رابدومیولیز تجزیه عضله اسکلتی ناشی از آسیب دیدگی است. تجزیه عضلات باعث آزاد شدن میوگلوبین به جریان خون می شود. میوگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در عضلات ذخیره می کند. اگر میوگلوبین بیش از حد در خون وجود داشته باشد، به کلیه ها آسیب وارد می شود.
در حدود ۲۶۰۰۰ مورد رابدومیولیز هر ساله در ایالات متحده گزارش می شود. اکثر افراد مبتلا به رابدومیولیز با تزریق مایعات از طریق رگ ها درمان می شوند اما اگر کلیه آسیب دید باشد، ممکن است دیالیز نیاز داشته باشید.
علائم شناخته شده رابدومیولیز
علائم اولیه بیماری رابدومیولیز کاملا ملایم و ظریف هستند. این علائم اختصاصی نیستند. به این معنی که ممکن است علائمی شبیه علائم بیماری ها دیگر داشته باشند. اما شایع ترین علائم و نشانه های رابدومیولیز عبارتند از:
- ضعف عضلانی
- خروجی کم ادرار
- خستگی
- درد
- کبودی
- تیره بودن ادرار
- کم شدن دفعات ادرار
- تب
- احساس ضعف یا احساس بیمار
- حالت تهوع
- استفراغ
- گیجی
- تحریک پذیر شدن
چه چیزی باعث رابدومیولیز می شود؟
رابدومیولیز همیشه با آسیب عضلانی ایجاد می شود. این آسیب می تواند فیزیکی و یا شیمیایی بوده و یا حتی از عوامل ژنتیکی ناشی شود. اما به طور کلی هر چیزی که به عضلات آسیب بزند، موجب ایجاد این وضعیت می شود. اما رایج ترین علل احتمالی عبارتند از:
ضربه، حرارت و فعالیت بدنی
- آسیب ناشی از له شدگی، زمانی اتفاق می افتد که جسمی رو عضله می افتد.
- گرمازدگی
- سوختگی درجه سوم
- مسدود شدن رگ های خونی
- برق گرفتگی
- لرز شدید
- آسیب به اندام ایسکمیک، هنگامی رخ می دهد که بافت فاقد جریان خون کافی است.
- فعالیت عضلات پاتولوژیک
- تصادف با اتومبیل
- ورزش های شدید و طولانی مانند ماراتن
اختلالات ژنتیکی و سوخت و ساز بدن
بعضی افراد رابدومیولیز را به دلیل شرایط ژنتیکی مانند مشکل در متابولیسم مواد زیر تجربه می کنند:
- لیپیدها یا چربی ها
- کربوهیدرات ها
- پورین، که در برخی مواد غذایی خاص، مانند ساردین، جگر و مارچوبه یافت می شود.
مشکل در سوخت و ساز بدن، مانند موارد زیر نیز می تواند به رابدومیولیز منتهی شوند:
- کم کاری تیروئید و یا سطح کم هورمون تیروئید در بدن
- کتواسیدوز دیابتی، یا تجمع کتون در بدن
- عدم تعادل الکترولیت
اختلالات ژنتیکی خاصی که می توانند به این وضعیت دامن بزنند عبارتند از:
- کمبود کارنیتین
- بیماری مک آردل
- کمبود لاکتات دهیدروژناز
- دیستروفی عضلانی دوشن
عفونت و التهاب
بسیاری از انواع عفونت ها و التهاب ها مانند موارد زیر می توانند باعث ایجاد رابدومیولیز شوند:
- عفونت های ویروسی
- عفونت های باکتریایی
- پلی میوزیت
- درماتومیوسیت
- مارگزیدگی
داروها و سموم
یکی از علل ابتلا به این بیماری داروی استاتین می باشد. این داروها کاهنده کلسترول خون می باشند. استاتین ها عبارتند از:
- آتورواستاتین
- روزوواستاتین
- پراواستاتین
البته این داروها به ندرت موجب ایجاد این بیماری می شوند.
