شل شدن مدفوع به این معنی است که قوام مدفوع از حد معمول آبکی تر است. به این حالت اسهال نیز گفته می شود و بیشتر افراد آن را تجربه می کنند. اسهال می تواند حاد یا مزمن باشد. این مشکل رایج زمانی اتفاق می افتد که مواد غذایی و مایعاتی که مصرف می کنید بیش از حد سریع از روده بزرگ رد می شوند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد روش های طبیعی و گیاهی برای درمان مدفوع شل صحبت خواهیم کرد.
همراه با شل شدن مدفوع، ممکن است حتی علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- گرفتگی عضلات شکم
- درد شکم
- تب
- نفخ
- ضعف
با وجود شل شدن مدفوع، ممکن است عوارض زیر نیز وجود داشته باشد:
- خارش مقعد
- سوزش مقعد
- درد در ناحیه رکتوم
علت این تغییرات ناگهانی در حرکات روده به طور کلی به شرح زیر می باشد:
- عفونت ویروسی
- عفونت باکتریایی
- حمله انگلی
- مسمومیت غذایی
- عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها
- عدم تحمل لاکتوز
در بیشتر موارد، شل شدن مدفوع بیش از چند روز طول نمی کشد. با این حال، اگر بیش از یک هفته ادامه یافت، حتما باید با پزشک مشورت کنید. در این شرایط این علامت می تواند نشانه ای از اختلالات گوارشی جدی باشد. علاوه بر این اسهال مزمن می تواند منجر به کم آبی و ضعف شود. هر دو این عوارض برای سلامتی کلی شما خوب نیستند.
درمان مدفوع شل
ماست
ماست منبع خوبی از پروبیوتیک ها است. مواد پروبیوتیک باکتری هایی مشابه با باکتری های سالم روده که معمولا در سیستم گوارش یافت می شوند را وارد بدن می کنند. این باکتری ها کمک می کنند تا باکتری های خوب در روده بازیابی شوند. این بازیابی به نوبه خود به مبارزه با میکروب های ایجاد کننده اسهال در دستگاه گوارش کمک می کند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ در Cochrane Database of Systematic Reviews منتشر شده بیان کرده است که هنگامی که از پروبوتیک در کنار آب درمانی استفاده می شود، زمان و تعداد دفع مدفوع در اسهال حاد عفونی کاهش می یابد.
هنگامی که صحبت از پروبیوتیک ها برای درمان مدفوع شل می شود ماست بهترین گزینه است. این ماده یک محیط سالم از میکروارگانیسم ها در دستگاه گوارش ایجاد کرده و هضم را بهبود می دهد. بنابراین هنگامی که مدفوعتان شل می شود روزی ۲ تا ۳ فنجان ماست بخورید.
دیگر مواد غذایی پروبیوتیک عبارتند از:
- کفیر
- میسو
- کیمچی
- تمپه
- دوغ
- ترشی
سرکه سیب
سرکه سیب یک روش عالی برای درمان مدفوع شل است. این ماده آنتی بیوتیک طبیعی است و با کشتن ارگانیسم های ایجاد کننده اسهال در روده، اسهال را درمان می کند. پکتین زیاد در آن باعث تمیز شدن روده بزرگ می شود. علاوه بر این، برای متعادل کردن pH معده و دستگاه گوارش نیز مفید است.
- ۱ قاشق سوپ خوری سرکه سیب خام را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید.
- کمی عسل به آن اضافه کنید و هم بزنید.
- این محلول را دو تا سه بار در روز بنوشید تا وضعیتتان بهبود یابد.
موز
هم موز نرسیده و هم موز رسیده به علت وجود پکتین زیاد در خود می تواند به درمان مدفوع شل کمک کند. این ماده فیبر محلول در آب دارد و باعث می شود مایعات موجود در روده جذب شود. جذب مایعات روده سبب اضافه وزن مدفوع می شود.
پتاسیم زیاد در این میوه حتی به جایگزینی الکترولیت هایی که ممکن است در طی اسهال از بدن خارج شده باشند، کمک می کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۰۱ در Gastroenterology منتشر شده نشان داد که پکتین در موز سبز در مدیریت اسهال مداوم مفید است. این ماده می تواند میزان مدفوع، تعداد دفعات دفع و مدت زمان اسهال را کاهش دهد و همچنین نیاز به محلول های هیدراتاسیون خوراکی یا مایعات تزریقی داخل وریدی را کاهش می دهد.
