وقتی در ترافیک هستید و جلسه کاری مهمی را در پیش دارید، یعنی استرس بدنتان زیاد است. هیپوتالاموس، یک برج کنترل کوچک در مغز است که تصمیم می گیرد که آیا هورمون های استرس را ارسال کند یا خیر؟ با انتشار این هورمون ها تنفس و ضربان قلب سریع تر می شود و عضلات آماده حرکت خواهند شد. این پاسخ برای محافظت از بدن در شرایط اضطراری طراحی شده است. با کمک این آمادگی ها بدن شما می تواند در شرایط خاص سریعا واکنش نشان دهد. اما هنگامی که این روند هر روز در بدن رخ می دهد، ممکن است تاثیر بدی بر روی سلامت شما داشته باشد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد تأثیر استرس بر بدن و سیستم های مختلف صحبت کنیم.
استرس یک واکنش طبیعی و ذهنی به تجربیات زندگی است. پس استرس بخشی از زندگی روزمره ماست. مسئولیت های روزمره مانند مسئولیت های کار و مسئولیت های خانوادگی همگی می توانند باعث ایجاد استرس شوند. برای شرایط فوری و کوتاه مدت، استرس می تواند برای سلامتی شما مفید باشد. این حالت می تواند به شما کمک کند تا موقعیت های بالقوه جدی را به درست مدیریت کنید. بدن شما به استرس با انتشار هورمون هایی که میزان ضربان قلب و تنفس را افزایش می دهد، پاسخ می دهد و ماهیچه ها را برای پاسخ دادن به شرایط اضطراری آماده می کند.
با این حال، اگر پاسخ استرس در زمان مناسب متوقف نشود، می تواند به سلامتی شما آسیب برساند. استرس مزمن می تواند علائم مختلفی را در بدن ایجاد کند و بر سلامت عمومی شما تأثیر بگذارد. علائم استرس مزمن عبارتند از:
- تحریک پذیری
- اضطراب
- افسردگی
- سردرد
- بی خوابی
تأثیر استرس بر بدن
سیستم های عصبی مرکزی و غدد درون ریز
سیستم عصبی مرکزی (CNS) مسئول پاسخ بدن به شرایط استرس زا است. در مغز شما، هیپوتالاموس به غدد فوق کلیوی فرمان می دهد که هورمون های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول را آزاد کنند. این هورمون ها ضربان قلب را افزایش می دهند و باعث می شوند این اندام بتواند در موارد اضطراری به عضلات، قلب و سایر ارگان های مهم، خون رسانی کند.
هنگامی که استرس درک شده از بین رفته می رود، هیپوتالاموس باید همه سیستم های بدن فرمان عقب گرد دهد. اگر CNS نتواند به حالت عادی برگردد، یا اگر موقعیت استرس زا از بین نرود، پاسخ بدن ادامه خواهد یافت. در نتیجه با وجود استرس مزمن، ضربان قلب همواره بالا است.
استرس مزمن یکی از عوامل بروز رفتارهایی مانند پرخوری یا کم خوری، مصرف زیاد الکل یا مواد مخدر، و انزوای اجتماعی می باشد.
سیستم تنفسی و قلبی و عروقی
هورمون استرس بر سیستم تنفسی و قلبی و عروقی شما نیز تأثیر می گذارد. در طول دوره ای که بدن به استرس واکنش نشان می دهد، شما مجبور هستید که برای توزیع خون غنی از اکسیژن به بدن، سریع تر از قبل نفس بکشید. اگر دچار مشکل تنفسی مانند آسم یا آمفیزم هستید، استرس می تواند نفس کشیدن را برای شما دشوارتر کند.
وقتی تحت فشار هستید، قلب شما نیز سریع تر خون را پمپ می کند. هورمون های استرس باعث می شوند رگ های خونی تسریع خون غنی از اکسیژن را به سمت عضلات هدایت کنند تا عضلات قدرت بیشتری برای انجام عمل داشته باشند. بنابراین افزایش فشار خون نیز می تواند ناشی از تأثیر استرس بر بدن باشد.
