همان طور که می دانید اکثر پرستاران و پزشکان به مشکلات حاد ایجاد شده در بیماران بیشتر توجه می کنند. به عنوان مثال رگ به رگ شدن پا، داشتن سرفه ها وحشناک، بالا رفتن شدید فشار خون، احساس درد بر روی یک ناحیه خاص از بدن و ده ها مشکل دیگر، مشکلاتی هستند که به طور ناگهانی ایجاد می شوند. اما آیا مشکلات حاد ناشی از بیماری های مزمن است؟ تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن چیست؟ آیا باید برای جلوگیری از ایجاد شرایط حاد مراقبت بیشتری در مورد بیماری های مزمن انجام دهیم؟ برای دریافت پاسخ تمام این سوالات پیشنهاد می کنیم به مهمترین تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن که در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به آن ها اشاره کرده ایم مراجعه کنید.
تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن
بگذارید با یک مثال ساده به تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن بپردازیم:
مچ پایم به شدت درد می کند.
این علامت می تواند نشان دهنده آسیب ناشی از زمین خوردن در افراد زیر ۴۰ سال باشد. اما همیشه شرایط حاد به دلیل حواث رخ نمی دهند. به عنوان مثال درد مچ پا در افراد بالای ۷۰ سال می تواند به دلیل آرتروز، COPD، نوروپاتی محیطی، بینایی ضعیف و دیابت رخ دهید. هر کدام از این اختلال به شرح زیر تعریف می شوند:
- آرتروز: نوعی از ورم مفصل است که با تورم، درد و محدودیت حرکت همراه است
- COPD: بیماری مزمن انسدادی ریوی بیماری مزمن التهابی ریه است که سبب انسداد جریان هوا می شود
- مشکلات بینایی: هر چیزی که مانع از دیدن صحیح شود.
- نوروپاتی محیطی : آسیب دیدگی اعصابی که پیام ها را از مغز و نخاع به بخش های دیگر بدن می فرستند.
بنابراین برای یافتن علل ایجاد مشکلات حاد، همیشه باید در کنار حوادث به بیماری های مزمن نیز توجه ویژه ای داشت.
با پرداختن به شرایط مزمن مزایای زیر ایجاد خواهد شد:
- جامعه سالمندان سالمتر می شوند
- از هزینه های زیاد در بخش های درمانی جلوگیری می شود
- تعداد افرادی که به مراکز درمانی مراجعه می کنند کمتر می شود
اما زمانی که وضعیت “حاد” تبدیل به شرایط “مزمن” می شود. دیگر مزایای بالا قابل بهره برداری نیستند. به عنوان مثال اگر دیابت که یک بیماری مزمن است کنترل نشود، ممکن است به مرگ بافت اندام ها به خصوص پاها منجر شود که در این شرایط امکان قطع عضو و حاد شدن شرایط وجود دارد.
تعریف شرایط حاد
در ویرایش ۲۲ از فرهنگ لغت پزشکی Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary، شرایط حاد “شروع شدن سریع و شدید علائم” تعریف شده است. ویکی پدیا نیز از کلمه “شروع ناگهانی” استفاده کرده است. یکی دیگر از منابع پزشکی اعلام کرد: “بروز علائم در مدت کوتاه که به سرعت نیز در حال پیشرفت است و نیاز به مراقبت فوری دارد.” به معنی شرایط حاد می باشد.
شرایط حاد در شروع شدید و ناگهانی است. این شرایط می توانند هر چیزی از شکستگی استخوان گرفته تا حمله آسم را توصیف کنند. یک وضعیت حاد، جایی است که علایم به طور ناگهانی ظاهر می شوند و به سرعت در حال افزایش می باشند. مدت زمان شروع شرایط حاد متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال انفارکتوس حاد قلب (حمله قلبی) ممکن است یک هفته طول بکشد. در حالی که گلودرد حاد ممکن است تنها چند روز طول بکشد.
کلمه حاد می تواند به عنوان یک صفت برای توصیف وضعیت شدید یک بیماری نیز مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال: تشدید حاد (افزایش شدت) COPD (بیماری مزمن ریوی مزمن). در این مورد، از کلمه حاد (کوتاه مدت) برای علت یک بیماری مزمن (بیماری فعلی) استفاده شده است.
تعریف شرایط مزمن
فرهنگ لغت پزشکی Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary کلمه مزمن را “طولانی مدت، در زمان طولانی و مداوم” تعریف می کند. در ویکی پدیا نیز آمده است “بیماری که اثرات آن مداوم است و یا مدت طولانی طول می کشد، بیماری مزمن محسوب می شود”. یکی دیگر از منابع پزشکی نیز از اصطلاح “مدت نامحدود و تقریبا بدون تغییری” برای بیماری مزمن استفاده کرده است. در برخی از منابع نیز آمده است که “بیماری که مدت زمان طولانی ادامه دارد مزمن محسوب می شود”. مرکز آمار ملی ایالات متحده نیز بیماری مزمن را بیماری تعریف می کند که بیش از ۳ ماه ادامه داشته باشد. گاهی نیز زمانی که یک بیماری یا وضعیت بیش از ۳۰ روز طول بکشد باعث می شود بیماری مزمن شود.
