آنیسوسیتوزیس بیماری است که در آن اندازه گلبول های قرمز نابرابر است. “آنیسو” به معنی نابرابر است و “سیتوزیس” به جنبش، ویژگی ها یا تعداد سلول ها اشاره دارد. خود آنیسوسیتوزیس یک اصطلاح غیر اختصاصی است، زیرا راه های مختلفی وجود دارد که می توانند باعث شوند سلول ها با هم نابرابر باشند.
این بیماری در افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن برجسته تر است. آهن بیشتر در گلبول های قرمز ذخیره می شود و به حمل و نگهداری اکسیژن در خون کمک می کند. کمبود آهن در خون موجب کاهش گلبول های قرمز می شود.
در این مقاله مجله پیام سلامت، اشکال مختلف آنیسوسیتوزیس را همراه با علائم و علل آن ها بررسی می کنیم. همچنین نگاهی به نحوه درمان و جلوگیری از بروز این بیماری، می اندازیم.
انواع آنیسوسیتوزیس
کم خونی می تواند به سه نوع مختلف زیر تقسیم شود:
- ماکروسیتیک
- نرموسیتیک
- میکروسیتیک
معنی این کم خونی ها عبارتند از:
- کم خونی ماکروسیتیک: این اصلاح اشاره به زمانی دارد که گلبول های قرمز بزرگتر از حد معمول هستند. این نوع کم خونی حدود ۳ درصد از آمریکاها را تحت تاثیر قرار می دهد.
- کم خونی نرموسیتیک: این بیماری یک مشکل خونی است و زمانی رخ می دهد که فرد دارای سلول های قرمز معمولی است، اما مقدار آن ها کم است.
- کم خونی میکروسیتیک: این اصطلاح زمانی به کار برده می شود که گلبول های قرمز کوچکتر از حد معمول هستند.
آنیسوسیتوزیس زمانی رخ می دهد که تنوع بیشتری در اندازه سلول ها وجود دارد.
علائم آنیسوسیتوزیس
هنگامی که شکل و اندازه گلبول های قرمز درست نیست، اکسیژن به طور موثری در بدن حمل نمی شود. این اختلال می تواند منجر به ایجاد علائم زیر شود:
- خستگی
- تنگی نفس
- سرگیجه
- سردرد
- سرد شدن دست ها و پاها
- رنگ پریدگی پوست
- درد قفسه سینه
علل ایجاد کننده آنیسوسیتوزیس
عوامل مختلفی می توانند بر روی اندازه گلبول های قرمز تأثیر بگذارند و موجب آنیسوسیتوزیس شوند.
کم خونی
کم خونی شایع ترین بیماری موثر بر روی خون است و بیش از ۳ میلیون نفر از مردم آمریکا به آن مبتلا هستند. کم خونی ها از نظر علل ایجاد بسیار شبیه به آنیسوسیتوزیس هستند. عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به کم خونی می شوند عبارتند از:
- رژیم غذایی فاقد آهن و ویتامین C کافی
- مشکلات روده ای
- عفونت ها
- بارداری یا قاعدگی
- خونریزی داخلی
- شرکت در فعالیت های بدنی شدید
برخی از بیماری های مزمن نیز این خطر را افزایش می دهند. این بیماری ها عبارتند از:
- بیماری های خودایمنی
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- بیماری تیروئید
- سرطان
انواع کم خونی
انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:
- کم خونی فقر آهن: شایع ترین نوع کم خونی است. این کم خونی زمانی ایجاد می شود که آهن کافی در خون وجود نداشته باشد. این عارضه اغلب به علت خونریزی رخ می دهد. جذب ضعیف آهن پس از زایمان، حاملگی و جراحی بای پس معده نیز از دیگر علل ایجاد کننده این نوع کم خونی هستند.
- کم خونی کمبود ویتامین: این کم خونی به علت رژیم غذایی نامناسب که باعث کاهش سطح B-12 یا فولات (اسید فولیک) در خون می شود، رخ می دهد.
- کم خونی آپلاستیک: یک اختلال نادر مغز استخوان است و وقتی بدن به اندازه کافی سلول های خونی تولید نمی کند، ایجاد می شود. عفونت ویروسی، قرار گرفتن در معرض اشعه، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و مصرف مواد مخدر می توانند کم خونی آپلاستیک ایجاد کنند.
- کم خونی همولیتیک: زمانی اتفاق می افتد که گلبول های قرمز تجزیه شوند. این کم خونی می تواند ناشی از بیماری های خود ایمنی یا عفونت باشد یا به ارث برده شود.
- کم خونی سلول داسی شکل: یک بیماری ارثی است که هموگلوبین پروتئین را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری گلبول های قرمز ضخیم شده و رگ های خونی کوچک را مسدود می کنند.
