ماساژ بافت عمقی بدن یا همان DTM چه فوایدی را برایمان به همراه دارد؟

فرقی نمی کند که ورزشکار هستید یا بدنتان در اثر آسیب دیدگی یا بیماری در حال ریکاوری است؛ در هر صورت ماساژ بافت عمقی یا همان ماساژ بافت های عمیق بدن احتمالاً فوایدی برای شما دارد.

هزاران سال است که بشر از ماساژ در سراسر جهان برای کاهش فشارهای روحی و روانی استفاده می کند. اما امروزه تحقیقات نشان داده اند که ماساژ چه به تنهایی و چه همراه با سایر درمان ها استفاده شود؛ روشی مؤثر برای کمک به درمان بیماری های شایع مانند آرتروز، اضطراب و کمر درد مزمن است.

کاهش درد و ناراحتی و در عین حال افزایش توانایی بدن در ریکاوری خود، همگی از خواص ماساژ بافت عمقی هستند. این نوع ماساژ نه تنها آرامش بخش است بلکه مطالعات نشان داده اند که می تواند به آزاد شدن عضلات کمک کند.

با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه شوید تا با هم مهمترین فواید ماساژ بافت عمقی را بررسی کنیم.

ماساژ بافت عمقی چیست؟

همانطور که در مقاله منتشر شده در سال ۲۰۱۸ در ژورنال Bodywork And Movement Therapies تعریف شده است؛ ماساژ بافت عمقی شامل دستکاری لایه های عمیق بافت ماهیچه ای بدن، از جمله فاشیا و سایر بافت های حمایت کننده است که مفاصل را تشکیل می دهند. هدف از دستیابی به این لایه ها، استراحت دادن به عضلات و آزادسازی الگوهای نگهدارنده مضر است.

در مقایسه با سایر ماساژهای محبوب از جمله ماساژ سوئدی یا طب سوزنی سوئدی که فشار کمتری دارند و می توانند بدن را به سمت موقعیت های معینی سوق دهند؛ ماساژ بافت های عمیق بدن معمولاً کندتر اما محکم تر انجام می شود.

بیشتر حرکاتی که در این نوع ماساژ انجام می شوند؛ روی گروه های اصلی عضله مانند گردن یا قسمت تحتانی کمر به همراه مفاصل و تاندون هایی که مستعد فشار و آسیب دیدگی هستند تمرکز دارند. مناطق خاصی از بدن که در اثر مواجه شدن با استرس دچار تنش می شوند مانند گردن و کمر، بخش هایی هستند که بیشترین نفع را از این نوع ماساژ خواهند برد.

بسیاری از افراد ماساژهای ورزشی را نوعی ماساژ بافت عمیق می دانند. این نوع ماساژها شامل درمان جسمی سیستم های عصبی، عضلانی و اسکلتی، به منظور کاهش درد و ناتوانی، بهبود عضلات، بسیج کردن مفاصل و جلوگیری از صدمات می باشند.

کارشناسان بر این باورند که مصریان باستان اولین کسانی بودند که از فشار بسیار محکم و عمیق برای درمان درد مزمن استفاده می کردند. اما در غرب اولین بار از ماساژ بافت های عمیق در کانادا و در اواسط قرن نوزدهم استفاده شد.

فواید ماساژ بافت عمقی

در ادامه به برخی از فواید این نوع ماساژ اشاره می کنیم:

کمردرد مزمن را درمان می کند

یک مطالعه که در آن اثربخشی دو نوع ماساژ مختلف به نام های ماساژ درمانی و ماساژ بافت عمیق (DTM) برای درمان درد مزمن کمر مقایسه گردید نشان داد که انجام DTM به مدت ۱۰ روز، در مقایسه با ماساژ درمانی بیشتر درد را کاهش می دهد.

در این مطالعه خاص که در Studies in Health Technology and Informatics منتشر شده است؛ ماساژ درمانی شامل تکنیک های ضربه زدن و اصطکاک بود. در حالی که DTM از فشار مورب و ترکیبی از فشار و ضربات استفاده می کرد. تمام جلسات ۳۰ دقیقه طول کشیده و روزانه انجام می شدند. هیچ یک از شرکت کنندگان در طول مطالعه درمان دیگری نداشتند.

مطالعات دیگر نیز یافته های مشابه ای را نشان داده اند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۴ در مجله Scientific World منتشر شده است حتی نشان داد که درمان DTM در مقایسه با ماساژ و مسکن های ضد درد NSAID به تنهایی تأثیر مثبت بیشتری بر روی کاهش درد در افرادی دارد که دارای علائم مزمن هستند.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ انجام شد نیز نشان داد که انواع مختلفی از ماساژ، از جمله ماساژ بافت های عمقی بدن، فواید بالینی برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان دارند. این بیماری نوعی آرتروز است که در درجه اول بر روی ستون فقرات تأثیر می گذارد.