یکی دیگر از مطالعاتی که در سال ۲۰۱۲ در مجله Pharmacognosy و Phytochemistry منتشر شده است نیز تایید می کند که مصرف موز برای افراد مبتلا به اسهال مفید است.
- هنگام ابتلا به اسهال هر چند ساعت یک بار موز رسیده بخورید.
- حتی می توانید ۲ تا ۳ بار در روز از نوشیدنی های حاوی موز مانند شیر موز استفاده کنید.
روش دیگر:
- یک عدد موز را بخار پز یا آب پز کنید.
- کمی آب لیمو و نمک به آن اضافه کنید.
- روزی چند بار از این ترکیب استفاده کنید.
زنجبیل
بر اساس یافته های طب سنتی چینی و آیورودا، زنجبیل روش مناسبی برای درمان مدفوع شل است. این ماده کمک می کند تا ماهیچه های معده تقویت شده و رکود غذا کم شود. این فرایند ها اسهال را متوقف می کنند. زنجبیل حتی آنزیم های روده ای را تحریک می کند و به این ترتیب موجب بهبود هضم می شود.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ در American Chemical Society منتشر شده گزارش می دهد که زنجبیل در کشورهای در حال توسعه ممکن است اسهال ناشی از باکتری های مرگبار را از بین ببرد.
- ۱ قاشق غذاخوری خمیر زنجبیل تازه را به یک و نیم فنجان آب اضافه کنید.
- آب را بجوشانید.
- سپس ۵ تا ۱۰ دقیقه در ظرف را بگذارید و اجازه دهید تا چای دم بکشد.
- این چای را ۲ تا ۳ بار در روز استفاده کنید.
روش دیگر:
- ۱ قاشق چای خوری پودر زنجبیل خشک و همان مقدار پودر زیره، پودر دارچین و عسل را مخلوط کنید.
- ۲ تا ۳ بار در روز از این ترکیب استفاده کنید.
توجه: افراد مبتلا به فشار خون بالا نباید زیاد زنجبیل استفاده کنند.
زردچوبه
یکی دیگر از داروهای موثر برای درمان مدفوع شل زردچوبه است. طبیعت آنتی بیوتیکی آن به مبارزه با باکتری هایی که باعث این مشکل شده اند کمک می کند. این ادویه حتی می تواند کارکرد سیستم گوارشتان را نیز تنظیم کند.
در سال ۲۰۰۴ در Journal of Alternative and Complementary Medicine گزارشی منتشر شده است که نشان می دهد عصاره زردچوبه علائم سندرم روده تحریک پذیر را بهبود می بخشد. اسهال یکی از علائم سندرم روده تحریک پذیر است.
- ½ قاشق چای خوری پودر زردچوبه را در لیوان آب گرم مخلوط کنید.
- آن را خوب حل کنید و سریع بنوشید، زیرا پودر زردچوبه سریع ته نشین می شود.
- این ترکیب را ۲ تا ۳ بار در روز استفاده کنید.
روش دیگر:
- ۱ قاشق چای خوری پودر زردچوبه را به ۱ قاشق غذاخوری سیب رنده شده یا ماست اضافه کنید.
- این ترکیب را ۲ تا ۳ بار در روز بخورید.
دارچین
دارچین نیز در درمان مشکلات مختلف گوارشی، از جمله اسهال موثر است. این ادویه دارای خواص ضد باکتری و ضد ویروسی قوی است و می تواند موجودات مضر موجود در معده را که باعث اسهال شده اند از بین ببرد. دارچین حتی آنزیم های گوارشی را تحریک می کند و باعث می شود سیستم گوارش به درستی عمل کند.
- ۱ قاشق چای خوری پودر دارچین و ½ قاشق چای خوری زنجبیل تازه رنده شده را در یک فنجان آب جوش بریزید.
- پوشش فنجان را ۳۰ دقیقه بگذارید تا چای دم بکشد.
- این چای را ۲ تا ۳ بار در روز بنوشید.
روش دیگر:
- ½ قاشق چای خوری پودر دارچین و ۱ قاشق غذاخوری عسل را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
- خوب مخلوط کنید و سه بار در روز از آن بنوشید.
