با ترکیبات شیمیایی چاق کننده و اثرات مضر آنها بر روی بدن بیشتر آشنا شوید

همه ما می دانیم که رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی کمک بزرگی به مشکل چاقی در جهان می کند.اما آیا می دانید که یک کلاس از مواد شیمیایی مصنوعی وجود دارد که با افزایش حساسیت بدن به افزایش وزن می شود؟ به آنها obesogens یا ترکیبات شیمیایی چاق کننده گفته می شود و در بسیاری از محصولاتی که به صورت روزمره از آنها استفاده می کنیم وجود دارند.

آیا دلیل دیگری برای متوقف کردن استفاده از پلاستیک و اضافه کردن غذاهای تازه به رژیم غذایی خود می خواهید؟ وقتی در مورد خطرات قرار گرفتن در معرض چاقی بر اثر تماس با این مواد اطلاعات کسب کنید، حتما از این به بعد در نحوه بسته بندی، ذخیره و انتخاب غذاهای خود تجدید نظر خواهید کرد.

ترکیبات شیمیایی چاق کننده

obesogen ها مواد شیمیایی مصنوعی هستند که در ظروف مختلف مواد غذایی، وسایل آشپزی و پلاستیک یافت می شوند. آنها به عنوان زیر مجموعه ای از مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز شناخته شده اند.

تحقیقات نشان داده اند که این مواد شیمیایی در افزایش وزن نقش دارند. آنها همچنین می توانند در همه جنبه های عملکرد هورمون دخالت کرده و با موضوعات مربوط به باروری و بلوغ در ارتباط باشند.

بیش از ۲۰ ماده شیمیایی وجود دارد که به عنوان ترکیبات شیمیایی چاق کننده شناخته می شوند. این اصطلاح در حدود سال ۲۰۰۶ و هنگامی که ثابت شد که قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی در مراحل اولیه رشد باعث اختلال در فرایندهای طبیعی متابولیک و افزایش حساسیت فرد به افزایش وزن در طول زندگی می شود وارد ادبیات پزشکی شد.

اینگونه نیست که ترکیبات شیمیایی چاق کننده مستقیماً باعث چاقی شوند، بلکه باعث افزایش حساسیت بدن در افزایش وزن می شوند. به خصوص اگر در طول دوران جنینی و وقتی بدن در حال رشد است در معرض این مواد شیمیایی باشد.

مطالعات نشان داده اند که ترکیبات شیمیایی چاق کننده با تغییر برنامه نویسی برای توسعه سلولهای چربی، افزایش ذخیره انرژی در بافت چربی و تداخل در کنترل نورونوکاردرونی اشتها و سیری، چاقی را تقویت می کنند. به عبارت دیگر، آنها چگونگی تنظیم بدن شما در ایجاد احساس گرسنگی و سیری را تغییر می دهند.

این ترکیبات همچنین می توانند اثرات رژیم های غذایی پر چرب و قند زیاد را افزایش دهند.

شایع ترین ترکیبات شیمیایی چاق‌کننده و خطرات آنها

فتالات

فتالات ها ترکیبات شیمیایی چاق کننده ای هستند که برای افزایش انعطاف پذیری و طول عمر به پلاستیک اضافه می شوند. آنها در طیف گسترده ای از محصولات آرایشی و بهداشتی از جمله اسباب بازی های کودکان، لوازم آرایشی، ظروف مخصوص مواد غذایی، ضد آفتاب ها، مواد شوینده و موارد دیگر استفاده می شود.

اعتقاد بر این است که بیش از ۷۵ درصد از جمعیت ایالات متحده سطح قابل تشخیصی از چندین فتالات را در بدن دارند. در یک متاآنالیز که در سال ۲۰۱۹ میلادی انجام شد محققان به این نتیجه رسیدند که به طور کلی ارتباط مثبتی بین فتالات و چاقی خصوصاً در بزرگسالان وجود دارد.

گذشته از تأثیر آن بر افزایش وزن، قرار گرفتن در معرض فتالات به اختلالات تولید مثل از جمله آسیب دیدن DNA ها در اسپرم، کم کاری بیضه و تغییر نقاط عطف بلوغ و تاخیر در آن مرتبط است.

