عسل ماده رایجی است که بسیاری از افراد با آن و خواصش آشنا هستند. این ماده به عنوان یک شیرین کننده خوشمزه و طبیعی، یک انتخاب عالی برای شیرین کردن غذاها و نوشیدنی ها و یک جایگزین مناسب برای شکر فرآوری شده، شناخته می شود. اما خواص عسل به این جا ختم نمی شود. عسل حاوی طیف وسیعی از مواد مغذی و خواص دارویی است. سابقه استفاده از این ماده به مصر باستان باز می گردد. امروزه به این ماده “طلای مایع” گفته می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد نحوه استفاده از عسل برای درمان زخم پا، زخم بستر، سوختگی، بریدگی و خراش پوستی صحبت خواهیم کرد.
اخیرا کشف شده است که عسل برای افزایش انرژی و کاهش وزن نیز بسیار مفید است. اضافه کردن عسل به آب لیمو و مصرف آن به صورت روزانه، کاهش وزن قابل توجهی را به همراه دارد.
عسل نه تنها بر روی کاهش وزن، بلکه برای مبارزه با بیماری های رایج زیر نیز مفید است:
این ماده مفید برای درمان زخم های پا، زخم بستر، سوختگی و بریدگی پوست نیز استفاده می شود. عسل با تحریک بازسازی بافت، رشد آنژیوژنز و رشد فیبروبلاست، باعث بهبودی سریع زخم می شود.
هنگامی که این ماده به زخم مالیده می شود، آنزیم هایی که در بدن زنبور عسل بوده، به آرامی پراکسید هیدروژن آنتی سپتیک را آزاد می کنند. این ماده در برابر باکتری ها موثر است. با این وجود، استفاده از عسل برای درمان زخم آسیب بافتی ایجاد نمی کند و رشد فیبروبلاست را مهار می کند. همچنین اثر اسمزی عسل، زخم را پاک و مرطوب می کند. رطوبت کافی برای تولید بافت گرانولاسیون سالم و جلوگیری از باقی ماندن جای زخم ها مفید است.
علاوه بر این، اثر ضد التهابی عسل باعث کاهش درد و تورم می شود.
تحقیقات انجام شده بر روی استفاده از عسل برای درمان زخم
مطالعات علمی متعددی برای مشاهده خواص بهبود دهنده زخم در عسل انجام شده است.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۶ در International Journal of Lower Extremity Wounds منتشر شده ۲۲ آزمایش که شامل ۲،۰۶۲ بیماری بود که با عسل زخم خود را درمان کرده بودند را تحلیل کرد. محققان دریافتند که عسل به روش های زیر برای درمان زخم مفید است:
- خاصیت آنتی باکتریال عسل عفونت موجود را پاک می کند و از زخم در برابر عفونت های جدید محافظت می کند.
- فعالیت ضد التهابی آن باعث کاهش تورم و به حداقل رسیدن جای زخم می شود.
- این ماده باعث رشد گرانولیزه و بازسازی سلول های اپیتلیال می شود و به این ترتیب سرعت بهبودی افزایش می یابد.
- این ماده بوی بد زخم را از بین می برد.
تحقیقات سال ۲۰۰۹ که توسط محققان دانشگاه اوکلند انجام شد نشان داد که عسل در کاهش زمان بهبود زخم های ناشی از سوختگی موثر است. محققان با استفاده از داده های ۱۹ آزمایش بالینی در مورد ۲۵۵۴ بیمار مبتلا به زخم های درمان نشده متوجه شدند که عسل در مقایسه با داروهایی که معمولا برای درمان سوختگی ها استفاده می شود، باعث بهبودی بیشتر زخم ها می شود.
یک مطالعه دیگر که در سال ۲۰۱۱ در مجله Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine منتشر شده خاصیت دارویی و فعالیت ضد میکروبی عسل محلی را برجسته می کند.
پس از تجزیه و تحلیل کامل، پتانسیل مانوکا و همچنین عسل Tualang بر علیه میکروارگانیسم ها، محققان را مجبور کرد تا از عسل به عنوان یک عامل جایگزین در درمان بیماری های خاص، مخصوصا زخم های عفونی، استفاده کنند.
سایر تحقیقات انجام شده بر روی استفاده از عسل برای درمان زخم
مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۲ در AYU منتشر شد به بررسی خصوصیات عسل پردازش نشده در درمان آسیب های پوستی پرداخت. در این مطالعه ۱۰ بیمار مبتلا به زخم های پوستی به صورت تصادفی برای آزمایش بالینی انتخاب شدند. محل زخم، شکل، اندازه، طبقه و حاشیه زخم در روز ۰ و سپس در روزهای ۷، ۱۵، ۲۰ و پایان روند بهبودی ثبت شد.
