لنفوسیت ها نوعی از سلول های سفید خون هستند که سیستم ایمنی برای مبارزه با بیماری ها آن ها را تولید می کند. بنابراین طبیعی است که بعد از عفونت به طور موقت شاهد افزایش لنفوسیت در خون باشیم. یک میکرولیتر خون که حاوی بیش از ۳۰۰۰۰ لنفوسیت است می تواند به عنوان افزایش لنفوسیت در خون طبقه بندی شود. در برخی موارد این علامت می تواند انواع خاصی از بیماری ها، مانند سرطان و اختلالات خود ایمنی را نشان دهد. درمان خاصی نیز برای این نشانه وجود ندارد و مدیریت ایده آل آن مبتنی بر درمان علت اصلی است.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد علت افزایش لنفوسیت در خون صحبت می کنیم.
همان طور که گفتیم لنفوسیت ها یکی از انواع مختلف سلول های سفید خون هستند. هر نوع سلول سفیدی در خون دارای یک عملکرد خاص است و همه آنها برای مبارزه با بیماری ها با هم همکاری می کنند.
سلول های سفید خون بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن شما هستند. آنها به آنتی ژن های مبارزه کننده با باکتری ها، ویروس ها و سموم دیگری که عامل بیماری هستند در بدن کمک می کنند. اگر پزشک به شما گفته است که سیستم ایمنی ضعیفی دارید، معنی این جمله این است که در جریان خون شما به اندازه کافی لنفوسیت وجود ندارد.
لنفوسیت ها و نحوه کار آنها
مغز استخوان شما به طور مداوم سلول هایی را تولید می کند که تبدیل به لنفوسیت می شوند. بعضی از این سلول ها به جریان خون خود وارد می شوند. اما اکثر آن ها از طریق سیستم لنفاوی در بدن حرکت می کنند. سیستم لنفاوی گروهی از بافت ها و اندام هایی مانند طحال، لوزه ها و غدد لنفاوی است که از بدن شما در برابر عفونت محافظت می کند.
حدود ۲۵ درصد از لنفوسیت های جدید در مغز استخوان باقی می مانند و به سلول های B تبدیل می شوند. ۷۵ درصد دیگر به تیموس می روند و تبدیل به سلول های T می شوند.
انواع مختلفی از سلول های B و سلول های T وجود دارند که عبارتند از:
- سلول های موثر که توسط آنتی ژن ها برای مبارزه با عفونت فعال می شوند.
- سلول های حافظه ای که در بدن به قدری می مانند که عفونت های قبلی را به یاد می آورند و یادشان هست که چطور دوباره یک آنتی ژن را فعال کنند.
- لنفوسیت B و لنفوسیت T برای مبارزه با عفونت با هم همکاری می کنند.
نقش سلول های B و سلول های T
لنفوسیت های B آنتی ژن ها را تشخیص می دهند و سلول های پلاسما را تولید می کنند تا آنتی بادی هایی را برای مبارزه با بیماری تولید کنند.
سه نوع لنفوسیت T وجود دارد و هر کدام نقش خود را بازی می کنند. این سلول ها عبارتند از:
- سلول های T سیتوتوکسیک
- سلول T کمکی
- سلول های T تنظیم کننده
سلول های T سیتوتوکسیک، که اغلب به نام “T قاتل” شناخته می شوند، سلول های بدن را که با آنتی ژن، سلول های سرطانی و سلول های خارجی مثل اندام های پیوندی آلوده شده اند را از بین می برند. سلول های T کمکی پاسخ ایمنی سلول های B و دیگر سلول های T را هدایت می کنند.
سلول های T تنظیم کننده، سیستم ایمنی بدن شما را برای جلوگیری از واکنش های بد کنترل می کند. این سلول ها علاوه بر جلوگیری از بیماری های خودایمنی، از مبارزه دیگر گلبول های سفید خون با آنتی ژن های واقعی یا درک شده، جلوگیری می کند. آنتی ژن های درک شده شامل مواد آلرژی زا و باکتری های طبیعی در دستگاه گوارش می باشند. آلرژن ها چیزهایی هستند که باعث واکنش آلرژیک می شوند و می توانند شامل گرده، قارچ و یا شوره بدن حیوانات خانگی باشند.
