همه چیز درباره ریزش مو

ریزش مو مشکلی است که کم و بیش همه با آن دست و پنجه نرم می کنند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، نشانه ها، تشخیص و درمان ریزش مو صحبت می کنیم.

ریزش مو معمولا به تدریج شروع شده و شدت می گیرد. این نوع ریزش ممکن است تکه ای بوده و یا در سراسر سر پخش باشد. در هر روز به طور معمول ۱۰۰ تار مو از کل بدن می ریزد. این میزان ریزش طبیعی است. سر به طور متوسط ۱۰۰ هزار تار مو دارد. البته این مقدار بستگی به اندازه سر و ژنتیک نیز دارد. اما به طور متوسط تعداد تارهای موی سر ۱۰۰ هزار می باشد. همان طور که گفته شد ریزش ۱۰۰ تار مو در هر روز از کل بدن طبیعی است. البته بیشتر این مقدار از موهای سر است. یعنی در هر روز ۰٫۰۱ درصد از موها بدن خواهد ریخت. اگر بیش از این مقدار مو در طول روز از دست می دهید یعنی مبتلا به ریزش مو شده اید.

علل ریزش مو

ریزش مو می تواند خفیف بوده یا به طاسی کامل منتهی شود. موهای بدن به دلایل مختلفی می ریزند. این دلایل عبارتند از:

  • تلوژن افلوویوم: این شکل شایع ریزش مو است که دو تا سه ماه بعد از استرس شدید به بدن، مانند بیماری طولانی مدت، جراحی های جدی یا عفونت ایجاد می شود. این نوع ریزش مو گاهی بعد از یک تغییر ناگهانی هورمونی، به خصوص در زنان پس از زایمان اتفاق می افتد. در این نوع ریزش، مقدار متوسطی از مو از تمام قسمت های سر ریخته می شود و ممکن است فرد در زمان استحمام یا بعد از بیدار شدن بر روی بالش خود این موها را مشاهده کند. در این صورت فضای بین موها بیشتر شده ولی به ندرت موجب طاسی سکه ای می شود.
  • عوارض جانبی دارو: ریزش مو می تواند عارضه جانبی مصرف برخی از داروها مانند لیتیم، بتا بلاکرها، وارفارین، هپارین، آمفتامین و لوودوپا باشد. علاوه بر این، بسیاری از داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی سرطان مانند آدریا مایسین معمولا موجب ریزش مو در تمام سر می شود.
  • نشانه های بیماری: ریزش مو می تواند نشانه های یکی از بیماری ها مانند لوپوس اریتماتوی سیستمیک (لوپوس)، سیفلیس، اختلالات تیروئید (مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید)، عدم تعادل در هورمون های جنسی و یا مشکلات جدی تغذیه ای به خصوص کمبود پروتئین، آهن، روی یا بیوتین باشد. این کمبودها بیشتر در افرادی که رژیم های غذایی شدید می گیرند و زنانی که عادت ماهیانه سنگین دارند شایع است.
  • کچلی سر (عفونت قارچی پوست سر): این شکل از ریزش موی سر زمانی اتفاق می افتد که نوعی قارچ ناحیه سر را عفونی کرده باشد. این عفونت باعث می شود که مو در سطح پوست سر تجزیه شده و پوست سر فلس دار شود. کچلی قارچی سر شایع ترین ریزش مو تکه ای در کودکان است.
  • آلوپسی آره آتا: این یک بیماری خود ایمنی است که باعث ریزش مو در یک یا چند تکه کوچک در سر می شود. علت این بیماری ناشناخته است. اگر چه در بین افرادی که بیماری های خود ایمنی دیگری دارند شایع تر است. وقتی که چنین روندی باعث از دست دادن کل مو سر می شود به آن آلوپسی کلی گفته می شود.
  • آلوپسی ناشی از ضربه: این شکل از ریزش مو، به دلیل استفاده بیش از حد از تکنیک های آرایشی ایجاد می شود. استفاده از کش های قیطانی تنگ، قرار دادن مو در معرض گرمای شدید و یا صدمه زدن به مو به وسیله مواد شیمیایی قوی مثل رنگ مو و مواد فر کننده و صاف کننده دائمی از جمله موادی هستند که به این آلوپسی منجر می شوند. علاوه بر این، اختلال غیر شایع روانی (تریکوتیلومانیا) نیز موجب این نوع ریزش می شود. در این اختلال فرد به صورت وسواسی موهای خود را می کشد و یا می پیچد.
  • الگوی ارثی طاسی یا کچلی آندروژنیک: در مردان، ریزش مو از الگوی مردانه پیروی می کند. عقب رفتن خط مو در جلو سر و یا ریختن مو از بالای سر از جمله این الگوها می باشد. این رایج ترین نوع ریزش مو است، و می تواند در هر سنی در مردان حتی در سال های نوجوانی آغاز شود. وراثت، هورمون مردانه و افزایش سن از جمله دلایل این نوع ریزش مو هستند. این حالت معمولا در اثر تعامل هر سه عامل ایجاد می شود. بسیاری از زنان نیز الگوهای طاسی زنانه دارند. در زنان این الگو موجب ریزش مو در تاج سر و قسمتی از جلو مو می شود.