به پایین آوردن فشار خون کمک می کند

یک مطالعه منتشر شده در مجله Alternative and Complementary Medicine نشان داد که ماساژ بافت های عمیق بر روی فشار خون سیستولیک، دیاستولیک و میانگین فشار خون در بزرگسالانی که دارای درد و علائم فشار خون بالا هستند؛ اثرات مثبتی دارد.

این تحقیق شامل ۲۶۳ داوطلب با میانگین سنی ۴۸٫۵ سال بود. بیماران قبل از شروع درمان شدت اسپاسم یا همان فشار عضلانی را متوسط یا شدید توصیف کردند. نتایج نشان داد که پس از انجام این درمان، فشار سیستولیک، فشار دیاستولیک، میانگین فشار خون شریانی و متوسط ضربان قلب شرکت کنندگان کاهش یافت.

استرس، اضطراب و تنش عضلانی را کاهش می دهد

چرا ماساژ برای افرادی که استرس دارند خوب است؟ فواید این روش درمانی برای این دسته از افراد بیشتر به تحریک جریان خون و تسکین فشار عضلات باز می گردد. ضمن این که ماساژ بدن در عین حال استرس روانی را نیز کاهش می دهد و هورمون های شادی آفرین مانند سروتونین و اکسی توسین را آزاد می کند.

التهاب ناشی از استرس مزمن و تنش عضلانی می تواند منجر به بدتر شدن علائم فیزیکی استرس، افزایش زمان ریکاوری بدن، کاهش عملکرد سیستم ایمنی و مشکلات قلبی عروقی مانند فشار خون بالا شود. مطالعات نشان داده اند که ماساژ درمانی می تواند به کاهش سطح کورتیزول و حتی تقویت تولید هورمونی به نام اکسی توسین کمک کند. این هورمون بدن را شل می کند و دارای اثرات تسکین دهنده است.

هورمون اکسی توسین مسئول حفظ پیوندهای اجتماعی در انسان و افزایش انگیزه برای انجام رفتارهای مشارکتی است. به همین دلیل اغلب به آن هورمون نوازش نیز گفته می شود. در آغوش کشیدن و لمس کردن دیگران و حتی تقویت پیوندهای اجتماعی باعث آزاد شدن این هورمون در بدن می شود.

توانایی ماساژ بافت عمقی در باز کردن رگ های خونی و همچنین پایین آوردن سطح فعالیت سیستم لیمبیک (از جمله هیپوتالاموس) که وظیفه تنظیم سیستم عصبی اتونوم و ترشح کورتیزول را بر عهده دارد؛ از مهمترین خواص این نوع درمان می باشد.

به نظر می رسد که ماساژ دادن با افزایش فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک؛ که با بررسی ضربان قلب، فشار خون و تغییر ضربان قلب اندازه گیری می شود؛ می تواند به کاهش استرس کمک کند.

آسیب دیدگی را بهبود می دهد

تحقیقات نشان داده اند که ماساژ دادن بدن با تحریک جریان خون، از بین بردن گرفتگی عضلات و همچنین کاهش فشار استرس به صورت خودکار باعث کاهش التهاب و اسپاسم عضلات می شود.

بعد از آسیب دیدگی التهاب می تواند از رسیدن جریان خون کافی به بافت های آسیب دیده جلوگیری کند و باعث شود مواد مغذی و اکسیژن حیاتی به این بخش نرسد. این روند می تواند باعث جمع شدن سموم در اطراف بافت آسیب دیده شده و تورم و درد ایجاد کند. برخی از تحقیقات نشان داده اند که ماساژ همراه با کمپرس سرد می تواند آسیب دیدگی های ورزشی را به سرعت بهبود دهد.

سرعت ریکاوری و عملکرد ورزشی بدن را بهبود می بخشد

تحقیق منتشر شده در مجله Sports Medicine and Physical Fitness، یافته های مربوط به تاثیر مثبت ماساژ بافت های عمیق بر روی بهبود عملکرد ورزشی بدن را نشان می دهد. مفیدترین نوع ماساژ بافت های عمیق برای ورزشکاران، ماساژ ورزشی است که معمولاً قبل از انجام مسابقات ورزشی برای کمک به گرم کردن بدن و جلوگیری از صدمات یا بلافاصله پس از ریکاوری انجام می شود.

این گزارش نشان می دهد که علم ماساژ ورزشی مورد توجه ورزشکاران، مربیان ورزشی و فیزیولوژیست های ورزشی زیادی قرار گرفته است. مطالعات نشان می دهند که ماساژ بافت عمقی می تواند به بهبود ترشح لاکتات، تأخیر در شروع درد و خستگی عضلات، پیشگیری از آسیب دیدگی و درمان صدمات ورزشی کمک کند.

