داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار را بیشتر بشناسید

بی اختیاری ادرار به عنوان از دست دادن کنترل مثانه تعریف می شود. شانس بروز این بیماری با بالا رفتن سن افزایش می یابد و زنان را دو برابر بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می دهد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار بیشتر صحبت می کنیم.

در ۱۵ تا ۳۰ درصد بیماران ۶۵ ساله و بالاتر، و بیش از ۵۰ درصد افرادی که به مدت طولانی در بستر بیماری هستند بی اختیاری ادرار ایجاد می شود. این بیماری می تواند علت بیماری هایی مانند موارد زیر باشد:

عفونت مجاری ادراری
سلولیت
زخم معده
زمنی خوردن و شکستگی
محرومیت از خواب
گوشه گیری اجتماعی
افسردگی
اختلال عملکرد جنسی

بی اختیاری ادرار می تواند عارضه جانبی برخی از داروها نیز باشد. داروهای تجویز شده که معمولا سبب بی اختیاری ادرار می شوند شامل موارد زیر هستند:

دیورتیک ها
مسدود کننده های آلفا آدرنرژیک
مسدود کننده های کانال کلسیم
آنتی سایکوتیک ها (داروهای ضد روان پریشی)
داروهای ضد افسردگی

در حالی که داروهایی که در این دسته ها قرارمی گیرند احتمالا باعث ایجاد بی اختیاری در ادرار می شوند، تمام افرادی که از آنها استفاده می کنند، این عارضه را تجربه نخواهند کرد. برای بیماران مهم است که بدانند آیا داروهایی که مصرف می کنند ممکن است منجر به بی اختیاری ادرار شوند یاخیر؟ در این صورت می توانند از پزشک خود بخواهند برای آنها داروهایی تجویز کنند که میزان ادرار را افزایش نمی دهند.

داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار

دیورتیک ها (داروهای ادرار آور)

دیورتیک ها برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی استفاده می شوند. چهار نوع دیورتیک ها عبارتند از:

تیازید
دیورتیک های تیازیدی
دیورتیک های حلقه ای
دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم

در میان این چهار کلاس دیورتیک ها، دیورتیک های حلقه دارای شیوع بیشتری در ایجاد بی اختیاری ادرار هستند. نمونه هایی از دیورتیک ها حلقه ای عبارتند از:

بومتانید (Bumex)
اتاکرینیک اسید (Edecrin)
فوروزماید (lasix)
تورازماید (Demadex)

دیورتیک ها باعث افزایش ادرار و ایجاد سندرم بیش فعال مثانه در بیماران مسن می شوند. بر اساس نتایج یک مطالعه بالینی که بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ در یک درمانگاه علمی سالمندان انجام شده است، ۷۳ درصد از بیماران تحت درمان با دیورتیک ها، به ویژه دیورتیک های حلقوی، بی اختیاری ادرار را تجربه کردند. این امر هم چنین می تواند به دلیل سن و از دست دادن حساسیت مثانه باشد. به منظور کنترل بی اختیاری ادرار ناشی از دیورتیک ها، بیماران بایستی به جای مصرف دیورتیک ها در زمان خواب آنها را در صبح مصرف کنند و یا از دسته دیگری از دیورتیک ها که احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار در آنها کم تر است، استفاده کنند.

آنتاگونیست های آلفا – آدرنرژیک

مسدود کننده های آلفا-۱ آدرنرژیک برای درمان فشار خون بالا و هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) مورد استفاده قرار می گیرند. مسدود کننده های آلفا ۱ شامل موارد زیر است:

پرازوسین (Minipress)
ترازوسین (Hytrin)
دوکسازوسین (Cardura)
آلفوزوسین (Uroxatral)

پرازوسین، ترازوسین و دوکسازوسین جزء داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار هستند. در یک مطالعه مشخص شد که بی اختیاری ادراری ناشی از پرازوسین در ۲/۸۶٪ زنانی که از پرازوسین استفاده می کردند و ۷/۶۵٪ از کسانی که از پرازوسین استفاده نمی کردند، رخ داده و ۲۵ نفر از ۴۵ زن پس از قطع پرازوسین بهبود یافتند.

گیرنده های آلفا در رگ ها و عضلات صاف قرار دارند. هنگامی که این گیرنده ها مسدود می شوند، رگ های خونی منبسط می شوند و باعث افزایش جریان خون و کاهش فشار خون می شوند. مسدود کردن گیرنده های آلفا هم چنین گیرنده های عضلات صاف در مثانه و پروستات را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند منجر به انبساط و شلی آنها شود، در نتیجه جریان ادرار را افزایش می دهد.

اگر چه این انبساط بی اختیاری ادرار را کاهش می دهد، اما پس از مدتی، به عضله صاف مثانه اجازه انقباض جهت نگهداری ادرار را نخواهد داد. این موضوع باعث بی اختیاری ادرار می شود. در نتیجه، به دلیل اینکه عضلات صاف مثانه در حالت انبساط هستند در زمانی که افراد سالمند سرفه و عطسه می کنند، اجسام سنگین را بلند می کنند و یا بر شکم آنها فشار وارد می آید، ممکن است بی اختیاری ادرار در آنها رخ دهد.

