پیشرفت داروهای مولتیپل اسکلروز (MS) در طول دو دهه گذشته توانسته است مسیر بیماری بسیاری از بیماران را تغییر دهد. قبل از اینکه دانشمندان این درمان های اصلاح کننده بیماری را کشف کنند، ۵۰٪ افراد مبتلا به MS در طی ۱۰ سال اول بیماری خود به یک نوع تهاجمی تر از MS مبتلا می شدند. یک سوم این بیماران بعد از ۲۰ سال باید از صندلی چرخدار استفاده می کردند. اگرچه هنوز درمانی برای MS وجود ندارد اما اکنون بسیاری از بیماران می توانند انتظار داشته باشند که یک زندگی معمولی داشته و ناتوانی شدید را تجربه نکنند. بیشتر بیماران باید از داروهای اصلاح کننده بیماری، برای جلوگیری از شلعه ور شدن علائم و کاهش سرعت پیشرفت MS، در دراز مدت استفاده کنند. اما این داروها عوارض جانبی نیز دارند. در ادامه این مطلب عوارض جانبی ناشی از درمان ام اس را مطرح می کنیم.
عوارض جانبی ناشی از درمان ام اس
اثرات جانبی داروهایی که در کوتاه مدت استفاده می شوند
عود یا تشدید MS، به معنی ایجاد نشانه های جدید یا بازگشت MS است که بیش از ۲۴ ساعت طول می کشد. برای مدیریت شعله ور شدن علائم، باید از داروهای استروئیدی به نام گلوکوکورتیکوئیدها استفاده کنید. حتی ممکن است لازم باشد برای چندین روز، استروئید داخل وریدی مصرف کنید، سپس قرص استروئیدی را به مدت یک هفته یا بیشتر مصرف کنید.
عوارض جانبی این داروها عبارتند از:
- بی قراری
- مشکلات خواب
- ناراحتی معده
اثرات جانبی داروهایی که در بلند مدت استفاده می شوند
اگر داروهای اصلاح کننده بیماری را برای درمان MS مصرف می کنید، ممکن است عوارض جانبی دیگری را نیز بسته به نوع دارو تجربه کنید.
دی متیل فومارات
عوارض جانبی رایج این کپسول عبارتند از:
- مشکلات هضم
- مشکلات گوارشی
فینگولیمود
شایع ترین عوارض جانبی این کپسول عبارتند از:
- سردرد
- آنفلوآنزا
- سرفه
- اسهال
- درد کمر
گتیامیر استات
ایجاد واکنش در محل تزریق یک عارضه جانبی رایج برای این دارو است. همچنین، حدود ۱۰٪ از افرادی که از این دارو استفاده می کنند واکنشی دارند که شامل علائم زیر است:
- سوزش
- اضطراب
- سرگیجه
- تنگی نفس
این واکنش ها معمولا خودشان خود به خود حل می شوند.
اینترفرون بتا ۱a
عوارض جانبی رایج این تزریق ها عبارتند از:
- سردرد
- علائم آنفولانزا
پزشک ممکن است داروهایی را برای مدیریت این عوارض جانبی پیشنهاد کند.
اینترفرون بتا-۱b
عوارض جانبی رایج این تزریق ها نیز عبارتند از:
- واکنش های در محل تزریق
- علائم آنفولانزا
البته می توانید واکنش های محل تزریق را با استفاده از کمپرس گرم قبل از تزریق کنترل کنید. بعد از تزریق هم برای کاهش تورم از کمپری سرد استفاده کنید.
میتوکسانترون
با توجه به این که این دارو تنها هر ۳ ماه یک بار به مدت ۲۴ ماه برای انواع پیشرفته MS استفاده می شود، می تواند عوارض جانبی موقت داشته باشد که شامل تهوع و ریزش مو هستند. با این حال، این دارو ممکن است عوارض قلبی نیز داشته باشد. اگر دچار تنگی نفس، تب، درد یا تورم هستید، بلافاصله به پزشک این موضوع را اطلاع دهید.
ناتالیزوماب
عوارض جانبی این دارو داخل وریدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- درد عضلانی
- خستگی
- افسردگی
- درد معده
این درمان ممکن است خطر ابتلا به عفونت جدی را نیز افزایش دهد. بنابراین اگر از این دارو استفاده می کنید حتما از علائم عفونت مطلع باشید.
تری فلومونید
شایع ترین عوارض جانبی این قرص ها عبارتند از:
- تهوع
- علائم آنفولانزا
- ریزش مو
- اسهال
پزشک ممکن است بتواند شما را راهنمایی کند تا این عوارض جانبی ناشی از درمان ام اس را مدیریت کنید.
آلومتوزومب
FDA در سال ۲۰۱۴، این دارو را تایید کرد. اما در مورد عوارض مربوط به تزریق از جمله موارد زیر نیر هشدار داد:
- فشار خون پایین
- سفتی
- تب
- تنگی نفس
- اسپاسم برونش
- لرز
- بثورات
همانند بسیاری از داروهای بیولوژیک، خطر عفونت شدید با مصرف این دارو وجود دارد. افرادی که این دارو را مصرف می کنند، تعداد پلاکت هایشان کم شده و مشکلات کلیوی پیدا می کنند. بنابراین باید به صورت منظم آزمایش بدهند.
اکسلیزوماب
جدیدترین دارویی که برای درمان ام اس به بازار ارائه شده است این دارو بوده اما عوارض جانبی زیر را دارد:
- خارش
- سوزش گلو
- تب خفیف
- سردرد
- گرگرفتگی
واکنش های شدید جانبی در مورد این دارو بسیار نادر بود، اما شامل رشد بافت غیرطبیعی بوده که ممکن است سرطانی باشد. افرادی که اکلوزوماب مصرف می کنند در معرض خطر ابتلا به عفونت هایی مانند تبخال و زونا هستند. بنابراین باید در زمان مصرف این دارو به علائم عفونت مانند موراد زیر توجه کنید:
- تب
- خستگی
- درد گلو
- مشکلات تنفسی
- پریشانی دستگاه گوارش
- اسهال
- سردرد شدید
علاوه بر عوارض جانبی، تمام داروهای MS دارای عوارض بالقوه هستند. این عوارض می توانند از تغییر در عملکرد کبد گرفته تا عفونت های بسیار جدی متغییر باشند. این نکته را در نظر داشته باشید که عوارض جانبی که شما احساس می کنید ممکن است توسط شخص دیگری که از همین دارو استفاده می کنند احساس نشود. اگر در مدیریت عوارض جانبی ناشی از درمان ام اس مشکل دارید، پزشک می تواند داروی دیگری را برای شما تجویز کند. مهمترین بخش در مدیریت عوارض جانبی این است که بدانید چه چیزی انتظار شما را می کشد.