر تسکین دهندگی دارد و می تواند حواس نوزاد را نیز پرت کند. ضمن این که معمولا نوزدان بعد از استحمام بهتر می خوابند. برای حمام کردن او به این شیوه عمل کنید:

• وان حمام را با آب گرم پر کنید.
• چند قطره روغن اسطوخودوس به آن اضافه کنید.
• کودک را در این آب استحمام کنید.
• در حالی انجام این کار، منطقه شکم را به آرامی برای از بین رفتن گاز محبوس شده ماساژ دهید.

کمپرس گرما

یکی دیگر از درمان های خانگی ساده کولیک نوزدان کمپرس گرما است. استفاده از کمپرس آب گرم روی شکم نوزاد، به دلیل اثر تسکین دهندگی، فشار و ناراحتی ناشی از گاز را کم می کند. به روش زیر از کمپرس گرما استفاده کنید:

• یک حوله بسیار نرم را در آب گرم خیس کنید و آب اضافه آن را بگیرید.
• سپس حوله گرم را روی شکم نوزاد قرار دهید.
• حتی می توانید حوله را به آرامی با حرکت دایره ای وار روی شکم به مدت چند دقیقه ماساژ دهید.
• این درمان ساده را ۲ بار در روز برای کمک به حرکت گاز در دستگاه گوارش نوزاد انجام دهید.

توجه: هرگز از بطری آب گرم و یا کیسه آب گرم روی شکم نوزاد استفاده نکنید.

ماساژ روغن

ماساژ منظم روغن نیز در درمان قولنج نوزادان به کار برده می شود. این روش قطعا شما را شگفت زده خواهد کرد. ماساژ علاوه بر گرم نگه داشتن بدن نوزاد به فرآیند هضم و جلوگیری از ایجاد گاز نیز کمک می کند. ماساژ دادن نوزاد در زمان تغذیه نیز به خواب او کمک می کند.

• مقداری روغن زیتون گرم را روی دستتان بریزید.
• از آن به آرامی برای ماساژ شکم نوزاد در جهت عقربه های ساعت استفاده کنید.
• قفسه سینه، لگن، دست و پا کودک را نیز ماساژ دهید.
• این کار را چندین بار در روز انجام دهید.

ورزش زانو

ورزش ملایم برای هضم دستگاه گوارش کودک ضروری است. یکی از تمریناتی که می تواند در تسکین و درمان قولنج نوزادان نقش مهمی داشته باشد هل دادن زانو اوست. برای انجام این تمرین مراحل زیر را طی کنید:

• کودک را بر روی کمر دارز کنید.
• به آرامی زانوهای او را در دست بگیرید.
• کم کم و خیلی آهسته زانو را به داخل شکم خم کنید و کمی فشار دهید.
• کمی پاها را در این موقعیت نگه دارید سپس مجدد زانو را صاف کنید.
• ۴ تا ۶ بار این حرکت را تکرار کنید.
• هر روز این کار را چند بار انجام دهید.

توجه: هرگز زانوی نوزاد را با زور و اجبار باز و بسته نکنید. زمانی که او مقاومت می کند، رهایش کنید.

آروغ زدن

برای پیشگیری و درمان قولنج نوزادان همیشه بعد از تغذیه آروغ او را بگیرید. آروغ زدن کمک خواهد کرد گاز، منتشر شده و از احتباس آن در معده و دستگاه گوارش جلوگیری شود. می توانید برای گرفتن آروغ نوزاد از گام های زیر استفاده کنید.

• پس از تغذیه، در حالت نشسته یا ایستاده کودک را روی شانه خود قرار دهید.
• از سر و گردن او به درستی پشتیبانی کنید.
• به آرامی روی کمر و شکم نوزاد ضربه بزنید. می توانید از ماساژ نیز استفاده کنید.
• این کار را بعد از هر بار تغذیه، برای جلوگیری از قولنج انجام دهید.

گیاه آنقوزه

آنقوزه یکی دیگر از روش های خانگی بسیار موثر درمان قولنج نوزادان است. این گیاه ضد نفخ بوده و به عمل هضم و تسکین درد احتباس گاز کمک می کند. کافی است از آن به شیوه های زیر استفاده کنید:

• کمی پودر آنقوزه را به ۱ قاشق غذا خوری آب اضافه کنید.
• کمی آن را حرارت داده و سپس اجازه دهید خنک شود.
• از این ماده به اطراف ناف نوزاد (مراقب باشید وارد نافش نشود) ماساژ دهید.
• این درمان را ۲ یا ۳ بار در روز تکرار کنید.

برای نوزادانی که خوردن غذاهای جامد را شروع کرده اند، مخلوط کردن کمی پودر آنقوزه در غذاهایش مفید است. در این مورد حتما با پزشک مشورت کنید. مادران شیرده می توانند ½ قاشق چای خوری پودر آنقوزه را به یک لیوان آب گرم اضافه کرده و آن را دو بار در روز بنوشند.

