آرتریت پسوریاتیک (PSA) یک نوع از ورم مفاصل است که در افراد مبتلا به پسوریازیس رخ می دهد. پسوریازیس یک بیماری پوستی می باشد که در آن خارش، تکه های قرمز روی پوست و پوسته پوسته پوست سر ظاهر می شود. بر اساس گزارش بنیاد ملی پسوریازیس آمریکا (NPF)، حدود دو درصد از جمعیت ایالات متحده پسوریازیس دارند. NPF تخمین می زند که بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به پسوریازیس، آرتریت پسوریاتیک دارند.
آرتریت پسوریاتیک از آن جا که یک بیماری مفصلی است، می تواند خفیف یا شدید باشد. این بیماری در بین افراد سنین ۲۰ تا ۵۰ سال شایع است. علت PSA ناشناخته است. با این حال، متخصصان معتقدند که ژن ها در ابتلا به آن نقش مهمی دارند.
انواع آرتریت پسوریاتیک
پنج نوع مختلف از PSA تا به حال شناسایی شده است.
- PsA به صورت متقاون: این نوع از آرتریت به صورت قرینه در مفاصل هر دو طرف بدن ایجاد می شود. این نوع از آرتریت پسوریاتیک به آرتریت روماتوئید (RA) شباهت دارد. با این حال، آرتریت پسوریاتیک خفیف تر از RA است و باعث تغییر شکل کمتری در مفاصل می شود. این نوع از آرتریت متقارن، می تواند فرد را کاملا ناتوان کند.
- PsA به صورت نامتقارن: این نوع آرتریت به صورت نامتقاون در مفاصل دو طرف بدن مشاهده می شود و می توان گفت تنها در یک طرف بدن رخ می دهد. مفاصل مبتلا به این نوع آرتریت درد دارند و قرمز می شوند. PsA نامتقارن معمولا خفیف است.
- PsA اینترفاالنژیال دیستال غالب (DIP): آرتریت پسوریاتیک اینترفاالنژیال دیستال غالب در مفاصل نزدیک به ناخن شکل می گیرد. این مفاصل، به نام مفاصل دیستال شناخته می شوند. خوشبختانه این نوع آرتریت تنها در پنج درصد از موارد رخ می دهد. به طور کلی DIP، نوع کلاسیک PSA است.
- PsA اسپوندیلیت: این نوع آرتریت بر روی ستون فقرات تاثیر می گذارد. در این بیماری کل ستون فقرات از گردن تا پایین کمر ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند. PsA اسپوندیلیت می تواند حرکت دادن مفاصل را بسیار دردناک کند. دست ها، پاها، ران ها، بازوها و لگن نیز ممکن است با PSA اسپوندیلیت درگیر شوند. التهاب ستون فقرات علامت اصلی PsA اسپوندیلیت در پنج درصد از افراد مبتلا به PSA است.
- آرتریت Mutilans: یک نوع شدید از PSA است و می تواند به زخم بستر شبیه باشد. کمتر از پنج درصد از افراد مبتلا به این بیماری، به این نوع از آرتریت پسوریاتیک مبتلا هستند. آرتریت mutilans معمولا بر روی دست و پا تاثیر می گذارد. اما ممکن است در گردن و کمر نیز درد ایجاد کند.
علائم آرتریت پسوریاتیک
علائم PSA عبارتند از:
- خستگی
- خشکی صبحگاهی مفاصل
- تکه های فلس مانند پوست، این نشانه ممکن است هنگامی که آرتریت شعله ور می شود بدتر شود.
- سوراخ سوراخ شدن ناخن
- جدایی ناخن از بستر خود
- متورم و حساس شدن مفاصل
- دردناک شدن عضلات و تاندون ها
- قرمزی و درد چشم
تشخیص آرتریت پسوریاتیک
برای تشخیص PsA نیاز است که علل دیگر ورم مفاصل، مانند RA و نقرس حذف شوند. این کار را می توان با چند آزمون زیر انجام داد:
- فاکتور روماتوئید (RF) یک آنتی بادی است که می تواند در زمان ابتلا به آرتریت روماتوئید در بدن وجود داشته باشد. این فاکتور معمولا در PsA وجود ندارد. آزمایش خون می تواند به پزشکان کمک کند که این آنتی بادی را در بدن تشخیص داده و تفاوت بین PSA و RA را متوجه شوند.