علائم ریزش مو

ریزش مو، بسته به چیزی که باعث  ایجاد آن می شود می تواند به صورت ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود. حتی گاهی ریزش فقط برای موی سر نیست بلکه سایر بخش های بدن نیز دچار آن می شود. برخی از انواع ریزش موقتی هستند و برخی متاسفانه دائمی. اما مهمترین علائم و نشانه های آن عبارتند از:

  • کم پشت شدن  تدریجی موهای تاج سر: این رایج ترین نوع ریزش مو است که در زنان و مردان در هر سنی ممکن است رخ دهد. با شروع این علائم در مردان، خط رویش مو به شکل حرف M به عقب می رود. اما زنان محل رویش موهایشان را از دست نمی دهند اما تراکم مو در تاج سرشان کم می شود.
  • نقاط دایره ای یا تکه ای طاسی: برخی از افراد طاسی نقطه ای به اندازه سکه را تجربه می کنند. این نوع ریزش مو معمولا فقط روی پوست سر ایجاد می شود. اما گاهی نیز در ریش و یا ابرو رخ می دهد. در برخی موارد، پوست ممکن است خارش داشته باشد و یا قبل از ریزش مو دردناک شود.
  • شل شدن ناگهانی مو: یک شوک احساسی و یا فیزیکی می تواند باعث شل شدن ریشه مو شود. در این حالت با مشت کردن مو یا شانه کشیدن به آن، هر بار، حتی با حرکاتی کاملا ملایم، مقدار قابل توجهی مو از ریشه کنده شود. این نوع ریزش مو معمولا باعث کم پشت شدن مو می شود. اما طاسی ایجاد نمی کند.
  • ریزش تمام موهای بدن: برخی از بیماری ها و درمان های پزشکی، مانند شیمی درمانی برای درمان سرطان، می توانند موجب از دست دادن مو در سراسر بدن شوند. در این حالت معمولا مو بعد از اتمام این شرایط مجددا رشد می کند.
  • مشهود شدن تکه ای پوست سر به همراه پوسته پوسته شدن: این مورد نشانه ای از عفونت قارچی است و ممکن است با تجزیه مو، قرمزی، تورم و حتی ترشح همراه باشد.

بدن ما به طور معمول حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو را به صورت روز از دست می دهد. اگر روی متکا، روی شانه و در حمام بیش از این میزان مو دیدید یعنی ریزش مو دارید. در این حالت موهایتان کم پشت می شود و خط رویش مو تغییر می کند. ابتلا به طاسی سکه ای هم که نشانه های کاملا مشهودی دارد.

