فیبرومیالژیا اختلالی است که با درد مزمن در سراسر بدن مشخص می شود. عوامل زیادی وجود دارد که منجر به ایجاد این اختلال دردناک می شود. ما تصمیم داریم در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به عوامل خطر و علل ابتلا به فیبرومیالژیا اشاره کنیم.
یکی از علائم اصلی فیبرومیالژیا این است که نقاط خاصی در بدن بیمار، به لمس حساس می شود. مناطقی که معمولا تحت تاثیر این اختلال هستند عبارتند از:
- هر دو طرف گردن
- قسمت فوقانی سینه
- ناحیه داخلی آرنج
- ناحیه درون زانو
- پشت گردن
- وسط شانه ها
- قسمت بالای کمر
- قسمت های بالایی و وسط ساق پا
هنگامی که این مکان ها فشرده می شوند، بیمار مبتلا به فیبرومیالژیا درد را تجربه می کند. این در حالی است که فرد سالم ممکن است فقط احساس فشار کند.
درد فیبرومیالژیا ممکن است در شدت و فرکانس متفاوت باشد، اما به طور کلی این درد به صورت یک درد مزمن عضلانی توصیف می شود.
علاوه بر درد، سایر نشانه های رایج این اختلال عبارتند از:
- اختلال در الگوی خواب یا بی خوابی
- خستگی بیش از حد که باعث ناتوانی در فعالیت های روزمره می شود
- سفنی مفصلی و عضلانی که در تمام طول روز وجود دارد
- پا درد
- سردرد یا میگرن
- مشکلات حافظه و تمرکز
بعضی افراد ممکن است از علائمی مانند موارد زیر رنج ببرند:
- علائم سرماخوردگی
- ضعف
- تعریق شبانه
- درد شدید قفسه سینه
- درد صورت
- سوزش دست و پا
- سندرم روده تحریک پذیر
- مشکلات مربوط به قاعدگی
بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، این بیماری را به عنوان یک بیماری مزمن توصیف می کنند. از آنجا که علائم فیبرومیالژیا شبیه نشانه های رایج بسیاری از بیماری های دیگر است، پزشکان معمولا آخرین چیزی که به آن مشکوک می شوند، این بیماری است.
بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ در American Medical Association منتشر شده، این اختلال ۲ تا ۸ درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند در هر سنی رخ دهد. زنان، مردان و حتی کودکان گاهی به این بیماری مبتلا می شوند.
علاوه بر این، عوامل خطر و علل ابتلا به فیبرومیالژیا هنوز ناشناخته باقی مانده است. با این حال، محققان شروع به شناسایی این عوامل کرده اند.
عوامل خطر و علل ابتلا به فیبرومیالژیا
ژنتیک
ژنتیک نقش مهمی در بروز و توسعه فیبرومیالژیا در بیماران دارد. این ادعا بر اساس شواهد و مدارک ارائه شده است. بر طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۰۴ در Arthritis and Rheumatology منتشر شده ، بستگان درجه اول افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا بودند، ۸٫۵ برابر بیشتر از افراد سالم مبتلا به فیبرومیالژیا شده بودند.
خانواده هایی که دارای سابقه فیبرومیالژیا هستند ممکن است علائم عصبی مرتبط با دیگر اختلالات روانی مانند اختلالات خلقی و افزایش حساسیت به درد را نیز بروز دهند.
جنسیت
بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۰۸ در Society for Women’s Health Research منتشر شد، این اختلال در زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتد. با توجه به گزارش National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا زن هستند.
این به این معنی نیست که مردان به فیبرومیالژیا مبتلا نمی شوند. آنها قطعا می توانند به این اختلال مبتلا شوند. اما علائم آنها شدت کمتری از علائم زنان دارد.
علت دقیق این ارتباط ناشناخته است. با این حال، جنسیت در آن نقش مهمی را بازی می کند. زنانی که دارای سابقه خانوادگی فیبرومیالژیا هستند حتی بیشتر از زنان عادی آسیب پذیر می شوند.
اختلالات خواب
بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا در خوابیدن مشکل دارند یا حتی از بی خوابی رنج می برند.
مطالعه الکتروانسفالوگرافی فعالیت الکتریکی مغز در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا نشان دهنده وجود فعالیت غیرخطی موج آلفا است که معمولا مربوط به بیداری و تحریک شدن در خواب است.
بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۰۹ در Rheumatic Disease Clinics of North America منتشر شده، فقدان خواب ترمیمی در افرادی که مشکلات خواب دارند ممکن است درد و خستگی را افزایش دهد و ممکن است یکی از علل ابتلا به فیبرومیالژیا باشد.
حساسیت به گلوتن
بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۴ در مجله Rheumatology International منتشر شده است، حساسیت به گلوتن ممکن است فقط عامل سازنده فیبرومیالژیا باشد. حساسیت به گلوتن به عنوان یک گروه از علائم که اغلب روی دستگاه گوارش ایجاد می شود توصیف می شود. با اجتناب از مصرف گلوتن این اختلال نیز از بین می رود.
طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ در مجله Clinical and Experimental Rheumatology منتشر شده است، اخیرا مشخص شده که حذف گلوتن از رژیم های تجویزی برای بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا به بهبود علائم آنها کمک کرده است.
