معادن زغال سنگ و کارخانه ها، تنها مخازن فلزات سنگین محیط زیست نیستند. بدن شما نیز حزء مکان هایی است که می توانید فلزات سنگین را در آن بیابید. فلزات سنگین و فلزوئیدی ها به طور طبیعی در پوسته زمین وجود دارند. آنها از طریق فعالیت هایی مانند ذوب، معدنکاری، سوزاندن زغال سنگ، تولید سایر محصولات صنعتی و کشاورزی و استفاده از آنها به آلودگی های محیطی تبدیل می شوند. پدیده های طبیعی مانند فوران های آتشفشانی و فشرده شدن هوا نیز باعث آلودگی بدن با فلزات سنگین می شوند. این فلزات به طور بالقوه برای انسان، حیوانات و محیط زیست خطرناک هستند. با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با روش های سم زدایی فلزات سنگین از بدن بیشتر آشنا شوید.
بر طبق یک مطالعه که در سال ۲۰۰۳ در British Medical Bulletin منتشر شده، از میان تمام فلزات سنگین، قرار گرفتن در معرض سرب، جیوه، کادمیوم و آرسنیک بخصوص برای سلامتی انسان بسیار مضر هستند.
سازمان بهداشت جهانی نیز فلزات سنگین را در میان ۱۰ گروه از خطرناک ترین مواد شیمیایی برای بهداشت عمومی جای داده است.
ورود فلزات سنگین به بدن
فلزات سنگین به سه طریق وارد بدن ما می شوند:
استنشاق: هوایی که نفس می کشیم به دلیل فعالیت های انسانی و پدیده های طبیعی آلوده به فلزات سنگین است. وسایل نقلیه موتوری نیز فلزات سنگین در هوا را افزایش می دهند. افرادی که در کارخانه ها، معادن، مناطق صنعتی، کارخانه های کاغذ سازی و نیروگاه های هسته ای کار می کنند، به ویژه بیشتر در معرض فلزات سنگین هستند.
مصرف: خوردن محصولات غذایی حیوانی و گیاهی منبع اصلی آلودگی فلزات سنگین است. ضایعات مصرفی و صنعتی نیز می توانند منابع آب، مانند دریاچه ها و رودخانه ها را آلوده کنند.
جذب: تماس با هوا و یا خاک آلوده، روش های عمده ای برای جذب فلزات سنگین هستند. چشم و پوست هر روز با چندین فلز سنگین در هوا مواجه هستند و آن ها را جذب می کنند.
قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین به مرور زمان می تواند سرطان ایجاد کند و به شدت به سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند و باعث عواقب مرگ آور قلبی و عروقی شود.
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این مواد، مضرات زیر را برای بدن دارد:
- کروم و کادمیوم می توانند سرطان ریه ایجاد کنند.
- سرب می تواند باعث کم خونی، فلج و اختلالات کلیوی شود.
- جیوه می تواند منجر به استوماتیت (التهاب لثه و دهان)، لرز و اختلالات روانی شود.
- آرسنیک می تواند باعث افزایش فشار خون، دیابت و سرطان پوست شود.
بنابراین سم زدایی فلزات سنگین از بدن برای حفظ سلامتی و داشتن زندگی طولانی حیاتی است. در اینجا روش های طبیعی حذف فلزات سنگین از بدن را ارائه کرده ایم.
توجه: لطفا توجه داشته باشید که سم زدایی بدن از فلزات سنگین یک روند طولانی است و پیروی از نکاتی که در این مقاله به آن ها اشاره شده است، به طور قابل توجهی به فرایند سم زدایی کمک می کند. اما به یاد داشته باشید که قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین اجتناب ناپذیر است.
سم زدایی فلزات سنگین از بدن
شما باید به صورت آگاهانه اقداماتی را برای محدود کردن (در صورت امکان اجتناب) مدت زمان قرار گرفتن در معرض این فلزات سنگین انجام دهید و برای سم زدایی از بدن از مواد سمی، به دنبال توصیه های زیر باشید.
نوشیدن آب به اندازه کافی
بدن شما از ۶۵ درصد آب تشکیل شده است. این عامل به تنهایی ثابت می کند که کمبود آب عوارض جانبی دارد. آب برای سلامت ضروری است. اگر به طور دائم آب نخورید، هیچ کدام از روش های سم زدایی (رژیم غذایی یا ورزش) هیچ تاثیر مثبتی روی بدن شما نخواهند داشت.
