ویتامین D ویتامین محلول در چربی است که در بسیاری از فرآیندها و عملکردهای بدن نقش ضروری دارد. این ویتامین در بدن از طریق اشعه ماوراء بنفش ساطع شده از نور خورشید تولید می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد نشانه ها و علائم کمبود ویتامین D در بدن صحبت خواهیم کرد.
این ویتامین فواید زیر را برای بدن دارد:
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- کاهش التهاب
- رشد سلولی
- حمایت از عملکرد عضلانی
ویتامین دی همچنین نقش کلیدی در پیشگیری و درمان مشکلات مختلف مانند موارد زیر دارد:
- دیابت نوع ۱
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- عدم تحمل گلوکز
- مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
- سایر بیماری های خودایمنی
هنگامی که به اندازه کافی نور خورشید دریافت نمی کنید یا غذاهای غنی از ویتامین D نمی خورید، در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین D قرار خواهید گرفت. افرادی که دارای پوست تیره هستند، افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند و کسانی که در نقاط سردسیر جهان زندگی می کنند که در آن دوره های طولانی تاریکی وجود دارد، معمولا علائم کمبود ویتامین D را شاهد هستند.
اگر کمبود ویتامین D دارید، ممکن است بدن شما به درستی عمل نکند و به این ترتیب علائم و نشانه های بسیاری داشته باشید. شما می توانید سطح ویتامین D خود را به راحتی با قرار گرفتن در معرض آفتاب و رژیم غذایی مناسب افزایش دهید. برای کم کردن علائم کمبود ویتامین D و مبارزه با این مشکل طبق دستور زیر عمل کنید:
- بدنتان را هر روز به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه بدون استفاده از کرم ضد افتاب در معرض نور خورشید قرار دهید.
- این ویتامین را از منابع غذایی مانند ماهی، روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ و لبنیات غنی شده و دانه ها مختلف به دست بیاورید.
- پس از مشورت با پزشک، می توانید از مکمل ویتامین D استفاده کنید.
علائم کمبود ویتامین D
ضعف ایمنی
مهمترین نشانه و علامت کمبود ویتامین D احساس بی حالی یا ضعف ایمنی است که باعث می شود که شما راحت تر بیمار شوید. ویتامین D از عملکرد مناسب سلول های T پشتیبانی می کند. این سلول ها از سیستم ایمنی پشتیبانی کرده و در مبارزه با موجودات مهاجم خارجی به بدن کمک می کند.
یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۱ در مجله Journal of Investigative Medicine نشان می دهد که ویتامین D به تغییر واکنش های ایمنی بدن و انطباق آن ها کمک می کند و کمبود آن با افزایش بیماری های خود ایمنی و همچنین افزایش حساسیت به عفونت ها همراه است.
درد استخوان
ویتامین D برای عملکرد استخوان، غضروف و عضلات مهم است. فقدان وجود ویتامین D کافی در بدن می تواند درد عضلانی عمومی، گرفتگی عضلات و درد مزمن مفصلی را ایجاد کند. به علت کمبود ویتامین D، سیستم اسکلتی شما به کلسیم کافی دسترسی پیدا نمی کند، بنابراین درد استخوان ایجاد می شود.
در واقع، کمبود این ویتامین با بیماری هایی مانند موارد زیر که همگی مربوط به مشکلات عمومی سیستم اسکلتی و عضلانی است مرتبط است:
- بیماری مولتیپل اسکلروز
- آرتریت روماتوئید
- استئوآرتریت
- سندرم خستگی مزمن
- فیبرومیالژیا
خستگی
بدن برای تامین انرژی خود نیاز به ویتامین D دارد. اگر بدون هیچ دلیلی شناخته شده ای زود خسته می شوید باید سطح ویتامین D خود را بررسی کنید. یکی از علائم کمبود ویتامین D تجمع چربی می باشد. این عامل نیز به نوبه خود میزان سوخت و ساز بدن شما را کاهش می دهد و باعث می شود انرژی کمتری داشته باشید.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ در مجله North American Journal of Medical Sciences منتشر شده است نشان می دهد که با اصلاح کمبود ویتامین D می توانید به شدت علائم خستگی را کاهش دهید.
نوسانات خلقی
کمبود ویتامین آفتاب همچنین می تواند منجر به تغییرات ناگهانی خلق و خوی شود. ویتامین D به تولید سروتونین، هورمون مغزی مرتبط با بهبود خلق و خوی و احساس شادی، کمک می کند. افزایش سروتونین همچنین می تواند به کاهش تأثیر استرس بر روی بدن و جلوگیری و درمان افسردگی خفیف کمک کند.