بابونه
بابونه اثرات ضد اسهال دارد، از این رو برای درمان مدفوع شل مناسب است. این گیاه به عملکرد سیستم گوارش کمک می کند. همچنین دارای خواص ضد اسپاسم است. بنابراین در کاهش اسپاسم شکم و درد مرتبط با شل شدن مدفوع نقش دارد.
- یک قاشق چای خوری گل بابونه و همان مقدار برگ نعنا را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید.
- اجازه دهید این گیاهان ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشند.
- حداقل ۲ یا ۳ بار در روز از این نوشیدنی استفاده کنید.
- حتی می توانید از چای کیسه ای بابونه نیز استفاده کنید.
انار
انار یک روش سنتی برای درمان مدفوع شل است. این ماده دارای مزایای ضد قارچی، ضد ویروسی و ضد باکتریایی است. اناز مانع از چسبیدن باکتری های مضر به دیواره های معده می شود. بنابراین در طی بیماری های مزمن موجب جلوگیری از اسهال خواهد شد. حتی می تواند تهوع، استفراغ و کاهش اشتها را نیز کم کند.
- در طول روز ۱ تا ۲ لیوان آب انار تازه بنوشید.
روش دیگر:
- یک فنجان دانه های خشک شدن انار را در یک فنجان آب بریزید.
- آن را بجوشانید و سپس ۱۵ دقیقه در ظرف را بگذارید تا دم بکشد.
- در طول روز، این مایع را کم کم استفاده کنید.
خوردن غذاهای نشاسته ای
اگرچه ممکن است در زمان بیماری میلی به غذا نداشته باشید، اما رساندن مواد مغذی به بدنتان ضروری است. در زمان ابتلا به اسهال غذاهای نشاسته ای را به مدت چند روز در رژیم غذایی خود بگنجانید تا زودتر خوب شوید. بدن شما نسبتا سریع مواد غذایی نشاسته ای را جذب می کند. به علاوه، این غذاها وزن مدفوع را نیز اضافه می کنند.
بعضی از بهترین غذاهای نشاسته ای برای درمان مدفوع شل عبارتند از:
- برنج سفید
- ماکارونی
- غلات بدون سبوس
- سیب زمینی
- هویج پخته شده
یک مطالعه که در سال ۲۰۰۳ در نشریه Pediatrics & Child Health منتشر شده نشان داد که نشاسته تاپیوکا و آرد سیب زمینی اصلاح شده در کوتاه شدن دوره بهبودی بیماری اسهال در کودکان مفید است.
مرطوب نگه داشتن بدن
هنگامی که به اسهال مبتلا می شوید، شانس کم آبی بدنتان افزایش پیدا می کند. از این رو، مهم است که گام های لازم را برای مرطوب نگه داشتن بدن انجام دهید. زیرا حتی کم آبی جزئی می تواند وضعیت شما را بدتر کند.
- در طول روز آب جوشیده و سرد شده یا فیلتر شده بخورید. اگر بیرون از منزل هستید حتما از آب معدنی استفاده کنید.
- آب نارگیل نیز به شما کمک می کند تا در زمان ابتلا به اسهال بدن خود را هیدراته نگه دارید.
- نوشیدن ۲ تا ۳ فنجان چای سبز در روز نیز سودمند است.
- می توانید آب میوه های بدون پالپ، آب مرغ خالص و نوشابه بدون کافئین نیز مصرف کنید.
- پودر الکترولیت مخلوط شده در آب نیز گزینه دیگری است.
نکات اضافی
- از مصرف کافئین و الکل اجتناب کنید زیرا ممکن است منجر به کم آبی بدن شود و وضعیت شما را بدتر کند.
- به مدت چند روز، از مواد غذایی نیمه جامد و کم فیبر مانند نان تست و برنج سفید استفاده کنید.
- به مدت چند روز غذاهای لبنی، غذاهای چرب، غذاهای غنی از فیبر یا غذاهای دارای چاشنی زیاد را مصرف نکنید.
- دست های خود را به طور مرتب بشویید تا از عفونت های ویروسی و باکتریایی جلوگیری شود.
- تا زمانی که بهبود پیدا کنید غذای رستورانی استفاده نکنید. بهتر است غذاها را در خانه و به روش بهداشتی آماده کنید.
- بلافاصله غذای باقی مانده را در یخچال بگذارید.