بیسفنول A

اثرات سمی بیسفنول A یا همان BPA در محافل علمی بسیار مشهور است. این ماده یک ترکیب مصنوعی است که با بیماری های التهابی، ناباروری و کمبود ویتامین D همراه است.

قرار گرفتن در معرض BPA همچنین به چاقی و دیابت مرتبط بوده است. یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز در سال ۲۰۱۹ در ژورنال بین المللی تحقیقات محیط زیست و بهداشت عمومی منتشر شده است که بیان می کند احتمال این وجود دارد که بین قرار گرفتن در معرض BPA و چاقی در کودکان ارتباطی وجود داشته باشد. داده های این تحقیق نشان می دهند که قرار گرفتن در معرض BPA به خودی خود خطر چاقی در کودکان را افزایش می دهد.

بطری های و ظروف پلاستیکی معمولی که مخصوص نگهداری از مواد غذایی هستند معمولا حاوی BPA نیز می باشند. اما این ترکیب چاق کننده خطرناک در ظروف پلاستیکی دیگر، اسباب بازی ها، وسایل پزشکی، ترکیبات درست شده با PVC و درزگیرهای دندان نیز وجود دارد. همچنین ممکن است در قوطی های فلزی قهوه، قوطی های آلومینیومی مخصوص نوشیدنی، درب بطری ها و بطری های مخصوص روغن پخت و پز نیز مخفی شده باشند.

بی فنیل های پلی کلردار (PCB)

PCB مواد شیمیایی دستساز بشر هستند که صدها کاربرد صنعتی و تجاری دارند و ممکن است در رنگدانه های کاغذ، رنگ ها، پلاستیک ها و محصولات لاستیکی و تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار بگیرند. اگرچه استفاده از این ترکیبات شیمیایی چاق کننده در ایالات متحده در سال ۱۹۷۹ ممنوع شد، اما هنوز هم در خاک، برخی از محصولات، ساختمان ها و آب آشامیدنی وجود دارند.

این ترکیبات می توانند در برگ ها، گیاهان و محصولات غذایی جمع شوند و در بدن ماهی ها و موجودات کوچک دیگر نیز حضور داشته باشند. وقتی این ترکیب دستساز و خطرناک وارد یک محیط می شود، به راحتی تجزیه نخواهد شد.

بر اساس تحقیقات منتشر شده در Current Pharmaceutical Biotechnology نشان داده است که این ترکیبات بر رشد چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت نوع ۲ و سندرم متابولیک تأثیر می گذارد.

آترازین (ATZ)

آترازین دومین علف کشی است که در جهان بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب به محصولات زراعی، خاک و آب های سطحی می چسبد و سرانجام در آب های سطحی جمع می شود. این ترکیب یکی از رایج ترین آلاینده ها در آب آشامیدنی است و باعث آلودگی آب شیر می شود.

آترازین یکی از عوامل ایجاد کننده بیماری غدد درون ریز شناخته شده و باعث ایجاد تغییرات هورمونی می شود و می تواند منجر به بروز مشکلات جدی در رشد، تولید مثل، مشکلات عصبی و بیماری های ایمنی شود.

تحقیقات منتشر شده در PloS One نشان می دهند که آترازین ممکن است در ایجاد مقاومت به انسولین و چاقی نقش داشته باشد. به خصوص در کشورهایی که رژیم غذایی پرچرب در آنجا شیوع دارد.

تری بوتیل تین (TBT)

تری بوتیل تین یک ماده شیمیایی مصنوعی است که به عنوان ماده ضد یخ در رنگ هایی استفاده می شود که برای درست کردن قایق ها، کشتی ها و وسایلی از این دست استفاده می شوند. این ترکیب آب دریاچه ها و آب های ساحلی را آلوده کرده است و برای طیف وسیعی از موجودات دریایی خطرناک است.

اگرچه استفاده از این ماده شیمیایی توسط بسیاری از مقامات نظارتی ممنوع اعلام شده است، اما هنوز هم در کشتی های بزرگ و ناوهای دریا یافت می شود.

