اکثر افراد هر روز از پلاستیک استفاده می کنند. با این حال، همان طور که می دانید این مواد هرگز به طور کلی قابل تجزیه نیستند. با گذشت زمان، پلاسیتک های موجود در فضا به ذرات کوچکی به نام میکروپلاستیک ها تجزیه می شوند که می توانند برای محیط زیست مضر باشند. علاوه بر این، مطالعاتی که اخیر انجام شده است نشان داده که میکروپلاستیک ها به طور معمول در غذا، به ویژه غذاهای دریایی یافت می شوند. با این وجود، هنوز مشخص نیست که آیا میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی بر سلامت انسان اثر می گذارند یا خیر.
در این مقاله مجله پیام سلامت نگاهی عمیق به میکرو پلاستیک هایی موجود در مواد غذایی و این که آیا این مواد برای سلامت شما خطرناک هستند یا خیر می اندازیم.
میکروپلاستیک چیست؟
میکروپلاستیک ها ذرات کوچک مشتق شده از پلاستیک هستند که در محیط یافت می شوند. این ذرات پلاستیکی قطری کمتر از ۰٫۲ اینچ (۵ میلی متر) دارند. آن ها یا در زمانی که مواد پلاستیکی از ذرات کوچک این ماده ساخته می شود یا زمانی که پلاستیک های بزرگتر در محیط زیست تجزیه می شوند به وجود می آیند.
میکروپلاستیک ها در اقیانوس ها، رودخانه ها و خاک وجود دارند و اغلب توسط حیوانات مصرف می شوند. به همین دلیل وجود این ذرات در غذای ما غیر قابل اجتناب است.
برخی از مطالعات در دهه ۱۹۷۰ شروع شده و به بررسی سطح میکروپلاستیک ها در اقیانوس ها پرداخته اند. این مطالعات نشان می دهند که در اقیانوس اطلس که منتهی به سواحل ایالات متحده می شود، میکروپلاستیک زیادی وجود دارد.
امروزه به دلیل استفاده روزافزون از پلاستیک در دنیا، در رودخانه ها و اقیانوس ها پلاستیک بسیار بیشتری یافت می شود. ۸٫۸ میلیون تن ضایعات پلاستیکی در سال ۲۰۰۸ به اقیانوس های جهان وارد شده است.
از این مقدار حدود ۲۷۶۰۰۰ تن در حال حاضر در دریا شناور است. در حالی که بقیه آن ها احتمالا غرق یا تجزیه شده اند.
میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی
میکروپلاستیک ها به طور فزاینده ای در بسیاری از محیط های اطراف ما یافت می شوند و مواد غذایی مصرفی ما نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
در یک تحقیق که اخیرا انجام شده است، ۱۵ مارک مختلف نمک دریایی مورد بررسی قرار گرفت. در این مواد تا ۲۷۳ ذره در هر پوند (۶۰۰ ذره در هر کیلوگرم) میکرو پلاستیک یافت شد.
سایر مطالعات نشان داده اند که به ازای هر پوند عسل ۳۰۰ ذره میکرو پلاستیک (۶۶۰ ذره در هر کیلوگرم) و به ازای هر لیتر آبجو حدود ۱۰۹ ذره میکرو پلاستیک (۱۰۹ ذره در لیتر) یافت می شود.
با این حال، شایع ترین منبع حضور میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی غذاهای دریایی است. از آنجایی که میکروپلاستیک ها به طور خاص در آب ها در جریان هستند، معمولا توسط ماهی ها و سایر موجودات دریایی مصرف می شوند.
مطالعات اخیر نشان داده اند که بعضی ماهی ها و آبزیان، پلاستیک را با غذا اشتباه می گیرند. این مواد شیمایی می توانند درون کبد ماهی جمع شده و آن را سمی کنند.
یک مطالعه که اخیرا انجام شده است نشان می دهد که میکروپلاستیک ها حتی در موجوداتی که در عمق دریا زندگی می کنند نیز وجود دارد. این موضوع نشان می دهد که میکروپلاستیک ها حتی بر روی گونه های محجور دریایی نیز تاثیر می گذارند.
علاوه بر این صدف ها نسبت به سایر گونه های دریایی بیشتر در معرض خطر آلودگی با میکروپلاستیک ها هستند.
یک مطالعه دیگر نشان داد که گوشت صدف برداشت شده برای مصرف انسان، دارای ۰٫۳۶ الی ۰٫۴۷ ذره میکروپلاستیک در هر گرم است. این به این معنی است که کسانی که به طور مرتب صدف مصرف می کنند می توانند تا ۱۱۰۰۰ ذره میکرو پلاستیک در سال دریافت کنند.