نتیجه آزمایش لنفوسیت ها
آزمایشگاه ها مختلف اغلب راه های متفاوتی را برای اندازه گیری نتایج آزمایش خون دارند. نتایج این تست نیز بسته به موارد زیر متفاوت است:
- سن
- جنسیت
- وراثت
- ارتفاع محل زندگی از دریا
جدول زیر برای بزرگسالان محدوده های تقریبی WBC و لنفوسیت ها را ارائه می دهد، اما در مورد معنی دقیق این اعداد باید با پزشک صحبت کنید. برخی از عوامل می توانند تعیین کنند که محدوده طبیعی این اعداد برای بدن شما چقدر است؟
| آزمایش | تعداد سلول های عادی برای افراد بالغ | محدوده طبیعی برای بزرگسالان | سطح پایین | سطح بالا |
| گلبول های سفید (WBC) | ۴،۵۰۰-۱۰،۰۰۰ (۴٫۵-۱۰٫۰) گلبول سفید / MCL | ۱٪ از کل حجم خون | کمتر از ۲۵۰۰ لنفوسیت | بیش از ۳۰۰۰۰ لنفوسیت |
| لنفوسیت ها | ۸۰۰-۵۰۰۰ (۰٫۸-۵٫۰) لنفوسیت / MCL | ۱۸-۴۵٪ کل سلول های سفید خون | کمتر از ۸۰۰ لنفوسیت | بیش از ۵۰۰۰ لنفوسیت |
علل افزایش لنفوسیت در خون
ممکن است افزایش لنفوسیت در خون نشانه ای در بدن نداشته باشد. اما پزشک باید بتواند علت ایجاد این عارضه را تعیین کند. دلایل معمولی که برای افزایش لنفوسیت در خون ارائه می کنند عبارتند از:
- عفونت
- اختلالات خود ایمنی که باعث التهاب مزمن می شوند
- سرطان سیستم لنفاوی
- سرطان خون
طبق نظر متخصصان کلینیک مایو برخی از بیماری های خاص مانند موارد زیر نیز می تواند علت افزایش لنفوسیت در خون باشند:
- سیاه سرفه
- واسکولیت
- سل
- عفونت ویروسی
- مولتیپل میلوما
- مونونوکلئوز
- HIV یا ایدز
- عفونت سیتومگالوویروس
- لوسمی لنفوسیتی مزمن
- لوسمی لنفوسیتی حاد
سیاه سرفه یا آنفولانزا
هر دو بیماری یعنی سیاه سرفه و آنفلوانزا بیماری های تنفسی هستند که می توانند تعداد لنفوسیت ها را در خون افزایش دهند. سیاه سرفه سرفه های شدید ایجاد می کند. برای این بیماری داروهای ضد سرفه معمولا به درمان کمک نمی کنند و آنتی بیوتیک ها درمان های تجویزی هستند. این در حالی است که می توان با واکسیناسیون از این بیماری پیشگیری کرد. آنفلوانزا می تواند منجر به اختلال تنفسی، تب و خستگی شود و در بعضی موارد شدید ممکن است کشنده باشد. درمان معمول این بیماری نیز استراحت و افزایش مصرف مایعات است. اما در بعضی موارد داروهای ضد ویروسی تجویزی لازم است.
لوسمی لنفوسیتی حاد
لوسمی لنفوسیتی حاد که به اختصار ALL گفته می شود، یک نوع سرطان مغز استخوان (بافت اسفنجی موجود در استخوان که در آن بدن سلول های خونی را تولید می کند) و خون می باشد. این بیماری به عنوان “بیماری حاد” در نظر گرفته می شود. زیرا باعث تولید سلول های خونی ناقل می شود و به سرعت پیشرفت می کند. علاوه بر افزایش لنفوسیت در خون علائم دیگر این بیماری عبارتند از:
- تورم غدد لنفاوی
- خونریزی بینی یا عفونت
- تب
- درد استخوان
- خونریزی از لثه
لوسمی لنفوسیتی مزمن
مثل ALL، لوسمی لنفوسیتی مزمن، که به اختصار CLL نامیده می شود، نوعی سرطان مغز استخوان و خون است. این بیماری مزمن است. زیرا نسبت به سایر تغییرات لوسمی پیشرفت کندتری دارد. همانند ALL، کلمه “لنفوسیتی” در CLL به این واقعیت اشاره دارد که لنفوسیت ها سلول های سفید خون در این بیماری تحت تاثیر قرار دارند. علائم معمول لوسمی لنفوسیتی مزمن عبارتند از:
- کاهش وزن
- بزرگ شدن غدد لنفاوی که بدون درد است
- خستگی
- عفونت های مکرر
CLL بر روی افراد مسن بیشتر تأثیر می گذارد و درمان ها قادر به کنترل بیماری نیستند.