کم آب بدن یک علت اصلی استرس اکسیداتیو است که مانع از توانایی بدن برای مبارزه با رادیکال های آزاد می شود. هنگامی که فلزات سنگین به بدن ما وارد می شوند، استرس اکسیداتیو باعث مسمومیت بدن می شود. مصرف مقدار زیادی آب باعث کاهش استرس اکسیداتیو و مهار خاصیت مسمومیت فلزات سنگین در بدن می شود.
علاوه بر این، آب مواد مغذی و مواد معدنی ضروری را در سراسر بدن حمل می کند. این مواد مغذی و مواد معدنی، فرایند سم زدایی از اندام هایی مانند کبد، کلیه ها، روده ها، دستگاه تنفسی و پوست را تقویت می کنند.
خوردن مواد غذایی تخمیری
نقش باکتری های دستگاه گوارش و یا پروبیوتیک ها در سم زدایی فلزات سنگین از بدن هنوز ناشناخته است. غذاهای تخمیری حاوی پروبیوتیک هستند.
بر طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در Applied and Environmental Microbiology منتشر شده است، پروبیوتیک ها مانند باکتری های اسید لاکتیکی (لاکتوباسیلوس) که در روده یافت می شوند و در غذاهای تخمیری نیز وجود دارند توانایی اتصال به فلزات سنگین را دارند و به این ترتیب آن ها را از بدن خارج می کنند.
بر طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در مجله Applied Microbiology منتشر شده، از ۲۵۵ باکتری اسید لاکتیکی جدا شده برای آزمایشات آزمایشگاهی، ۲۶ نمونه از آن ها خواص قابل توجهی در حذف کادمیوم و سرب در آب را داشتند.
مواد غذایی تخمیری که حاوی این باکتری های خوب هستند عبارتند از:
- ماست پروبیوتیک
- پنیر
- نوشیدنی کفیر
- توفو تخمیر شده
- تمپه
- خیار ترشی
- تربچه
- چغندر
- سیر
این مواد را برای ترویج رشد باکتری های مفید در روده و سم زدایی بدن از فلزات سنگین جزئی از برنامه غذایی خود قرار دهید.
افزایش مصرف پلی فنل ها
پلی فنل ها مواد مغذی هستند که در رژیم های غذایی ما فراوانند. نقش آنها در پیشگیری از سرطان و بیماری های قلبی عروقی به خوبی شناخته شده است.
ثروتمندترین منابع پلی فنول ها عبارتند از:
- میخک
- رازیانه
- نعنا خشک
- پونه کوهی
- دانه کتان
- پودر کاکائو
- شکلات تلخ
- چای سبز
- پیاز
- سیب زمینی
- زغال اخته
- توت فرنگی
- مویز سیاه
- آلو
یک واقعیت کمتر شناخته شده در مورد پلی فنل ها این است که آنها تولید فلوتونیئین که یک آنزیم آنتی اکسیدانی قوی است را افزایش می دهند. این آنزیم مسئول متابولیسم و سم زدایی فلزات سنگین از بدن است.
بر طبق نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۰ در مجله سم زدایی فلزات سنگین از بدن منتشر شده، نوشیدنی های غنی از پلی فنول مانند آب انگور قرمز، چای سبز و شراب قرمز، تولید متالوتیونین را در بدن انسان افزایش می دهند.
پس خوردن غذاهای غنی از پلی فنل به شما در سم زدایی فلزات سنگین از بدن کمک خواهد کرد.
مصرف غذاهای غنی از گوگرد
گلوتاتیون اولین آنتی اکسیدان مهم در بدن انسان است و کلید پاکسازی بدن از سموم مضر و فلزات سنگین می باشد. این ماده به فلزات سنگین متصل شده و از طریق جریان خون آن ها را از کبد و کلیه ها به بیرون می راند. آرسنیک یک فلز سنگین است که به طور مستقیم از تولید گلوتاتیون در بدن جلوگیری می کند.
بر اساس یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ در مجله Environmental Health Perspectives منتشر شده، سطح گلوتاتیون در بدن یک گروه از ۳۷۸ بزرگسال شرکت کننده در این مطالعه، هنگامی که با غلظت های مختلف آرسنیک در آب مواجه شدند، به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت.
غذاهای غنی از گوگرد باعث افزایش فعالیت گلوتاتیون در بدن می شود.