این بیماری همچنین می تواند با قرار گرفتن در معرض داروهای دیگر، سموم خاص و سطح بالایی از الکل نیز رخ دهد. داروها و مواد مخدر دیگری که می توانند رابدومیولیز ایجاد کنند عبارتند از:
- سیکلوسپورین
- اریترومایسین
- کلشی سین
- کوکائین
- آمفتامین
- اکستازی
- LSD
رابدومیولیز چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص، پزشک ابتدا مواردی مانند حساسیت عضلات اسکلتی بزرگ را تست می کند. به خصوص اگر درد و حساسیت به لمس در این عضلات وجود داشته باشد. علاوه بر این ممکن است آزمایش خون و ادرار نیز تجویز شود. تست ها مرسوم برای تعیین آسیب کلیوی و عضلانی، شامل تعیین سطح موارد زیر می باشند:
- کراتین کیناز، که یک آنزیم موجود در عضلات اسکلتی، مغز و قلب است.
- میوگلوبین در خون و ادرار که یک پروتئین است و محصول جانبی ناشی از تجزیه عضله می باشد.
- پتاسیم که ماده معدنی مهم دیگری است که ممکن است از استخوان و عضلات آسیب دیده به خون نشت کند.
- کراتینین در خون و ادرار، که محصول فروپاشی عضلات است و به طور معمول از بدن توسط کلیه ها دفع می شود.
سطح بالای این مواد نشانه ای از آسیب عضلانی است.
گزینه های درمانی رابدومیولیز
اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود بدون ایجاد آسیب بر روی کلیه ها قابل درمان است. اما گزینه های درمانی به طور کلی و بدون توجه به مرحله بیماری شامل موارد زیر می باشد:
بازیابی مایعات از دست رفته بدن
اولین و مهمترین درمان این بیماری تزریق مایعات به بدن است. این مایعات باید شامل بی کربنات باشند تا بتوانند به سادگی میوگلوبین را از ادرار دفع کنند.
داروها
پزشک ممکن است داروهایی همچون بی کربنات و انواع خاصی از دیورتیک ها را برای کمک به حفظ عملکرد کلیه ها تجویز کند. علاوه بر این اگر سطح پتاسیم در خون کم باشد (هیپرکالمی) و یا سطح کلسیم خون (هیپوکلسمی) پایین باشد، با مایعات تزریقی مناسب این کمبود جبران می شود.
دیالیز
اگر آسیب کلیه و نارسایی حاد کلیه ایجاد شده باشد. دیالیز انجام می شود. در طول دیالیز، به منظور حذف مواد زائد، خون به خارج از بدن، برای تصفیه وارد یک ماشین خاص می شود.
درمان های خانگی
در موارد خفیف رابدومیولیز، درمان در خانه می تواند به روند بهبود کمک کند. برای این درمان کافی است استراحت خود را زیاد کرده و میزان رطوبت بدن را با مصرف مایعات بیشتر برای جلوگیری از آسیب بیشتر به کلیه ها بالا ببرید. سعی کنید برای هیدارته نگه داشتن بدن از آب گوشت و یا نوشیدنی های ورزشی که حاوی کلسیم و پتاسیم هستند استفاده کنید.
آینده بیماری بستگی به شدت آن و آسیبی که به کلیه ها وارد کرده است دارد. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمان شروع شود، بدون ایجاد آسیب به کلیه ها و در عرض چند هفته علائم از بین خواهد رفت. اما ممکن است بعد از بیماری درد عضلانی مدت بیشتری ادامه پیدا کند.
نوشیدن مقدار زیادی مایعات قبل و بعد از ورزش شدید از این بیماری جلوگیری می کند. این کار باعث می شود که ادرار رقیق شده و کلیه ها بتوانند به سادگی میوگلوبینی که ماهیچه ها ممکن است در طی ورزش منتشر کند را دفع کنند. زمانی که ماهیچه هایتان طی ضربه آسیب می بینند بهتر است آب زیادی بنوشید.
در مورد عفونت ها نیز باید بیشتر دقت کنید و به سرعت عفونت ها را درمان کنید. زیرا همان طور که گفتیم عفونت یکی از علل ایجاد این بیماری است.