سردرد و حالت تهوع ؛ علل، روش های درمان و روش های پیشگیری

سردرد درد یا ناراحتی است که در ناحیه سر و یا  اطراف سر، از جمله سر و صورت، سینوس ها یا گردن اتفاق می افتد. تهوع یک نوع ناراحتی در معده است که در آن احساس می کنید که نیاز به استفراغ دارید. شدت حالت تهوع می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. سردرد و حالت تهوع گاهی اوقات با یکدیگر همراه می شوند. در بعضی موارد، ممکن است نشانه ای از بیماری پزشکی جدی باشند که نیاز به درمان فوری دارند. بهتر است با این موضوع که چگونه می توان شرایط اضطراری پزشکی را تشخیص داد آشنایی پیدا کنید.

به همین دلیل در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به معرفی علل، روش های درمان و روش های پیشگیری از سرددر و حالت تهوع پرداخته ایم.

چه چیزی باعث سردرد و حالت تهوع می شود؟

سردرد میگرنی یک علت شایع سردرد و تهوع همراه با هم است. میگرن می تواند علایم مختلفی از جمله تهوع، سرگیجه، حساسیت به نور و سر درد شدید ایجاد کند. اغلب اوقات یک اختلال بصری یا حساسیتی پیش می آید که به نام هاله شناخته می شود. سایر بیماری های مرتبط با سردرد و حالت تهوع شامل کم شدن آب بدن و کاهش قند خون می باشد. کم شدن آب بدن زمانی اتفاق می افتد که به اندازه کافی مایعات مصرف نکنید. قند خون پایین نیز می تواند به دلایل مختلفی از جمله مصرف بیش از حد الکل، عوارض جانبی داروها، بیماری شدید کبدی یا کلیوی، گرسنگی طولانی مدت و کمبود هورمونی ایجاد شود. اگر دچار دیابت هستید، مصرف بیش از اندازه انسولین نیز باعث کاهش سطح قند خون نیز می شود.

سایر بیماری هایی که می تواند منجر به سردرد و حالت تهوع شوند عبارتند از:

  • استرس یا اضطراب
  • مسمومیت غذایی
  • حساسیت غذایی
  • فشار خون بالا
  • کتواسیدوز دیابتی
  • مخملک یا تب اسکارلت
  • گلو درد
  • عارضه ترک الکل (هذیان الکلی)
  • سرگیجه کاذب یا لابیرنتیت
  • زایمان زودرس
  • عفونت هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا
  • عفونت های مغزی مانند مننژیت یا آنسفالیت
  • شکستگی جمجمه
  • تب کنهٔ کلرادو
  • پرفشاری بدخیم (نفرواسکلروز آرتریولی)
  • مسمومیت با سم عنکبوت بیوه سیاه (نیش عنکبوت بیوه سیاه)
  • فلج اطفال
  • سم زدایی
  • ویروس و بیماری ابولا
  • SARS (سندرم شدید حاد تنفسی)
  • تب زرد
  • مسمومیت با مونوکسید کربن
  • بیماری کلیوی که در مرحله پیشرفته است
  • مالاریا
  • بحران آدیسون (بحران آریتمی حاد)
  • بیماری کارسینوم مدولاری
  • عفونت ویروس نیل غربی (تب ناشی از نیل غربی)
  • تومور مغزی در بزرگسال
  • آبسه مغزی
  • نوروم آکوستیک
  • آندومتریوز
  • تونسیلیت‌
  • ژیاردیا
  • بیماری پنجم
  • آسیب های مغزی مانند ضربه مغزی یا هماتوم زیر جلدی
  • لپتوسپیروز (بیماری ویل)
  • خونریزی زیر آراکنوئید
  • پایین بودن سطح سدیم خون (هیپوناترمی)
  • آنوریسم مغزی
  • تب دنگی
  • هلپ سندرم
  • پره اکلامپسی
  • هپاتیت A
  • شیگلوز
  • سندرم شوک سمی
  • بیماری حاد کوهستان
  • گلوکوم
  • آنفولانزا معده (گاستروانتریت)
  • سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
  • دوره قاعدگی