ریحان

گیاه دیگری که برای درمان قولنجح نوزادان مفید است ریحان است. این گیاه اوژنول بالایی دارد، که دارای خواص ضد اسپاسم و آرام بخش است و به خارج شدن گاز و درمان دیگر ناراحتی های گوارشی کمک می کند.

• ۱ قاشق چای خوری برگ ریحان خشک شده را در یک فنجان آب جوش بریزید.
• درب ظرف را گذاشته و اجازه دهید ۱۰ دقیقه دم بکشد.
• سپس صبر کنید تا خنک شود.
• ۱ تا ۲ قاشق چایخوری از این چای را چند بار در روز به نوزاد بدهید.
• مادرانی که نوزاد خود را با شیرمادر تغذیه می کنند می توانند از این چای ۲ یا ۳ بار در روز مصرف کنند.

روش دیگر:

• ۱ قاشق غذا خوری برگ ریحان را با کمی آب به شکل خمیر در آورید.
• این مخلوط را روی ناف و شکم نوزاد بمالید.
• اجازه دهید تا خشک شود.
• سپس منطقه را به آرامی با دستمال مرطوب پاک کنید.

دانه رازیانه

برای نوزادان کولیکی، رازیانه یک گیاه فوق العاده است. این گیاه می تواند به از بین بردن گاز و کاهش ناراحتی های مربوط به معده مفید باشد. هم نوزادان و هم مادران شیرده می توانند از دانه رازیانه به شیوه زیر بهره مند شوند.

• ۱ قاشق چای خوری دانه رازیانه خرد شده را به ۱ فنجان آب داغ اضافه کنید.
• درب ظرف را گذاشته و اجازه دهید ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دم بکشد.
• سپس دانه ها را در آب فشار دهید.
• ماردان شیر ده می توانند از این چای ۲ الی ۳ بار در روز بنوشند.
• به نوزادن نیز می توانید روزانه ½ تا ۱ قاشق چای خوری از این چای گیاهی بدهید.
• این درمان را به صورت روزانه ادامه دهید.

چای بابونه

در سال ۲۰۰۷، بررسی مطالعه ای که توسط آکادمی اطفال آمریکا (American Academy of Pediatrics) انجام شد نشان داد که چای بابونه می تواند به درمان قولنج نوزادان کمک کند. بابونه خواص ضد اسپاسم و آرام بخش دارد و دل درد و درد روده را تسکین می دهد. فقط کافی است از آن به این شیوه استفاده کنید:

• نیم قاشق چای خوری گل بابونه خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید.
• درب ظرف را گذاشته و به مدت ۱۰ دقیقه صبر کنید.
• اجازه دهید محلول به دمای اتاق برسد.
• این چای را در مقادیر کم (۱ قاشق چای خوری) به کودک خود در طول روز بدهید.
• مادران شیرده می توانند یک فنجان چای بابونه را ۲ یا ۳ بار در روز بنوشند.

توجه: در طول روز بیش از ۵۰ تا ۱۰۰ گرم از این محلول را به نوزاد ندهید.

نعنا

با توجه به خواص آرام بخش و ضد اسپاسم نعنا، این گیاه باعث کاهش نفخ شکم و سایر بیماری های گوارشی در نوزادان می شود. فقط کافی است از آن به شیوه های زیر استفاده کنید.

• ۲ قطره روغن نعنا را به ۱ قاشق غذا خوری روغن زیتون اضافه کنید.
• این محلول را به آرامی روی شکم نوزاد با حرکت دایره وار ماساژ دهید.
• این کار را حداقل ۲ بار در روز انجام دهید.

روش دیگر:

• ۱ قاشق چای خوری برگ نعنا خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید.
• درب ظرف را گذاشته و اجازه دهید ۱۰ دقیقه دم بکشد.
• مادران شیرده می توانند از این چای ۲ یا ۳ بار در روز بنوشند.

نکات اضافی

• در طول روز کودک را ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روی شکم دراز کنید.
• مادران شیرده باید برای درمان قولنج نوزادان به تغذیه خود بیشتر توجه کنند. بهتر است این مادران ماست پروبیوتیک بیشتر بخورند.
• زمانی که کودک درد دارد برایش موسیقی آرام بخش پخش کنید.
• پستانک و یا صداهای تکراری مثل صدای فن می تواند برای کودکان کولیکی مفید باشد.
• مادران شیرده باید رژیم غذایی سالم داشته و از محرک هایی مانند کافئین و شکلات استفاده نکنند. ممکن است پزشک توصیه کند که به مدت ۲ هفته برخی مواد غذایی خاص مانند محصولات لبنی و آجیل ار مصرف نکنید. این کار برای رد یکی از علل کولیک نوزادان، یعنی آلرژی غذایی استفاده می شود.
• اگر چندین ساعت پشت سر هم کودک گریه می کند او را به متخصص نشان دهید.