در نهایت، مشخص شد که عسل باعث افزایش سرعت قابل ملاحظه ای در فرآیند بهبودی پوست می شود. زیرا این ماده دارای خواص ضد باکتری، التیام دهنده زخم و تمیز کننده زخم است.
یکی دیگر از مطالعاتی که در سال ۲۰۱۵ در Wounds منتشر شده است نتیجه گیری کرده که عسل و به طور خاص عسل مانوکا، یک ابزار مهم برای مراقبت از زخم است.
استفاده بالینی از عسل
مطالعات متعدد نشان داده اند که عسل محلی برای درمان زخم، بریدگی، سوختگی جزئی، زخم بستر و حتی زخم های پا مفید است. اما، این بدان معنا نیست که شما می توانید به هر شیوه ای که خواستید از این ماده استفاده کنید. در مورد استفاده از عسل برای درمان زخم توصیه های زیر را رعایت کنید.
- مقدار عسل محلی مورد نیاز برای درمان زخم به مقدار مایعات خروجی از زخم بستگی دارد.
- توصیه می شود قبل از استفاده از عسل آن را روی باند استریل پانسمان پهن کنید.
- عسل سرد ممکن است به راحتی به پانسمان نفوذ نکند. برای تسهیل روند خیساندن پانسمان، عسل را تا رسیدن به دمای بدن گرم کنید. می توانید عسل را به نسیت ۲۰ به ۱ با آب گرم رقیق کنید.
- برای درمان زخم های حفره ای و تاول دار عسل را با استفاده از یک پوشش چسبناک روی زخم نگه دارید.
- اگر عفونت زخم شدید باشد ممکن است اطراف ناحیه زخم نیز نیاز به استفاده از عسل داشته باشند. بنابراین تا جایی که اثر التهاب را می بینید عسل بمالید.
روش استفاده از عسل برای درمان زخم
- تقریبا اندازه ناحیه زخم را اندازه گیری کنید تا مشخص شود چه مقدار عسل مورد نیاز است.
- برای پاک کردن خاک و گرد و غبار، زخم را با آب ساده تمیز کنید.
- عسل را روی پانسمان تمیز پهن کنید و آن را روی زخم بمالید.
- حتما باند را ۳ یا ۴ بار در روز عوض کنید.
- برای درمان زخم های جزئی، می توانید عسل را به صورت مستقیم روی زخم بمالید.
- فراموش نکنید که عسل باید به صورت یکنواخت روی پوست پخش شود.
- ۲ یا ۳ بار در روز این کار را تکرار کنید.
عسل های تجاری در مقابل عسل های محلی و خام
هنگامی که صحبت از استفاده از عسل برای درمان زخم می شود، باید بدانید که دقیقا باید از چه عسلی استفاده کنید. بیشتر عسل های تجاری که در فروشگاه ها فروخته می شوند انتخاب سالمی برای این کار نیستند. این به این دلیل است که عسل های تجاری برای پاستوریزه شدن به دمای بالا رسیده اند و آنزیم های مفید، آنتی اکسیدان ها و دیگر مواد مغذی آن ها حساس به حرارت شده است.
علاوه بر این، عسل تجاری گرده ندارد. گرده دارای اسید آمینه های زیادی است و میزان آنتی اکسیدان های آن نیز بالا است.
برای بهره مندی از خواص دارویی این ماده، بهترین عسل، عسل خام است. چنین عسلی گرما ندیده و پردازش و پاستوریزه نشده است. این ماده همچنین شامل گرده زنبور عسل است. از آنجا که این فرآورده پردازش نمی شود، معمولا به آسانی کریستاله شده و ممکن است استفاده از آن راحت نباشد. این نوع عسل بافت کمی ابری دارد. برای مقابله با این مشکل، می توانید عسل را کمی روی حرارات غیر مستقیم گرم کنید و سپس از آن استفاده کنید.
همیشه عسل خام را از تولید کننده های محلی خریداری کنید. گرچه این نوع عسل کمی گران تر از عسل تجاری است، اما خام بودن ویژگی ای است که باید برای بهره مندی از خواص دارویی عسل در این ماده وجود داشته باشد.
علاوه بر استفاده موضعی، استفاده خوراکی از این ماده نیز می تواند خواص زیادی برای بدن داشته باشد. البته برای کودکان زیر سن ۱ سال از این ماده به صورت خوراکی استفاده نکنید. زیرا ممکن است باعث بوتولیسم نوزادان شده و علائمی مانند ضعف عضلانی و مشکلات تنفسی را به وجود آورد.