بیماری کرون یک بیماری التهابی است که دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری مزمن و یا بلند مدت، شکلی از بیماری التهابی روده است. بیماری کرون اغلب بر روده بزرگ و انتهای روده کوچک، که به نام ایلئوم شناخته می شود، تاثیر می گذارد. اما می تواند در هر بخشی از دستگاه گوارش نیز مشاهده شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به راهنمای کامل و جامعی در مورد رژیم غذایی بیماری کرون اشاره خواهیم کرد.
محتویات این مقاله به موضوعات زیر در مورد رژیم غذایی بیماری کرون اختصاص دارد:
- چگونه بیماری کرون از رژیم غذایی و تغذیه متاثر می شود؟
- راهنمایی رژیم غذایی بیماری کرون
- نشانه ها و عوارض این بیماری
رژیم غذایی بیماری کرون
چگونه بیماری کرون از رژیم غذایی و تغذیه متاثر می شود؟
یک فرد مبتلا به بیماری کرون ممکن است دوره هایی از بهبودی و شعله ور شدن بیماری را تجربه کنند. به این ترتیب ممکن است مدت ها فرد علائمی نداشته باشد، اما به یک باره و در یک روز نشانه های بیماری به سراغش بیاید.
علت دقیق بیماری کرون نامشخص است. اما ارتباطی بین رژیم غذایی یک فرد و بروز علائم این بیماری وجود دارد.
سیستم گوارشی و به خصوص روده فرد مبتلا به بیماری کرون به مواد غذایی و مواد مفید به عنوان یک پاتوژن ناخواسته نگاه کرده و به آن واکنش نشان می دهد. این امر منجر به تجمع سلول های سفید خون در دستگاه گوارش شده، و در نتیجه التهاب مزمن می شود.
یکی از عوارض بیماری کرون خطر سوء جذب مواد مغذی است.
به طور معمول، بسیاری از مواد مغذی غذا از طریق روده کوچک جذب می شود. اگر روده کوچک با غذا به عنوان یک عامل تهدید رفتار کند، مواد غذایی کمی جذب می شود. بنابراین افراد مبتلا به بیماری کرون ممکن است دچار کمبود مواد مغذی شده و این عارضه اگر بدون درمان رها شود، می تواند خطرناک باشد.
به این دلیل افراد مبتلا به این بیماری باید به طور منظم آزمایش خون بدهند تا مطمئن شوند که به اندازه کافی از مواد مغذی در بدنشان وجود دارد. اگر آزمایشات نشان دهد که بدن به حد کافی مواد مغذی ندارد باید از یک مکمل در کنار رژیم غذایی بیماری کرون استفاده شود.
تاثیر رژیم غذایی
محققان معتقدند که مواد غذایی که این افراد مصرف می کنند، به بروز بیماری کرون ارتباط نزدیکی دارد. این به این معنی نیست که غذاهایی خاص علت اصلی کرون هستند. بلکه به این معنی است که برخی از غذاها ممکن است علائم فعلی را بدتر کرده و یا باعث شعله ور شدن بیماری کرون شوند.
محرک ها در میان افراد مختلف متفاوت است. اما غذاهایی که ممکن است باعث بروز علائم شوند عبارتند از:
- غذاهای بیش از حد تند
- الکل
- نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، چای و نوشابه
- اگر عدم تحمل لاکتوز وجود داشته باشد، محصولات لبنی
- اگر عدم تحمل گلوتن وجود داشته باشد، گندم، جو، چاودار و جو دو سر
- غذاهای سرخ شده
- غذاهای غنی از چربی
- غذاهای غنی از قند
راهنمایی رژیم غذایی بیماری کرون
یک فرد مبتلا به بیماری کرون باید دقیقا غذاهایی که می خورد را پیگیری کند. دانستن این موضوع که دقیقا قبل از بروز علائم بیماری چه غذایی مصرف شده است می تواند به شناسایی غذا و یا نوشیدنی که مسئول این علائم هستند، کمک کند.
در یک بررسی منتشر شده در مجله Nutrition in Clinical Practice، محققان شواهدی را یافتند که رئوس آن ها را ارتباط بین رژیم غذایی و بیماری های التهابی روده مانند کرون تشکیل می داد. بررسی ها نشان می دهد که ایجاد تغییرات در رژیم غذایی می تواند برای کنترل بیماری بسیار مفید باشد.
چربی
اسیدهای چرب بخش مهمی از یک رژیم غذایی متعادل را تشکیل می دهند. تاثیر هر کدام از این چربی ها در بدن متفاوت است و ممکن است برخی از آن ها سودمندتر از برخی دیگر باشند. به عنوان مثال اسیدهای چرب امگا ۳، می توانند التهاب در بدن را کاهش دهند. در حالی که امگا ۶ ممکن است این التهاب را افزایش دهد.
یکی از مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که مصرف زیاد امگا ۶، مانند اسید لینولئیک، با خطر بالای ابتلا به بیماری التهابی روده (IBD) در ارتباط است.
غذاهای سرشار از امگا ۶ مانند اسید لینولئیک عبارتند از:
- مرغ
- کره
- نان
- تخم مرغ
- پنیر
- گوشت قرمز
در مطالعات مشخص شده است که افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا ۳، مانند دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA)، خطر بیماری های التهابی روده را کاهش می دهد. غذاهای سرشار از امگا ۳ عبارتند از:
- کتان
- ماهی های آب سرد
- آجیل
- دانه ها
برخی از افراد نیز گزارش داده اند که با استفاده از یک مکمل غذایی ساده امگا ۳ یا همان روغن ماهی توانسته است علائم بیماری را کاهش دهند. متاسفانه، شواهد علمی کافی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد. اما کسانی که از مکمل امگا ۳ استفاده می کنند بعید است که با بدتر شدن علائمشان مواجه شوند. البته همه افراد نمی توانند از این مکمل استفاده کنند. این مکمل حتما باید تحت نظر پزشک تجویز شود.