همانطور که می بینید، یک تعریف یکنواخت برای بیماری مزمن وجود ندارد، اما همه تعاریف موافق هستند که این بیماری ها طول خواهد کشید. دقت کنید که مدت زمان اندازه گیری این بیماری ماه و سال است، نه روز و هفته.
اشتباهات رایج در مورد تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن
یک فرض معمول در مورد بیماری های مزمن این است که این بیماری ها معمولا به مرور زمان بدتر می شوند. این فرض درست نیست. اصطلاح “مزمن” در رابطه با زمان است و مرتبط با پیشرفت و یا دوره بیماری نیست. مزمن به هر وضعیت، اختلال یا بیماری که در حال حاضر وجود دارد و به طور مداوم حس می شود، اشاره می کند. چند بیماری مزمن وجود دارند که ممکن است به مرور زمان درمان شده و بهتر شوند. اما اکثر این بیماری ها چنین شرایطی را ندارند. بیماری مزمن به این معنی نیست که علائم آن همواره در بدن وجود دارد. بلکه ممکن است به صورت دوره ای علائم ناپدید شوند.
طبق آمارهای رسمی ۸۸ درصد از آمریکایی هایی که بیش از ۶۵ سال سن دارند، حداقل به یکی از بیماری های مزمن مبتلا هستند. رفتارهای آسیب زننده به سلامت بدن، به ویژه مصرف دخانیات، عدم فعالیت بدنی و عادات بدن در غذا خوردن، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های مزمن دارد.
لیست بیماری های مزمن متداول
ویکی پدیا فهرست خوبی از بیماری های مزمن و بیماری های شایع ارائه کرده است. تمام این شرایط یا بیماری های مزمن می توانند در صورتی که به درستی درمان نشوند، به شرایط حاد تبدیل شوند. گاهی حتی با انجام درمان مناسب شرایط حاد در بیماری های مزمن وجود دارد. شایع ترین بیماری مزمن عبارتند از:
- آسم
- اختلال دو قطبی
- کاردیومیوپاتی
- فلج مغزی
- فیبروز کیستیک
- پوکی استخوان
- سرطان
- فیبریلاسیون دهلیزی
- بیماری آلزایمر
- COPD
- افسردگی
- بیماری مزمن کلیوی
- نارسایی قلبی
- دیابت
- بیماری پارکینسون
- مولتیپل اسکلروزیس
- آرتریت / آرتریت روماتوئید
- بیماری قلبی ایسکمیک
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- سکته مغزی
- اچ آی وی / ایدز
- دیستروفی عضلانی
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
- هپاتیت مزمن
- استئوئومیت مزمن
- پانکراتیت مزمن
- زخم پوستی مزمن
- بیماری مزمن کبدی
- بیماری کرون
- اختلالات تشنجی
- افسردگی شدید
- پاراپلژی / کوادری پلژی
- بیماری پارکینسون
- نوروپاتی محیطی
- بیماری عروقی محیطی
- اسکیزوفرنی
- کولیت اولسراتیو
- پیوند عضو
- کار گذاشتن دستگاه کمکی قلب
- دیالیز کلیوی
- مصرف طولانی مدت داروهای خاص
- حضور یک استومی
- قطع اعضای بدن
- سابقه MI
این یک فهرست همه جانبه از شرایط مزمن نیست و ممکن است برخی از بیماری های مزمن از این لیست جا مانده باشند.
یک نمونه از درد حاد در مقابل درد مزمن
برای نشان دادن تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن می توانید از نوع درد ایجاد شده در این بیماری ها نیز استفاده کنید.
درد حاد به دردی گفته می شود که ممکن است ناگهان بروز کند و فقط چند روز یا چند هفته طول بکشد. درد حاد به طرق زیر به بدن شما آسیب می رساند:
- هنگامی که از بلندی سقوط می کنید.
- انگشت پایتان را به لبه میز می زنید.
- پوستتان در معرض آتش دچار سوختگی می شود.
- …
در این حالت ها درد به طور ناگهانی ظاهر می شود و به عنوان یک سیگنال صعودی برای بدن شما به منظور بهبود آسیب های ناشی از آن به مغز ارسال می شود. در صورتی که بعد از چند روز یا چند هفته درد ادامه پیدا کند، مزمن می شود. درد مزمن می تواند هفته ها، ماه ها و حتی سال ها ادامه یابد. دردی که مدت ها در بدن وجود دارد و در طول زمان بدتر می شود، نمونه ای از درد مزمن است.
تجربه در مزمن در افراد بالای ۶۵ سال به شرح زیر می باشد:
- ۶۳٪ از کسانی که ۶۵ تا ۷۴ سال سن دارند
- ۷۸٪ از کسانی که ۷۵ تا ۸۴ سال سن دارند
- ۸۳% از کسانی که بیش از ۸۵ سال سن دارند.
ارزیابی جامع از یک بیمار برای شناسایی شرایط مزمن، درمان این شرایط و همچنین آموزش بیمار درباره عواقب و انتظارات، به پیشگیری از حاد شدن آن ها کمک خواهد کرد. امیدواریم که با ارائه اطلاعات ذکر شده در این مطلب توانسته باشید که تفاوت بین بیماری حاد و بیماری مزمن را درک کنید.