کربوهیدرات، که به طور فراوان در غذاهایی مانند نان، غلات، میوه ها و سبزیجات وجود دارد، منبع اصلی انرژی در رژیم غذایی ما می باشد. در طی هضم، یک سری از واکنش های آنزیمی، کربوهیدرات های موجود در این غذاها را به کربوهیدرات های ساده که به راحتی در روده کوچک جذب می شوند، تجزیه می کنند. در حالی که کربوهیدرات های پیچیده نیاز به آنزیم هایی مانند آمیلاز بزاقی، آمیلاز پانکراس و مالتوز برای هضم دارند، کربوهیدرات ساده قبل از جذب نیاز به واکنش های آنزیمی کمی دارند یا اصلا آنزیم نمی خواهند. با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا آنزیم های موثر در تجزیه کربوهیدرات ها را بهتر بشناسید.
آنزیم های موثر در تجزیه کربوهیدرات ها
کربوهیدرات ها
اشکال مختلف کربوهیدرات در غذاها وجود دارند. واحدهای انفرادی قند مانند گلوکز، فروکتوز و گالاکتوز ساده ترین فرم های کربوهیدرات به نام مونوساکارید ها هستند. در حالی که ساکارز، لاکتوز و مالتوز، دی ساکاریدهایی هستند که از دو مونوساکارید به هم مرتبط تشکیل شده اند. کربوهیدرات های پیچیده شامل نشاسته و فیبر هستند که پلی ساکارید ها از زنجیرهای طولانی از واحدهای گلوکز تشکیل شده اند. اگرچه فیبر دارای مقاومت آنزیمی است و در طی هضم تجزیه نمی شود، اما تجزیه نشاسته از طریق آنزیم های موجود در دهان شروع می شود.
آمیلاز بزاقی
جویدن غذا را به مولکول های کوچک تقسیم می کند که با بزاق ترشح شده توسط غدد بزاقی در دهان ترکیب می شود. همراه با موسین و بافر، بزاق حاوی آنزیم بزاقی آمیلاز است که روی نشاسته در غذا تاثیر گذاشته و به مالتوز تجزیه می شود. ترشح آمیلاز بزاقی برای مدت کوتاهی که کربوهیدرات در دهان است، ادامه می یابد و پس از آن با کربوهیدرات هایی که به طور جزئی هضم شده مخلوط شده و از مری به معده منتقل می شود. با توجه به مهار فعالیت آمیلاز بزاقی توسط اسید معده، هضم کربوهیدرات ها در معده رخ نمی دهد.
پانکراس آمیلاز و مالتاز
ترکیبی از اسید معده و مواد غذایی که به طور جزئی هضم شده اند وارد روده کوچک می شود. در آن جا پانکراس مایعات پانکراسی را که حاوی آنزیم آمیلاز پانکراس است را ترشح می کند. این آنزیم بر روی پلی ساکارید های باقی مانده عمل می کند و آنها را به واحدهای دی ساکارید مالتوز تجزیه می کند. در مرحله نهایی هضم، کربوهیدرات پیچیده، مالتاز آنزیم موجود در پوشش روده کوچک، مالتوز را به دو واحد گلوکز تقسیم می کند. گلوکز سپس جذب می شود و وارد جریان خون می شود.
سوکراز و لاکتاز
دو آنزیم دیگر موجود در روده کوچک که به هضم دیگر دی ساکاریدها در غذاها کمک می کنند این دو آنزیم هستند. آنزیم سوکراز، ساکارز را به گلوکز و فروکتوز تبدیل می کند، در حالی که لاکتاز، لاکتوز یا همان قند شیر را به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می کند. این مونوساکاریدها در روده کوچک جذب شده و از طریق خون به کبد منتقل می شوند. یادتان نرود که بدن انسان تنها می تواند از گلوکز به عنوان یک منبع انرژی استفاده کند. به همین دلیل کبد فروکتوز و گالاکتوز را به گلوکز تبدیل می کند. گلوکز یا تبدیل به منبع انرژی فوری می شود یا در کبد و ماهیچه ها به شکل گلیکوژن ذخیره می شود.
فیبر
فیبر موجود در غذاها به عنوان فیبر محلول و نامحلول شناخته می شوند. فیبر نامحلول تنها کربوهیدراتی است که توسط آنزیم های گوارشی تجزیه نمی شود. در حالی که فیبر محلول در روده کوچک در طول هضم بدون تغییر باقی می ماند. فیبر غذایی بخش مهمی از رژیم غذایی ما است. زیرا به جلوگیری از یبوست، حفظ سلامت روده، کاهش سطح لیپوپروتئین ها با چگالی کم در خون، کنترل قند خون و حتی کاهش وزن کمک می کند.
کربوهیدرات های سالم
برای به دست آوردن مزایای زیاد، کربوهیدرات های پیچیده که در مواد غذایی زیر وجود دارد را استفاده کنید:
- دانه های کامل مانن گندم سبوس دار
- آجیل
- حبوبات
- نخود فرنگی
- میوه ها
- سبزیجات
در کنار این غذاها باید مصرف مواد غذایی زیر را نیز کاهش دهید:
- سودا
- غلات شیرین شده
- نوشیدنی های میوه ای و دسرهایی که حاوی قندی به شکل شربت ذرت با فروکتوز، ذرت، فروکتوز، شکر قهوه ای، ملاس، شکر خام، دکستروز و شربت مالت هستند.
برای اطلاع از مواد اولیه موجود در غذاهای مختلف می توانید برچسب مواد غذایی را مطالعه کنید.