مونونوکلئوز
مونونوکلئوز، که به نام مونو نیز شناخته می شود، می تواند توسط بوسیدن منتقل شود. در واقع، این بیماری می تواند از طریق تماس با بزاق به وسیله سرفه و عطسه یا به اشتراک گذاشتن فنجان یا ظروف انتقال یابد. با وجود این، این بیماری مانند عفونت های خاص مثل سرماخوردگی نیست. مونونوکلئوز بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان جوان رخ می دهد. در حالی که کودکان به ندرت علائم آن را تجربه می کنند. بهترین روش درمان مصرف مایعات و استراحت کافی است. برای جلوگیری از عوارضی مانند بزرگ شدن طحال نیز باید مراقب علائم آن بود.
سیتومگالوویروس
سیتومگالوویروس (CMV) بیماری نسبتا رایجی است و می تواند از طریق مایعات بدن که شامل شیر مادر، اسپرم، ادرار، بزاق و خون می شود گسترش یابد. اگر چه این عفونت تا پایان عمر در بدن باقی می ماند، اما افراد به ندرت علائمی از خود نشان می دهند و یا تحت تاثیر CMV قرار می گیرند. با این حال، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا باردار هستند، شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند. گرچه هیچ درمانی برای سیتومگالوویروس وجود ندارد، اما داروهایی وجود دارد که می توانند از افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و نوزادان محافظت کنند.
اچ آی وی یا ایدز
ایدز یک بیماری مزمن و کشنده است که نتیجه HIV (ویروس نقص ایمنی بدن انسان) است. HIV به سیستم ایمنی بدن آسیب می رساند. بنابراین بدن شما برای مبارزه با بیماری ها مجبور است بیشتر کار کند. این بیماری بیشتر از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. اما می تواند در دوران بارداری، زایمان و شیردهی یا در تماس با خون آلوده نیز گسترش یابد. گرچه درمانی برای این بیماری ها وجود ندارد، اما سال ها طول می کشد تا اچ آی وی تبدیل به ایدز شود. ضمن این که داروهایی وجود دارد که می تواند روند بیماری را کند کند. اگر چه این داروها بیشتر در کشورهای توسعه یافته استفاده می شود اما ایدز هم اکنون بیشتر در آفریقا و آسیا شیوع دارد.
واسکولیت
واسکولیت یا آرتریت آنژیت زمانی رخ می دهد که عروق خونی ملتهب می شوند و دیواره های عروق دچار زخم شده و باریک و ضعیف می شوند. در حالی که بعضی از انواع واسکولیت ها حاد هستند و فقط برای مدت کوتاهی در بدن باقی می مانند، اما برخی از موارد آن مزمن و طولانی مدت هستند. در برخی موارد نیز به قدری شدید است، که جریان خون را به اندام ها و بافت هایی که توسط عروق آسیب دیده تغذیه می شوند، مسدود می کند. در این موارد، آسیب بافتی و عضوی و در برخی موارد مرگ نیز مشاهده می شود. گرچه واسکولیت می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما گروه های خاصی وجود دارند که بیشتر به آن مبتلا می شوند. در حالی که فرم های خاصی از آن نیاز به درمان ندارند، اما برای برخی از فرم های آن باید به طور گسترده دارو مصرف شود.
مولتیپل میلوما
مولتیپل میلوما نوعی سرطان است که بر سلول های پلاسما که بخشی از سلول سفید خون هستند و در مغز استخوان یافت می شوند، تاثیر می گذارد. این سلول ها مسئول تولید آنتی بادی هایی هستند که برای مبارزه با عفونت ها به کار گرفته می شوند. در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما، گروهی از این سلول های میلوما سرطانی می شوند و منجر به افزایش سطح پلاسما خواهند شد. این روند منجر به افزایش غیر طبیعی سطح پروتئین هایی مانند آنتی بادی هایی می شود که توسط سلول های پلاسما تولید می شوند. بعضی از افراد در ابتدا علائمی را تجربه نمی کنند در حالی که برخی می توانند تغییر در تعداد گلبول های قرمز خون، کلیه ها، سیستم ایمنی بدن و یا استخوان ها را تجربه کنند. داروهایی برای کمک به کنترل بیماری وجود دارد.
علل دیگر افزایش لنفوسیت در خون
هپاتیت نوعی التهاب در کبد شماست و می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- تورم و درد شکم
- خستگی
- زردی چشم و پوست
این بیماری می تواند با استفاده از داروهای تجویزی، تغییر در سبک زندگی و جراحی درمان شود. بیماری کرون یکی از بیماری های خود ایمنی است که باعث می شود دستگاه گوارش به طور مداوم ملتهب باشد. علائم دیگر آن نیز عبارتند از:
- کاهش وزن
- اسهال
- درد شکمی
درمان این بیماری گاهی اوقات پیچیده می شود. در این شرایط ترکیبی از داروها، درمان تغذیه ای و یا جراحی توصیه می شود.