وقتی که ریزش در نتیجه تلوژن افلوویوم یا عوارض جانبی داروها باشد، معمولا در تمام نقاط سر ایجاد می شود. در حالی که در کچلی قارچی و کچلی منطقه ای، ریزش مو در تکه های کوچکی رخ می دهد. همچنین در کچلی قارچی نشانه های بیشتری مانند پوسته پوسته شدن پوست سر و یا ریختن ناحیه ای موهای تجزیه شده که شبیه نقطه های سیاه است وجود دارد. در آلوپسی پس از ضربه، منطقه ریزش بستگی به شیوه ایجاد آسیب به مو دارد. در کچلی مردانه، خط رویش مو معمولا به عقب می رود و بالای مو کم خواهد شد. به تدریج، فرق سر کاملا طاس می شود، و حاشیه مو به پشت سر نزدیک خواهد شد.

دوره ریزش

مدت زمانی که ریزش مو وجود دارد بستگی به علت آن خواهد داشت. برای مثال در تلوژن افلوویوم معمولا مو بیش از چند هفته و چند ماه می ریزد و سپس مجددا رشد خواهد کرد. وقتی ریزش مو در اثر عوارض جانبی دارو است، رشد مو معمولا زمانی که دارو متوقف می شود به حالت عادی بر می گردد. اگر موهایتان به دلیل آرایش مو ریخته است، زمانی که دیگر به موهایتان آسیب نزنید، موها رشد خواهند کرد. البته رشد مجدد در این حالت بستگی به مدت زمانی دارد که موها تحت آسیب بوده اند. در عفونت قارچی نیز ریزش بین ۶ تا ۱۲ هفته ادامه دارد و بعد از درمان قارچ، رشد مو به حالت عادی باز می گردد.

جلوگیری از ریزش مو

برخی از انواع ریزش ها را می توان با کاهش استرس، مصرف رژیم غذایی سالم و استفاده از تکنیک های معقول برای آرایش مو به حداقل رساند. در صورت امکان، تعویض داروهای مصرفی به داروهایی که موجب ریزش نمی شوند نیز راهی برای پیشگیری است. از ریزش مو ناشی از عفونت های قارچی می توان با تمیز نگه داشتن پوست سر جلوگیری کرد. از ریزش ارثی کچلی گاهی می توان با دارو پیشگیری کرد.

درمان ریزش مو

ریزش موی که در نتیجه تلوژن افلوویوم یا عوارض جانبی داروها رخ داده است، معمولا نیاز به درمان ندارد و با قطع دارویی که موجب مشکل شده است قابل درمان است. محدود کردن قرار گرفتن در معرض آسیب و یا مواد شیمیایی مانند استفاده از سشوار، صاف کننده مو و رنگ مو از ریزش آن ها جلوگیری می کند. ریزش مو ناشی از تغذیه نامناسب یا بیماری های داخلی معمولا با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم و درمان بیماری های زمینه ای متوقف می شود. درمان عفونت های قارچی سر نیاز به ۶ تا ۱۲ هفته درمان خوراکی از دارویی هایی مانند تربینافین یا ایتراکونازول و یا شامپوهای حاوی سلینیوم و یا کتوکونازول دارد. آلوپسی آره آتا را می توان با یک کورتیکواستروئید موضعی و یا تزریق آن به پوست درمان کرد. دیگر درمان های این عارضه شامل کرم آنترالین، مینوکسیدیل و یا ترکیبی از این درمان ها می باشد.

متاسفانه برای اکثر افرادی که از کچلی ارثی رنج می برند، درمانی وجود ندارد. اما گاهی پزشکان برای این افراد مینوکسیدیل موضعی (روگین) و یا درمان با فیناستراید خوراکی (فقط برای مردان استفاده می شود) را تجویز می کنند. پیوند و کاشت مو از دیگر گزینه های درمان برای این افراد است.