اگرچه این عامل خطر زیاد تاثیر گذار نیست اما افراد مبتلا به فیبرومیالژیا که از حساسیت به گلوتن رنج می برند، باید آزمایشات لازم را برای تشخیص به بیماری سلیاک که گاهی اوقات علائم آن توسط بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا گزارش می شود، انجام دهند.
سایر بیماری ها و اختلالات
بیماری های دیگر نیز ممکن است یکی از علل ابتلا به فیبرومیالژیا باشند. این بیماری ها عبارتند از:
- اختلالات اسکلتی-عضلانی و مفصلی مانند آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک
- اختلالات خود ایمنی مانند سندرم شوگرن، لوپوس و اسپوندیلیت
- اختلالات روانی مانند افسردگی
بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ در Best Practice & Research Clinical Reimatology منتشر شده، حدود ۲۵ درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، ۳۰ درصد از کسانی که لوپوس دارند و ۵۰ درصد از مبتلایان به سندرم شوگرن ممکن است فیبرومیالژیا نیز داشته باشند.
مطالعات انجام شده در سال ۲۰۰۵ که نتایج آن ها در Arthritis and Rheumatology منتشر شده نیز گزارش دادند که فیبرومیالژیا یک بیماری رایج در بیماران مبتلا به لوپوس است. بنابراین، بیماران مبتلا به این بیماری ها باید از علائم غیر عادی در بیماری خود مطلع باشند. زیرا این علائم می توانند فیبرومیالژیا را نشان دهند.
حوادث فیزیکی
آسیب دیدن بر اثر حادثه، مانند تصادف اتومبیل، می تواند یکی از عوامل خطر و علل ابتلا به فیبرومیالژیا باشد. مطالعات نشان داده اند که بسیاری از افراد پس از اینکه در یک حادثه آسیب می بینند، از پیشرفت درد مزمن بدن شکایت دارند.
بر طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ در Arthritis Care and Research منتشر شده است، افرادی که تصادف جاده ای را تجربه می کنند در معرض خطر بالایی برای ابتلا به درد مزمن گسترده قرار دارند.
تجربه آسیب در اوایل کودکی
آسیب های احساسی، مانند قرار گرفتن در معرض سوء استفاده در دوران کودکی و یا از دست دادن یکی از عزیزان در این دوره، می تواند عاملی برای شروع فیبرومیالژیا در مراحل بعدی زندگی باشد. حوادث این چنینی در دوران کودکی ممکن است موجب شود که کودک رفتارهای خاصی را از خود بروز داده و همین رفتارها عاملی برای ایجاد فیبرومیالژیا باشند.
در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۳ در European Journal of Pain منتشر شد، مشخص شد که افرادی که مبتلا به فیبرومیالژی هستند، معمولا قبل از سن ۷ سالگی، مشکلات عاطفی را تجربه کرده اند.
این مطالعه یادآور می شود که این تجربیات عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض سوء استفاده جنسی و جسمی
- داشتن والدین معتاد به الکل یا مواد مخدر
- نزاع و درگیری بین والدین
- رابطه ناسازگار میان والدین
- عدم وجود عشق و محبت در خانواده
- جدایی والدین
- وضعیت مالی بد
آسیب های جدی تکراری
آسیب دیدگی تکراری (RSI) به آسیب یا درد عضلانی و عصبی ناشی از کار فیزیکی تکراری و مستمر گفته می شود. این موضوع باعث می شود که بدن در موقعیت استرس زا به مدت طولانی قرار بگیرد.
این وضعیت معمولا در قسمت فوقانی بدن دیده می شود و ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- درد
- گرفتگی
- سفتی
- بی حسی
- احساس سوزش در گردن، شانه ها، دست ها و بازو ها
افراد مبتلا به RSI در معرض خطر ابتلا به فیبرومیالژیا قرار دارند. بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۰۱ در “Joint، Bone، Spine” منتشر شده از ۳۴ کارگر صنعتی مبتلا به آسیب دیدگی تکراری، حدود ۵۸٫۸ درصد فیبرومیالژیا داشتند.
آرایش عصبی
در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، مغز به شدت حساس به درد است. گرچه دانشمندان و محققان همچنان بر روی علل ابتلا به فیبرومیالژیا به توافق نرسیده اند اما برخی معتقدند که درک درد در مغز بیماران فیبرومیالژیا کمی اختلال دارد.
این بدان معنی است که سلول های عصبی درک کننده درد در مغز، که مسئول پاسخ و درک درد در تمام قسمت های بدن هستند، به درد بسیار حساس می باشند. این آرایش ممکن است بتواند درد شدید بدنی را در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا، توضیح دهد.
تجمع فسفات
دکتر سنت آمان، متخصص غدد درون ریز، چندین سال به طور گسترده بر روی بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا کار کرده است. او دریافته است که کلیه های بیمار مبتلا به فیبرومیالژی به خوبی کار نمی کنند و این اندام ها قادر به دفع کلسیم فسفات از بدن نیستند. این امر به مرور زمان منجر به تجمع فسفات در سلول ها می شود. البته این عامل فقط می تواند یکی از علل اصلی فیبرومیالژیا باشد.