آیا وجود میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی بر روی سلامت بدن تاثیر می گذارد؟
اگر چه تعدادی از مطالعات نشان داده اند که میکروپلاستیک های زیادی در مواد غذایی وجود دارند اما هنوز مشخص نیست که وجود میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی چه تأثیری بر روی سلامتی بدن می گذارند؟
تا کنون، مطالعات بسیار کمی در مورد چگونگی تاثیر میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی بر روی سلامت بدن و بیماری ها انجام شده است.
فتالات، نوعی ماده شیمیایی است که برای انعطاف پذیر کردن پلاستیک مورد استفاده قرار می گیرد. تحقیقات نشان دهنده تاثیر این ماده بر روی افزایش رشد سلول های سرطانی است. با این حال، این تحقیق در آزمایشگاه انجام شد. بنابراین نتایج آن را نمی توان به افراد تعمیم داد.
سایر تحقیقات
در یک مطالعه اخیر، اثرات میکروپلاستیک ها در موش های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت.
هنگامی که به موش ها غذای حاوی این ماده داده شد، میکروپلاستیک ها در کبد، کلیه ها و روده آن ها انباشته شد و سطح مولکول های ناشی از استرس اکسیداتیو در کبد آن ها افزایش یافت. همچنین سطح مولکولی که ممکن است برای مغز سمی باشد نیز افزایش پیدا کرد.
به نظر می رسد میکروارگانیسم هایی مانند میکرو پلاستیک ها از روده به خون منتقل شده و به طور بالقوه به سمت اندام های دیگر حرکت می کنند.
پلاستیک در بدن انسان نیز یافت می شود. یک مطالعه نشان داد که الیاف پلاستیکی در ریه ۸۷٪ از انسان ها وجود دارد. محققان معتقدند که این ماده ممکن است از طریق هوا وارد ریه ها شود.
برخی مطالعات نشان داده اند که میکروپلاستیک های موجود در هوا می توانند سلول های ریه را برای تولید مواد شیمیایی التهابی ترغیب کنند. با این حال، این تحقیق در آزمایشگاه انجام شده و قابل تعمیم به انسان نمی باشد.
بیسفنول A یکی از مواد شیمیایی موجود در پلاستیک است که بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است. این ماده معمولا در بسته بندی های پلاستیکی یا ظروف یک بار مصرف یافت می شود و می تواند از این طریق آن ها وارد مواد غذایی شود.
برخی شواهد نشان داده اند که بیسفنول A می تواند در هورمون های تولید مثل، به ویژه در زنان تداخل ایجاد کند.
چگونه می توان از میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی اجتناب کرد؟
میکروپلاستیک ها در بسیاری از منابع غذایی مختلف یافت می شوند. با این حال، هنوز مشخص نیست که چگونه بر سلامت انسان تاثیر می گذارند. بیشترین غلظت میکروپلاستیک در زنجیره غذایی در آبزیان، به خصوص صدف حلزونی یافت می شود.
از آنجایی که دانشمندان هنوز در مورد تاثیر میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی بر روی بدن انسان به توافق نرسیده اند، بنابراین نباید از مصرف آبزیان به طور کامل اجتناب شود. با این حال، ممکن است استفاده از غذاهای با کیفیت از منابع با کیفیت برای جلوگیری از تاثیر میکرو پلاستیک ها در مواد غذایی بر روی بدن مفید باشد.
علاوه بر این، برخی از پلاستیک ها می توانند از بسته بندی مواد غذایی به مواد خوراکی نشت کنند.
محدود کردن استفاده از بسته بندی های پلاستیکی مواد غذایی ممکن است هم میزان مصرف میکروپلاستیک ها را کاهش دهد و هم برای محیط زیست مفید باشد.
نکته آخر
میکروپلاستیک ها یا در طول فرآیند مواد پلاستیکی یا در اثر تجزیه آن ها تولید می شود. متاسفانه، میکروپلاستیک ها در سراسر محیط، از جمله در هوا، آب و غذا وجود دارد.
غذاهای دریایی، به خصوص صدف های دریایی، حاوی غلظت بالایی از میکروپلاستیک ها هستند که ممکن است پس از خوردن این غذاها در بدن جمع شوند.
چگونگی تاثیر میکروپلاستیک ها بر روی سلامت بدن انسان در حال حاضر مشخص نیست. با این حال، نتایج مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان می دهد که آنها ممکن است اثرات منفی بر روی بدن داشته باشند.
کاهش استفاده از بسته بندی پلاستیکی مواد غذایی یکی از موثرترین راه های کاهش پلاستیک در محیط زیست و در زنجیره غذایی ما می باشد. این کار به محیط زیست نیز کمک خواهد کرد.