فیبر
فیبر نیز بر روی بیماری کرون تاثیر دارد. بدن انسان قادر به هضم فیبر نیست. به جای آن، باکتری های زنده در روده از آن تغذیه می کنند. یک تئوری که جدیدا ارائه شده است نشان می دهد که افرادی که دارای یک رژیم غذایی غنی از فیبر هستند می توانند تنوع باکتری های موجود در روده خود را افزایش دهند. باکتری اضافی ممکن است التهاب مرتبط با بیماری کرون را کاهش دهد.
بسیاری از افراد مبتلا به کرون که یک رژیم غذایی با فیبر بالا دارند، شاهد بهبود علائمشان هستند. اما متاسفانه در این زمینه نیز شواهد بالینی کمی وجود دارد.
رژیم غذایی کم ضایعات
بر اساس شواهد علمی مشخص شده است که رژیم غذایی که ضایعات در آن کم است ممکن است در هضم تاثیر گذاشته و علائم موثر بیماری را کاهش دهند. غذاهای کم ضایعات به غذاهایی گفته می شود که از موادی مانند فیبر تشکیل شده و علاوه بر این که قابل هضم نیستند، مقدار مدفوع را در هر بار اجابت مزاج افزایش می دهند. عذاهای لبنی و گوشت نیز جزء این غذاها محسوب می شوند.
طرفداران این نوع رژیم غذایی بیماری کرون معتقدند که این غذاها به دلیل این که تعداد دفعات عبور مدفوع را از مناطق ملتهب روده کم می کنند، علائم را کاهش می دهد. با این حال شواهد بالینی کمی وجود دارد تا ثابت کند رژیم غذایی کم فیبر می تواند علائم بیماری کرون را کاهش دهد. مگر این که این رژیم با مصرف مایعات زیاد همراه باشد.
عدم تحمل گلوتن
یک مطالعه منتشر شده در Minerva Gastroenterology and Dietology نشان داده است که افراد مبتلا به بیماری سلیاک، ۱۰ برابر بیشتر از دیگران به بیماری کرون یا سایر انواع بیماری های التهابی روده مبتلا می شوند.
یک فرد مبتلا به بیماری سلیاک واکنش خود ایمنی شدید به گلوتن از خود نشان می دهد. توجه داشته باشید که افرادی که دارای کرون هستند اما بیماری سلیاک ندارند به احتمال زیاد، تجربه واکنش های جانبی به گلوتن را خواهند داشت. این نشان می دهد که رژیم غذایی فاقد گلوتن ممکن است برای افرادی که به بیماری کرون مبتلا هستند مفید باشد.
مدولاسیون فلور در بیماری کرون
دانشمندان در حال حاضر در حال بررسی این احتمال هستند که آیا ممکن است باکتری های ناسالم روده نقش کلیدی در بیماری های التهابی مانند کرون بازی کنند؟
اگرچه تایید علمی در این زمینه وجود ندارد. اما یک بررسی که اخیرا در مجله World Journal of Gastroenterology منتشر شده نشان می دهد که تنظیم فلور روده می تواند بسیاری از علائم بیماری های دستگاه گوارش را کاهش دهد.
تغییر فلور در روده می تواند به روش های مختلف، مانند مصرف پروبیوتیک آنتی بیوتیک ها، و فیبر بیشتر در رژیم غذایی انجام شود. این گزارش نشان می دهد که پروبیوتیک، در کاهش علائم بیماری کرون موثرتر بوده است. اما هنوز هم نمی تواند نشانه هایی مانند اسهال را از بین ببرد.
دیگر ملاحظات در مورد رژیم غذایی بیماری کرون
بعد از این که با یادداشت کردن غذاهایی که مصرف کردید توانستید عامل محرک را شناسایی کنید، باید برای کاهش علائم، تغییری در سبک زندگی خود ایجاد کنید. به عنوان مثال افرادی که متوجه می شوند که گوشت عامل بیماری آن ها است، باید رژیم گیاه خواری داشته باشند. اگر محصولات لبنی الگوی علائم را ایجاد می کند، عدم استفاده از این محصولات می تواند کمک کننده باشد.
واقعیت این است که علت و علائم بیماری کرون از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای همین هم بسیاری از مطالعات که بر روی این بیماری انجام شده است بی نتیجه مانده است. بنابراین توصیه می شود هر کس به تنهایی و با کمک پزشک خود محرک را شناخته و از رژیم غذایی خاص پیروی کند.
نشانه ها و عوارض
از آنجا که بیماری کرون ممکن است بسیاری از بخش های دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد، علائم آن نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شایع ترین علائم بیماری کرون عبارتند از:
- یبوست مداوم، که می تواند به انسداد روده منجر گردد
- اسهال پایدار
- درد شکم و گرفتگی معده
- نیاز فوری به اجابت مزاج
- احساس ناتمام ماندن اجابت مزاج
- خونریزی از رکتوم
علائم احتمالی بیماری التهابی روده، از جمله بیماری کرون، عبارتند از:
- خستگی
- تب
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- تغییرات در چرخه قاعدگی در زنان
- تعریق شبانه
در کودکان بیماری کرون ممکن است رشد را به تاخیر بیاندازد. در موارد شدید، ممکن است شکاف و پارگی در دیواره مقعد ایجاد شده و باعث درد و خونریزی هنگام تخلیه روده شود.