غذاهای غنی از گوگرد عبارتند از:
- کلم بروکلی
- کلم پیچ
- اسفناج
- شاهی آبی
- کلم بروکسل
- گل کلم
- سیر
- پیاز
- تره فرنگی
- موسیر
می توانید پس از مشاوره با پزشک، از مکمل های خوراکی گلوتاتیون نیز استفاده کنید.
مصرف خار شیر
کبد قدرت سم زدای بدن شما است. خار شیر باعث تقویت سلول های کبدی می شود و از جذب فلزات سنگین جلوگیری می کند. سیلیمارین، ماده اولیه فعال در خار شیر است که به عنوان سیبیوم مارینوم نیز شناخته می شود.
بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۰۶ در مجله The Indian Journal of Medical Research منتشر شده است، سیلیمارین به عنوان درمان برای آلودگی فلزات سنگین کاربر دارد. این مطالعه اشاره می کند که سیلیمارین تولید گلوتاتیون را ترویج می دهد و از تخریب آن جلوگیری می کند.
خار شیر را به رژیم روزانه خود اضافه کنید.
هر روز برای سم زدایی از بدن ۶ لیوان چای خار شیر استفاده کنید. برای تهیه این چای از روش زیر استفاده کنید:
- یک قاشق چای خوری دانه خار شیر را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید.
- ۱۰ دقیقه آن را دم کنید.
- البته می توانید مکمل این ماده را نیز استفاده کنید.
نکته: قبل از مصرف این ماده به شکل مکمل و چای، برای جلوگیری از عوارض جانبی احتمالی، با پزشک مشورت کنید.
مصرف گشنیز
گشنیز نیز خود را به فلزات سنگین مانند آلومینیوم، جیوه و سرب متصل می کند تا بتواند آنها را از بدن خارج کند. این گیاه دارای ویژگی های آنتی اکسیدانی فوق العاده ای می باشد.
اگرچه مطالعات انسانی که اخیرا درباره اثربخشی گشنیز به عنوان عامل سم زدایی فلزات سنگین از بدن انجام شده نتوانست این تاثیرگذاری را ثابت کند، اما مطالعه ای که در سال ۱۹۹۵ در Acupuncture and Electrotherapeutics Research منتشر شده است، یکی از اولین نمونه های کشف اثر گشنیز به عنوان عامل سم زدایی فلزات سنگین از بدن است.
برای کمک به سم زدایی فلزات سنگین از بدن هر روز صیح آب گشنیز بخورید. این نوشیدنی را به شیوه زیر تهیه کنید:
- ۱ دسته گشنیز، ۱ عدد کدو سبز، ۱ چوب کرفس، ۱ عدد سیب سبز، آب نصف یک لیمو و کمی نمک را آبگیری کنید.
- برای کاهش قوامش می توانید کمی آب به آن اضافه کنید.
ورزش
ورزش منظم می تواند سموم را به طور موثر از بدن بیرون کند.
بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ در Archives of Environmental Contamination and Toxicology منتشر شده، نمونه عرق، ادرار و خونی که از ۲۰ نفر جمع آوری شده بود، حضور قابل توجهی عناصر سمی را در هر سه عامل نشان داد.
ورزش هایی مانند یک ساعت پیاده روی در روز بر روی تردمیل ممکن است اثر سم زدا داشته باشد. جلسات تمرینی شدید با شدت زیاد بهترین راه برای حذف سموم توسط عرق است.
علاوه بر این، ورزش موجب گردش خون غنی از اکسیژن در سراسر بدن از جمله کبد و کلیه ها می شود. این فرایند باعث می شود که این اندام ها بهتر عمل کنند.
سونا
حمام سونا یکی دیگر از روش های موثر برای سم زدایی فلزات سنگین از بدن از طریق حرارت و عرق است. جلسات طولانی سونا برای حذف فلزات سنگین از بدن مورد نیاز است. این جلسات سونا باید تحت نظر پزشک انجام شود. اما به طور کلی یک راه مطمئن برای سم زدایی فلزات سنگین از بدن است.
افراد مسن و کسانی که با بیماری مختلف رو به رو هستند قبل از رفتن به سونا باید با دکتر خود مشورت کنند. زیرا گرما ممکن است اثرات منفی مانند افزایش ضربان قلب بر روی بدن داشته باشد. سونا به خصوص برای دفع جیوه و سرب از بدن موثر می باشد.