اپیستاکسی اصطلاح پزشکی برای وقوع خون دماغ است. اگر چه خشک شدن یا تحریک ناگهانی بینی باعث بیشتر موارد خون دماغ است. اما وقوع این عارضه بدون وجود عامل محرکی می تواند نشان دهنده بیماری خاصی در بدن باشد. معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویربرداری به تشخیص وضعیت یا بیماری هایی که خون دماغ ایجاد می کنند کمک خواهند کرد.
ما در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به صورت مختصر در مورد بیماری هایی که خون دماغ ایجاد می کنند صحبت خواهیم کرد.
بیماری هایی که خون دماغ ایجاد می کنند
هموفیلی
هموفیلی یک بیماری ارثی در فرایند لخته شدن خون یا سیستم انعقادی است. در بدن یک فرد سالم گروهی از پروتئین های خون که فاکتورهای انعقادی نیز نامیده می شوند، به طور متوالی به شکل گیری لخته خون واکنش نشان داده و لخته ایجاد می کنند. اما در افراد مبتلا به هموفیلی، عوامل انعقادی یا فاکتورهای لخته شدن خون، غیر طبیعی هستند و این عامل باعث می شود خونریزی های بدون دلیل رخ دهد. خونریزی از بینی اغلب یک علامت رایج هموفیلی است. محققان موسسه National Heart, Lung and Blood Institute اعلام کرده اند که حدود ۱۸،۰۰۰ آمریکایی مبتلا به هموفیلی هستند.
در ایران نیز بیش از ۸۵۰۰ نفر مبتلا به هموفیلی با کمبود فاکتور انعقادی ۸ و ۹ تا به حال شناسایی شده اند. افرادی که فاکتورهای انعقادی دیگر را در بدن ندارند جزء این گروه محسوب نشده اند.
بیماری فون ویلبراند
بیماری فون ویلبراند نیز یکی دیگر از اختلالات خونی ارثی است. در این بیماری پروتئین عامل انعقاد خون به نام فون ویلبراند کم و یا معیوب است. در این حالت بدن تمایل به خونریزی دارد و لخته شدن خون غیر طبیعی است. خونریزی بینی خود به خودی علامت رایج بیماری فون ویلبراند است.
پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک
یکی دیگر از بیماری هایی که خون دماغ ایجاد می کنند پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک است. این بیماری یک اختلال خونی است که بر روی پلاکت ها در عروق خونی اثر می گذارد. در حالت عادی پلاکت ها با عوامل دیگر لخته شدن خون ارتباط برقرار می کنند تا لخته های خون ایجاد شوند. اما در پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (ITP)، تعداد پلاکت هایی که در گردش خون هستند کاهش پیدا می کند. همین عامل موجب کبودی و خونریزی آسان می شود. خونریزی بدون علت از لثه ها و خون دماغ مکرر از علائم ITP می باشند.
پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک
پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP) شبیه به پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (ITP) است. در TTP، سطح پلاکت های کم در گردش خون موجب تشکیل لخته های خونی کوچک می شود. در تشکیل این لخته ها از پلاکت ها استفاده می شود. همین امر سبب کاهش تعداد پلاکت ها در گردش خون می شود. با کاهش سطح پلاکت های موجود در گردش خون، تمایل به خونریزی بی علت، از جمله اپیستاکسی وجود دارد.
لوسمی
لوسمی به معنی سرطان سلول های سفید خون است. سلول های خون و پلاکت ها در مغز استخوان ساخته شده و به داخل گردش خون آزاد می شوند. در لوسمی تعداد سلول های خونی بیش از حد و بدون کنترل زیاد می شود. برای تولید بیش از حد سلول های سفید، مغز استخوان مجبور می شود که تولید سایر عناصر خون شامل پلاکت ها را کم کند. این امر موجب کاهش سطح پلاکت های در گردش خون و ایجاد خونریزی های بدون علت می شود. خونریزی بینی اغلب می تواند نشانه ای از لوسمی باشد. پزشکان American Cancer Society برآورد کرده اند که بیش از ۴۴۷۵۰ آمریکایی در سال ۲۰۰۹ به لوسمی مبتلا شده اند.
کم خونی آپلاستیک
آنمی آپلاستیک یک بیماری نادر است که در آن مغز استخوان تولید گلبول های قرمز و پلاکت ها را متوقف می کند. به این ترتیب سطح پلاکت به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد و باعث خونریزی خود به خود به ویژه از بینی می شود.
بیماری مزمن کبد
پلاکت های در گردش خون در افراد مبتلا به بیماری های مزمن کبدی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. با وجود بیماری مزمن کبدی، طحال ممکن است روند حرکت پلاکت ها را در گردش خون کند کرده یا مغز استخوان تولید پلاکت ها را کاهش دهد. اغلب این دو مشکل باعث کاهش سطح پلاکتی خون می شوند. همانند سایر اختلالاتی که تعداد پلاکت ها را کم می کنند، خونریزی بینی و سایر موارد خونریزی در این حالت شایع است.
تلانژکتازی هموراژیک ارثی
تلانژکتازی هموراژیک ارثی (HHT) یک اختلال ارثی است که باعث تشکیل عروق خونی غیر طبیعی می شود. در این حالت رگ های خونی دچار خونریزی شدید می شوند. بینی یکی از مکان هایی است که در اثر ناهنجاری های HHT دچار خونریزی می شود. خون خارج شده از بینی که مرتبط با HHT است عمدتا بیشتر از خونی است که به دلیل سایر اختلالات از بدن خارج می شود.