مصرف کافئین، الکل یا نیکوتین بیش از حد نیز می تواند باعث سردرد و تهوع شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در بسیاری از موارد، سردرد و حالت تهوع خفیف تا متوسط، با گذشت زمان خودشان برطرف می شوند. به عنوان مثال، در اغلب موارد سرماخوردگی و آنفلوآنزا بدون استفاده از روش خاصی درمان می شود. در برخی موارد سردرد و حالت تهوع یک نشانه ای از بیماری زمینه ای جدی است. اگر دچار سردرد بسیار شدید، هستید و یا اگر سردرد و حالت تهوع به مرور زمان بدتر می شود یا اگر هر کدام از علائم زیر همراه با سردرد و تهوع رخ داد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

  • لکنت زبان
  • گیجی
  • سرگیجه
  • بی حرکتی گردن و تب
  • استفراغ بیش از ۲۴ ساعت
  • ادرار نکردن برای هشت ساعت یا بیشتر
  • از دست دادن هوشیاری

اگر مشکوک به این هستید که نیاز به مراقبت های فوری دارید، بهتر است از پزشک خود کمک بخواهید. اگر سردرد و حالت تهوع را به طور مکرر تجربه می کنید، حتی اگر خفیف باشند، با پزشک خود ملاقات کنید. آنها می توانند به شما در تشخیص علائم کمک کنند و برنامه درمانی برای شما تجویز کنند.

سردرد و حالت تهوع چگونه درمان می شوند؟

برنامه درمانی توصیه شده برای سردرد و حالت تهوع به علت علائم شما بستگی دارد. اگر یک بیماری پزشکی اولیه دارید، پزشک سعی خواهد کرد که اول آن را درمان یا مدیریت کند. به عنوان مثال، ممکن است تغییرات در شیوه زندگی، داروها یا درمان های دیگر را برای پیشگیری یا از بین بردن علائم میگرن توصیه کنند. در برخی موارد، تغییر سبک زندگی یا درمان خانگی ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند برای مثال:

  • اگر دچار سردرد میگرنی شدید، در یک اتاق تاریک و آرام بمانید و یک بسته یخ روی پشت گردن خود قرار دهید.
  • اگر مشکوک به سردرد و تهوع ناشی از استرس هستید، انجام فعالیت های تسکین دهنده استرس، مانند پیاده روی یا گوش دادن به موسیقی آرام را در نظر بگیرید.
  • اگر فکر می کنید که آب بدن خود را از دست داده اید یا قند خون شما کم شده است، مایعات و غذا مصرف کنید.
  • داروهای مسکن و ضد درد، مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، ممکن است به سردرد شما کمک کنند. اما آسپرین ممکن است باعث ناراحتی معده شود.

چگونه می توان از سردرد و حالت تهوع پیشگیری کرد؟

در حالی که در برخی از موارد جلوگیری از سردرد و تهوع سخت است، اما می توانید اقداماتی را برای کاهش شانس تجربه آنها انجام دهید. این اقدامات عبارتند از:

  • به اندازه کافی بخوابید.
  • آب کافی بنوشید.
  • یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
  • از مصرف کافئین یا الکل زیاد اجتناب کنید.
  • شانس ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا را با شستن منظم دست ها کاهش دهید.
  • با استفاده از کمربند ایمنی هنگام رانندگی در وسایل نقلیه و کلاه کاسکت در هنگام متور سواری، دوچرخه سواری و یا ورزش کردن، خطر آسیب دیدن سر خود را کاهش دهید.

شناسایی و اجتناب از عوامل میگرن

برای شناسایی عوامل میگرنی خود، دفترچه ای که فعالیت ها و علائم روزانه خود را در آن ثبت می کنید، در نظر بگیرید. این امر ممکن است به شما کمک کند تا متوجه شوید که مصرف کدام غذاها، فعالیت ها یا شرایط محیطی علام شما را تشدید می کنند. با اجتناب از عوامل شناخته شده، شما ممکن است قادر به جلوگیری از سردردهای بعدی باشید.