- عکس اشعه ایکس از دست می تواند نشان دهد که علت درد فرسودگی مفاصل ناشی از ساییدگی انتهای استخوان است یا خیر. این علامت معمولا بعد از پیشرفت PsA رخ می دهد.
- آزمایش میکروسکوپی مایع مفصلی می تواند وجود نقرس را رد کند. کریستال های اسید اوریک در بدن افراد مبتلا به PsA وجود ندارد.
درمان آرتریت پسوریاتیک
هدف از درمان PSA، بهبود علائم بیماری پوستی و التهاب مفاصل است. برای این منظور می توان از انواع مختلفی از داروها به شرح زیر استفاده کرد.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به کنترل درد و تورم مفاصل کمک می کنند. این داروها خط اول درمان برای PSA هستند. ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن از انواع پرکاربرد داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) هستند. اما استفاده از آن ها در دوزهای زیاد توصیه نمی شود. NSAIDS در دوز بالا می تواند باعث تحریک معده و خونریزی شود. این داروها باید با غذا مصرف شوند.
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) متفاوت از NSAID ها هستند. آنها نه تنها درد و تورم را کاهش دهد بلکه میزان آسیب مفصل را نیز محدود می کنند. این داروها به آرامی عمل می کنند. به همین خاطر ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا بیماری توسط آن ها بهبود پیدا کند. متوترکسات و سولفاسالازین نمونه هایی از DMARD ها هستند. متوتروکسات بیشترین بهبود را فراهم می کند، اما عوارض جانبی آن شامل مشکلات کبدی، ریوی و کلیوی است. هنوز به طور کامل ثابت نشده است که داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) باعث بهبودی PSA می شوند.
- داروهای سرکوب کننده ایمنی برای کاهش التهاب مفاصل استفاده می شوند. سیکلوسپورین و آزاتیوپورین می توانند برای درمان PSA استفاده شوند. داروهای سرکوب کننده ایمنی می توانند عوارض جانبی منفی از قبیل کم خونی و کاهش تعداد گلبول های سفید خون را در پی داشته باشند. این داروها همچنین برای جلوگیری از پس زدن پیوند استفاده می شوند.
- داروهای ضد TNF آلفا اثرات پروتئین TNF آلفا را مسدود می کنند. این کار باعث کاهش التهاب و بهبود علائم پسوریازیس می شود. عوارض جانبی این داروها می تواند بسیار جدی و مرگبار باشد. اگر عوارض استفاده از این داروها شدید بود حتما باید با پزشک مشورت کنید. برخی از نمونه های این داروها عبارتند از:
- انبرل
- هومیرا
- رمی کید
- Simponi
روش های بهبود علائم در خانه
برای کمک به بهبود علائم می توانید از چند روش ساده زیر استفاده کنید:
- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و وزن خود را در محدوده متعادل نگه دارید. چاقی آرتریت را تشدید می کند و می تواند حرکت بدن و مفاصل را سخت تر کند.
- به طور منظم ورزش کنید. کم تحرکی خطر چاقی و دیگر بیماری مرتبط با آن را افزایش می دهد. در مورد نوع ورزش مناسبتان با پزشک مشورت کنید. اما به طور کلی دوچرخه سواری، پیاده روی، شنا و دیگر ورزش های آبی برای مفاصل از دیگر ورزش ها مفید تر هستند.
- در اوقات فراغتتان قدم بزنید. قدم زدن می تواند از ناراحتی، فشار و صدمات جلوگیری کند.
- انجام حرکاتی که از مفاصل بیشتر محافظت می کند. به عنوان مثال برای باز کردن در از بدن استفاده کنید نه از انگشتان. اجسام سنگین را با هر دو دست بردارید و برای نوشیدن آب از لیوان های سبک تر استفاده کنید.
به یاد داشته باشید که علائم آرتریت پسوریاتیک می تواند عود کند. اما تشخیص و درمان به موقع از ایجاد آسیب بیشتر به مفاصل و بدن جلوگیری می کند.