تحقیقات منتشر شده در Vitamins and Hormones نشان می دهد که تری بوتیل تین می تواند برای بسیاری از مکانیسم ها بدن سمی باشد. اما اخیراً نشان داده شده است که این ترکیب فرآیندهای مهم و اساسی در متابولیسم چربی را تغییر می دهد. قرار گرفتن در معرض این کلاس از مواد شیمیایی در واقع ممکن است سلول های بنیادی را تبدیل به سلول های چربی کند و به افزایش وزن و چاقی کمک کند.

پرفلوئورواکتانوئیک اسید (PFOA)

پرفلوئورواکتانوئیک اسید یک نوع آلاینده برای آب آشامیدنی شناخته می شود و در برابر فرآیندهای تخریب محیط زیست بسیار موثر است. بنابراین به طور نامحدودی حضورش در طبیعت ادامه می یابد.

طبق بررسی منتشر شده در Environmental Research، ترکیبات شیمیایی چاق کننده در آب آشامیدنی نیز یافته شده و بیشتر متاثر از رهاسازی آب از تاسیسات صنعتی و فاضلاب خانگی است. همچنین در آب های بدون منبع شناخته شده نیز این ترکیب مشاهده شده است.

PFOA توسط هیئت مشاوره علمی آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده به عنوان ماده احتمالاً سرطان زا در بدن انسان طبقه بندی شده است. همچنین این ترکیب شیمیایی چاق کننده نیز شناخته شده است و یک تجزیه و تحلیل انجام شده در سال ۲۰۱۸ نشان داد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده ها در دوران جنینی و کودکی با افزایش خطر ابتلا به چاقی در کودکان و افزایش شاخص توده بدنی در آنها همراه است.

دود سیگار

قرار گرفتن در معرض دود سیگار دلیل بسیاری از مشکلات از جمله چاقی است. در حقیقت یکی از اولین پیوندها بین مراحل رشد جنین انسان و چاقی ناشی از مطالعات مربوط به قرار گرفتن در معرض دود سیگار در هنگام جنینی است.

نوزادانی که از مادران سیگاری به دنیا می آیند اغلب دچار کمبود وزن هستند. اما بیشتر رشد می کنند و در دوران کودکی وزن بیشتری به دست می آورند.

یک نظرسنجی در ژاپن بر روی بیش از ۲۰،۰۰۰ بزرگسال ژاپنی نشان داد که بین تعداد سیگارهایی که در روز مصرف می شود و چاقی ارتباط مثبتی وجود دارد.

نحوه به حداقل رساندن مواجهه با ترکیبات شیمیایی چاق کننده

خطرناک ترین زمان قرار گرفتن در معرض چاقی در دوران اولیه رشد یعنی همان دوران جنین و در سال های اول زندگی است. این امر به این دلیل است که در سنین جوانی، مکانیسم های کنترل وزن بدن شما هنوز در حال رشد هستند و تکمیل نشده اند.

در اینجا روش هایی وجود دارد که برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض ترکیبات شیمیایی چاق کننده می توانید از آنها استفاده کنید:

از خوردن غذاهای ذخیره شده در پلاستیک خودداری کنید.
بیشتر از ظروف و بطری های شیشه ای استفاده کنید.
پلاستیک را درون مایکروویو گرم نکنید.
محصولات مراقبت از پوست و زیبایی را به صورت دستساز و خانگی تهیه کرده و استفاده کنید.
در صورت تمایل به خرید لوازم آرایشی، از محصولات ارگانیک و طبیعی استفاده کنید.
هنگام خرید محصولات و ظروف پلاستیک، به دنبال ظروف بدون BPA و فتالات باشید.
از محصولات بدون عطر استفاده کنید.
وسایلی چدنی یا فولاد ضد زنگ را برای آشپزخانه خود انتخاب کنید.
فرش یا مبلمان مقاوم در برابر لکه یا مقاوم در برابر شعله را خریداری نکنید.
از فیلتر آب مانند دانه های فعال کربن و سیستم های فیلتردار استفاده کنید.
تا جایی که می توانید غذاهای تازه از جمله میوه و سبزیجات بخورید.