انواع دیگر کم خونی
نوع دیگری از کم خونی کم خونی مربوط به بارداری است. این نوع کم خونی در زنان باردار در سه ماهه دوم و سوم شایع است. بسیاری از زنان باردار، کم خونی خفیف را در این دوره تجربه می کنند، اما کم خونی شدید می تواند در نوزاد نیز کم خونی ایجاد کند. هنگامی که کودک مبتلا به کم خونی می شود، ممکن است زایمان زودرس و کاهش وزن در او رخ دهد. این عارضه باعث خونریزی بیش از حد در طول زایمان شده و توانایی بدن ما در برای مبارزه با عفونت را کاهش می دهد.
سایر بیماری های مرتبط با آنیسوسیتوزیس
برخی از شرایط، بیماری ها و سندرم های دیگر که می توانند منجر به آنیسوسیتوزیس شوند عبارتند از:
- سندرم میلودیسپلاستیک
- بیماری مزمن کبدی
- بیماری هموگلوبین H
- کمبود پروتئین
- تالاسمی و سایر بیماری های ارثی خون
- تزریق خون
بعضی از افراد ممکن است پس از انتقال خون به آنیسوسیتوزیس مبتلا شوند. این عارضه به دلیل تغییر در خون و تفاوت بین خون اهدا کننده و گیرنده ایجاد شده و موقت است.
روش های تشخیص
روش های تشخیص آنیسوسیتوزیس با اسمیر خون انجام می شود. این کار توسط یک متخصص حرفه ای، مانند متخصص علوم آزمایشگاهی، متخصص هماتولوژی یا آسیب شناس انجام خواهد شد. برای انجام این آزمایش یک نمونه خون گرفته شده و سپس زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا مشخص شود که آیا اندازه سلول ها غیر طبیعی است یا سلول ها ناکارآمد هستند.
پزشکان در این آزمایش به طیف وسیعی از موارد زیر نگاه می کنند:
- تعداد سلول های قرمز
- حجم سلول ها
- مقدار متوسط هموگلوبین در هر گلبول قرمز
- غلظت هموگلوبین در هر گلبول قرمز
- عرض سلول های قرمز
نتایج به دست آمده بستگی به نوع آنیسوسیتوزیس فرد دارد. اگر گلبول های قرمز کوچکتر از حد نرمال باشد، می تواند نشانه ای از کم خونی فقر آهن یا کم خونی سلول های داسی شکل باشد. اگر گلبول قرمز بزرگتر از حد طبیعی باشد، علت می تواند کمبود ویتامین، بیماری کبد یا برخی از بیماری های دیگر باشد.
بعد از تشخیص ممکن است تست های بیشتری مورد نیاز باشد زیرا آنیسوسیتوزیس می تواند علامتی از بیماری های دیگر نیز باشد. این آزمایش ها بسته به آنچه که پزشک فکر می کند، تعیین می شود.
روش های درمان
شیوه درمان انتخاب شده به علت ایجاد کننده آنیسوسیتوزیس بستگی دارد. ضروری است که علت اصلی مشکل شناسایی شود تا درمان صحیح شروع شود. آنیسوسیتوزیس اغلب به کم خونی مرتبط است، و کم خونی به طور معمول ناشی از کمبود آهن و یا ویتامین است. درمان معمول برای جبران کمبود آهن، مصرف مکمل آهن و تغییر در رژیم غذایی برای افزایش سطح آهن از طریق مصرف مواد غذایی غنی از آهن است.
شایع ترین مکملی که برای جبران توصیه می شود، سولفات آهن است که به صورت قرص مصرف می شود.
غذاهای غنی از آهن عبارتند از:
- سبزیجات تیره و برگ دار
- برنج قهوه ای
- نخود و لوبیا
- آجیل و دانه ها
- گوشت و ماهی
- توفو
- تخم مرغ
- میوه های خشک شده
بیماران همچنین می توانند با افزودن مکمل ها و تغییر در رژیم غذایی خود، به کمبود ویتامین کمک کنند. در موارد شدید آنیسوسیتوزیس، پزشک ممکن است تزریق خون را توصیه کند. این فرآیند می تواند خون حاوی سلول های غیر طبیعی را با خون حاوی سلول های طبیعی جایگزین کند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
رژیم غذایی مفید برای درمان کم خونی
کم خونی ناشی از بیماری های مزمن
[/quote]
روش های جلوگیری از آنیسوسیتوزیس
ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی می توانند برای جلوگیری از آنیسوسیتوزیس مفید باشند. نکته اصلی این است که بیمار می تواند رژیم غذایی خود را ارزیابی کرده تا اطمینان حاصل شود که مقدار مناسبی از ویتامین ها و مواد غذایی غنی از آهن را مصرف می کند.
خود عارضه آنیسوسیتوزیس کشنده و خطرناک نیست. با این حال، علت اصلی ایجاد کننده آن می تواند جدی باشد. تشخیص و درمان زودرس، برای کسب نتایج مثبت، بسیار مهم است. موفقیت درمان و زمان لازم برای بهبودی به طور کامل بستگی به علت ایجاد کننده آنیسوسیتوزیس دارد.