کمبود ویتامین D همچنین ممکن است به سایر اختلالات عاطفی مانند موراد زیر دامن بزند:
- اختلال عاطفی فصلی (SAD)
- سندرم پیش از قاعدگی
- فیبرومیالژیا
مطالعات نشان داده اند که برخی از افراد در ماه های زمستان از افسردگی خفیف رنج می برند. این عارضه به عنوان اختلال عاطفی فصلی یا همان SAD شناخته می شود و عمدتا به علت کمبود نور خورشید رخ می دهد.
پسوریازیس
کمبود ویتامین D همچنین می تواند به پسوریازیس که یک بیماری پوستی خود ایمنی است دامن بزند. با توجه به گزارش محققان بنیاد ملی پسوریازیس در آمریکا (National Psoriasis Foundation)، قرار گرفتن در معرض آفتاب باعث کاهش سرعت رشد و ریزش سلول های پوستی می شود.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در مجله Dermato-endocrinology منتشر شده نشان می دهد که بیماری های خودایمنی با کمبود ویتامین D همراه هستند. این مطالعه آزمایشی همچنین نتیجه گرفت که مصرف دوز بالای ویتامین D3 ممکن است برای درمان بیماران مبتلا به ویتیلیگو و پسوریازیس مؤثر باشد.
اگر پسوریازیس در شما تشخیص داده شده، سطح ویتامین D خود را بررسی کنید و از پزشک در مورد مصرف دوز روزانه روغن کبد ماهی سوال بپرسید.
مشکلات گوارشی
هنگامی که از بیماری های دستگاه گوارش رنج می برید، بدن شما ممکن است قادر به جذب این ویتامین محلول در چربی نباشد. این عدم جذب می تواند منجر به کمبود ویتامین D در بدن شود. بیماری های دستگاه گوارش که ممکن است منجر به کمبود ویتامین D شوند عبارتند از:
- حساسیت به گلوتن غیر سلیاک
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- بیماری التهابی روده
گیرنده های ویتامین D در سلول های دستگاه گوارش و سیستم ایمنی وجود دارند. یعنی دستگاه گوارش و سیستم ایمنی مکان هایی هستند که ویتامین D می تواند به این گیرنده ها متصل شود و به عملکرد بدن شما کمک کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ در Therapeutic Advances in Gastroenterology منتشر شده، ارتباط بین ویتامین D و بیماری های دستگاه گوارش و همچنین بیماری التهابی روده و سرطان کولورکتال را نشان می دهد.
تعریق مفرط
کمبود ویتامین D در بدن باعث تعریق بیش از حد، به ویژه روی نواحی سر می شود. همچنین، تعریق بیش از حد در نوزادان تازه متولد شده به دلیل تحریک پذیری عصبی و عضلانی یکی از اولین علائم کمبود ویتامین D است.
عرق کردن بیش از حد در نواحی سر می تواند یک علامت کلیدی نرمی استخوان باشد. نرمی استخوان یک شکل از کمبود ویتامین D3 است که بر روی استخوان ها در کودکان تاثیر می گذارد. ویتامین D باعث تنظیم غلظت مواد معدنی دیگر شده و به این ترتیب به تعادل مایعات در بدن و تنظیم دمای آن کمک می کند.
فشار خون بالا
اگر فشار خون بالا دارید، ممکن است سطح ویتامین D بدنتان کم باشد. ویتامین D پروتئین آنزیمی را خنثی می کند که می تواند سرخرگ ها را تنگ کرده و منجر به فشار خون بالا شود.
علاوه بر این، ویتامین D موجب افزایش گردش خون در سراسر بدن می شود. افزایش گردش خون در بدن برای بهبود عملکرد قلب بسیار مهم است. این گردش به کاهش خطر ابتلا به حملات قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی و مشکلات دیگر کمک می کند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ توسط محققان انجمن قلب آمریکا (American Heart Association) انجام شده است نشان می دهد که مصرف سه ماهه مکمل ویتامین D3 در افراد غیر انتخاب شده سیاه پوست با کاهش قابل توجهی در فشار سیستولیک همراه بوده است. با این حال، برای تایید این فرضیه به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
اضافه وزن یا چاقی
اگر چاق هستید، شانس بالایی برای کمبود ویتامین D در بدنتان وجود دارد. تحقیقات سال ۲۰۱۳ که توسط موسسه بهداشت کودکان در کالج لندن انجام شده است، نشان می دهد که چاقی به کمبود ویتامین D منجر می شود.
محققان دریافتند که افزایش ۱۰ درصدی شاخص توده بدنی (BMI) باعث کاهش ۴ درصدی غلظت ویتامین D در بدن می شود. بنابراین افزایش میزان چربی در بدن، به غیر از علل دیگری که می تواند داشته باشد، ممکن است یکی از علائم کمبود ویتامین D باشد.