در نتیجه، استرس مکرر یا مزمن، قلب را وادار می کند که سریع تر کار کند. هنگامی که فشار خون افزایش می یابد، خطر ابتلا به سکته مغزی یا حمله قلبی در بدن بالا می رود.
سیستم گوارش
وقتی استرس دارید، کبد قند خون اضافی (گلوکز) تولید می کند تا انرژی شما را افزایش دهد. اگر تحت استرس مزمن باشید، بدن شما ممکن است قادر به ادامه این افزایش گلوکز نباشد. بنابراین استرس مزمن ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
آزاد شدن هورمون ها، تنفس سریع و افزایش ضربان قلب نیز می تواند سیستم گوارش شما را دچار اختلال کند. در این حالت به علت افزایش اسید معده به احتمال زیاد دچار سوزش سر دل و یا ریفلاکس اسید می شوید. استرس باعث ایجاد زخم های گوارشی نمی شود (این زخم ها اغلب به دلیل آلوده شدن با باکتری هلیکوباکتر پیلوری رخ می دهند)، اما می تواند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهد و زخم های موجود را تشدید کند.
استرس همچنین می تواند بر رفتار بدن با غذا تاثیر بگذارد و منجر به اسهال یا یبوست شود. با وجود استرس مزمن در بدن ممکن است تهوع، استفراغ یا درد و گرفتگی عضلات شکم را نیز تجربه کنید.
سیستم عضلانی
عضلات زمانی که تحت تأثیر استرس قرار می گیرند، سعی می کنند که با منقبض شدن از خودشان محافظت کنند. زمانی که استرس از بین می رود، آن ها به حالت عادی خود باز می گردند. اما اگر به طور مداوم در معرض استرس هستید، ممکن است عضلاتتان فرصت شل شدن نداشته باشند. عضلات منقبض شده باعث ایجاد سردرد، درد کمر و شانه و درد بدن می شوند. با گذشت زمان، این انقباض ها و دردها می توانند یک چرخه ناسالم را ایجاد کنند که حتی با ورزش کردن و مصرف داروهای مسکن نیز بهبود پیدا نمی کنند.
سیستم تولید مثل و رابطه جنسی
استرس هم برای بدن و هم برای ذهن خسته کننده است. هنگامی که شما تحت استرس دائمی هستید، ممکن است میل و رغبت خود را به رابطه جنسی از دست بدهید. اگرچه استرس کوتاه مدت ممکن است باعث تولید تستوسترون بیشتر که یک هورمون مردانه است در بدن مردان شود اما این اثر تا آخر ادامه پیدا نمی کند.
اگر استرس به مدت طولانی ادامه پیدا کند، سطح تستوسترون کم کم شروع به کاهش می کند. کاهش این هورمون می تواند باعث کاهش تولید اسپرم شود و اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی به وجود آورد. استرس مزمن همچنین ممکن است خطر ابتلا به عفونت در ارگان های تولید مثل مردان مانند پروستات و بیضه ها را افزایش دهد.
در زنان، استرس می تواند بر چرخه قاعدگی تاثیر بگذارد. این زنان ممکن است قاعدگی های نامنظم و خونریزی های شدید و یا دردناک را تجربه کنند. استرس مزمن همچنین می تواند نشانه های فیزیکی یائسگی را افزایش دهد.
سیستم ایمنی
استرس سیستم ایمنی را تحریک می کند. این تحریک در کوتاه مدت می تواند به شما در جلوگیری از ایجاد عفونت ها و زخم ها در بدن کمک کند. اما با گذشت زمان، هورمون های استرس، سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و پاسخ بدن به مهاجمان خارجی را کاهش می دهند. افرادی که تحت استرس مزمن هستند بیشتر به بیماری های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی و همچنین عفونت های دیگر حساس هستند. استرس همچنین می تواند زمان لازم برای بهبودی پس از بیماری یا آسیب را افزایش دهد.