مسدود کننده های کانال کلسیم

مسدود کننده های کانال کلسیم برای درمان فشار خون بالا، آنژین، و ضربان غیر طبیعی قلب استفاده می شوند. دو دسته مسدود کننده های کانال کلسیم عبارتند از:

غیر دی هیدروپیریدین
دی هیدروپیریدین

داروهای غیر دی هیدروپیریدین شامل موارد زیر هستند:

دیلتیازم (Cardizem)
وراپامیل (Calan، Isoptin)

داروهای دی هیدروپیریدین عبارتند از:

آملودیپین (Norvasc)
فلودیپین (Plendil)
ایزرادیپین (DynaCirc)
نیکاردیپین (Cardene)
نیفدیپین (Procardia XL)

این داروها انقباض قلب و انبساط شریان ها را کاهش داده ورود کلسیم را به عضلات شریان ها و قلب مهار می کنند. مسدود کننده های کانال کلسیم با کاهش انقباض عضلات صاف در مثانه باعث احتباس ادرار می شوند. این امر منجر به بی اختیاری ادرار می شود.

آنتی سایکوتیک ها (داروهای ضد روان پریشی)

آنتی سایکوتیک ها (داروهای ضد روان پریشی) نیز جزء داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار هستند. آنتی سایکوتیک ها برای درمان اختلالات خلقی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی و اختلالات شخصیتی استفاده می شود. آنتی سایکوتیک ها نسل اول شامل موارد زیر هستند:

لوکساپین (Loxitane)
کلرپرومازین (Thorazine)
تیوریدازین (Mellaril)
پرفنازین (Etrafon)
تیوتیکسن (Navane)
تری فلوپرازین (Stelazine)

آنتی سایکوتیک ها نسل دوم یا آتیپیک شامل موارد زیر می باشند:

کلوزاپین (Clozaril)
الانزاپین (Zyprexa)
پالیپریدون (Invega)
آریپی پرازول (Abilify)
ریسپریدون (Risperdal)
کوئتیاپین (Seroquel)

یک مطالعه نشان داد که بی اختیاری ادرار در ۲۷ بیمار از ۶۱ بیمار (۴۴٫۳٪) پیشرفت کرد و در ۱۵ نفر از ۶۱ بیمار (۲۵٪) که کلوزاپین مصرف می کردند، پایدار بود. در آزمایشات بالینی در ۵۳۲ بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی که حداقل ۲٫۵ میلی گرم در روز الانزاپین مصرف می کردند، میزان بروز بی اختیاری ادراری ۲٪ گزارش شده است. نحوه تاثیر آنتی سایکوتیک ها بر بی اختیاری هنوز کاملا شناخته نشده است. مکانیسم های زیربنایی شامل اثر ضد روان پریشی بر آلفا آدرنرژیک، دوپامین و گیرنده های کولینرژیک می باشد.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی، اختلالات عاطفی فصلی، اختلال افسردگی عمده، اختلال وسواس فکری و عملی و اختلال اضطراب عمومی استفاده می شوند نیز جزء داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار هستند. داروهای ضد افسردگی مختلفی در بازار وجود دارند. طبقات عمده داروهای ضد افسردگی عبارتند از:

مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
مهارکننده های انتخابی بازجذب نوراپی نفرین (SNRIs)
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs)
مهارکننده های بازجذب دوپامین
مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)

داروهای ضد افسردگی نیز جزء داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار هستند. در یک مطالعه، بی اختیاری ادرار در بدن حدود ۱۵ نفر از ۱۰۰۰ بیماری که در طی سال تحت درمان با داروهای مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین بودند، به وجود آمد. هم چنین این مطالعه نشان داد که بی اختیاری ادرار در بیماران سالمند و بیماران تحت درمان با سرترالین بالاترین میزان شیوع را دارد.

مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین شامل موارد زیر هستند:

فلوکستین (Prozac)
پاروکستین (Paxil)
سرترالین (Zoloft)
سیتالوپرام (Celexa)
اسیتالوپرام (Lexapro)

هنوز به طور کامل مشخص نیست که چگونه داروهای ضد افسردگی باعث بی اختیاری ادرار می شوند. داروهای ضد افسردگی باعث احتباس ادرار می شوند که منجر به بی اختیاری ادرار می شود. جالب است که بدانید دولوکستین (Cymbalta) برای درمان بی اختیاری ادرار استفاده می شود.

مطالعات متعدد نشان داده اند که دولوکستین بی اختیاری ادرار را بهبود می بخشد. در یک مطالعه بی اختیاری ادرار در ۵۰٪ از بیمارانی که دولوکستین مصرف می کردند بهبود یافت در حالی که این میزان در بیمارانی که داروی پلاسبو مصرف می کردند، ۲۷٪ بود. در یک مطالعه دیگر، بی اختیاری ادرار در ۵۰٪ از ۳۰۶۳ نفر زنی که به مدت ۳ تا ۳۶ هفته داروی دولوکستین مصرف کردند بهبود یافت.

نتیجه گیری

چندین دسته دارو وجود دارند که سبب بی اختیاری ادرار یا تشدید آن می شوند. از آنجایی که بی اختیاری ادرار کیفیت زندگی را کاهش می دهد، بیماران باید از داروهای عامل ایجاد بی اختیاری ادرار مطلع باشند و میزان بروز بی اختیاری ادرار را در طول درمان گزارش دهند. بیمارانی که معتقدند داروهای مصرفی آنها باعث بی اختیاری ادرار می شود، باید با پزشک و داروساز خود در مورد داروهای جایگزینی که تاثیر کمتری بر بی اختیاری ادرار دارند، صحبت کنند.