محققان همچنین خاطر نشان کردند که ورزشکارانی که ماساژ دریافت می کنند؛ از فوایدی روانی این درمان نیز بهره مند خواهند شد. افزایش تمرکز و اعتماد به نفس از جمله مهمترین فواید روانی بود که به آنها اشاره شده است.

می تواند به کاهش درد زایمان کمک کند

در حال حاضر بسیاری از زنان باردار برای کمک به درد زایمان و حمایت از فرآیند زایمان طبیعی، به روش های جایگزین و مکمل روی آورده اند. در حقیقت بررسی ها نشان می دهد که رایج ترین روش های درمانی جایگزین که در دوران بارداری توصیه می شوند عبارتند از:

ماساژ درمانی
طب سوزنی
کایروپراکتیک

برخی از تحقیقات نشان داده اند که ماساژ درمانی به دلیل اثراتی که بر روی کاهش اضطراب دوران بارداری دارد می تواند زایمان را راحت تر کند. زنانی که قبل و در حین زایمان ماساژ دریافت می کنند؛ با کاهش افسردگی، اضطراب و درد پا و کمر مواجه هستند. نتایج یک مطالعه نشان داد زنانی که قبل و در حین زایمان ماساژ گرفته بودند، درد کمتری داشتند. به علاوه زایمانشان نیز به طور متوسط سه ساعت کوتاهتر شده و نیاز کمتری به دارو داشتند.

علائم آرتروز را کاهش می دهد

بر اساس گزارش Arthritis Foundation، ماساژ اغلب برای تسکین علائم شایع بسیاری از انواع آرتروز از جمله موارد زیر مفید است:

درد مزمن مفاصل
سفتی مفاصل
اضطراب
محدودیت حرکتی در مفاصل
مشکلات خواب

ماساژهای محکم روزانه می توانند برای تسکین طبیعی این علائم استفاده شوند.

تحقیقات نشان داده اند که هر چه ماساژ محکم تر با فشار بیشتری انجام شود؛ بیشتر می تواند منجر به کاهش چشمگیر دردهای مفصلی شود. ماساژ سبک در این مورد خاص آرامش بخش نیست. زیرا حرکات انجام شده در این نوع ماساژها اغلب نمی توانند ضربان قلب را افزایش دهند.

با این وجود فشارهای متوسط ضربان قلب را معمولاً کاهش داده و باعث آرامش و کاهش تنش می شوند.

می تواند به کاهش درد گردن و شانه کمک کند

بررسی ها نشان می دهند که اختلالات اسکلتی عضلانی، به ویژه مواردی که بر روی شانه ها و زانوها تأثیر می گذارند، از جمله شایع ترین مشکلاتی محسوب می شوند که بزرگسالان با آن روبرو هستند. بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت جهان با ابن مشکلات دسته و پنجه نرم می کنند.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ انجام شد نشان داد که اضافه کردن ماساژ بافت عمقی به برنامه ورزشی مداوم (در این مورد منظور از برنامه ورزشی حرکاتی است که روی شانه ها متمرکز هستند) موجب بهبود درد و ناتوانی و افزایش دامنه حرکتی بدن می شود.

یافته های یک بررسی که در سال ۲۰۱۷ انجام شد نیز نشان می دهد که ماساژ درمانی در بهبود خم شدن شانه و رهایی از سفتی عضلات موثر است. به همین ترتیب به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی در قسمت فوقانی بدن کمک می کند.

مطابق مقاله ای که توسط National Center of Complementary and Integrative Health نوشته شده است؛ بررسی دیگری که در سال ۲۰۱۳ بر روی ۱۲ پژوهش مختلف انجام شد نشان می دهد که ماساژ برای کاهش درد گردن و شانه مفید است. با این حال در برخی از مطالعات مزایای این روش درمانی کوتاه مدت بود.

بررسی جداگانه ای نیز نشان داد که ماساژ مکرر بدن در طولانی مدت می تواند درد گردن را درمان کند.

خطرات و عوارض جانبی ماساژ بافت های عمیق بدن

ماساژ بافت های عمیق برای همه افراد مناسب نیست. ضمن این که پیدا کردن یک درمانگر حرفه ای بسیار مهم است. اگر در حال طی کردن روند ریکاوری بعد از جراحی هستید، آسیب عصبی یا جراحتی دارید و یا باردار هستید، قبل از مراجعه به متخصص ماساژ درمانی با پزشک خود مشورت کنید.

اگرچه نادر است اما اگر ماساژ را به درستی انجام ندهید ممکن است عوارض جانبی برایتان ایجاد شود. افزایش درد، کبودی، التهاب و بدتر شدن علائم در بیماران پرخطر از جمله عوارضی هستند که گاها برای برخی از بیماران ایجاد می شوند.