متاسفانه با وجود پیشرفت های زیادی که در علم پزشکی ایجاد شده است، هنوز برای اسکیزوفرنی درمانی ارائه نشده است. اما درمان هایی وجود دارد که می تواند مدیریت و کنترل بیماری را بسیار آسان تر کند. داروها عامل اصلی درمان اسکیزوفرنی هستند که به کاهش شدت و فراوانی علائم کمک می کنند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم بیشتر در مورد داروهای کنترل اسکیزوفرنیا صحبت کنیم.
داروهای اصلی که برای درمان اسکیزوفرنیا مورد استفاده قرار می گیرند، داروهای ضد روانپریشی هستند. این داروها اغلب تفاوت های زیادی در توانایی فرد برای ادامه دادن به زندگی روزمره خود، ایجاد می کنند. با این وجود ممکن است تمام علائم این بیماری را کاملا درمان نکنند.
درمان های روان شناختی نیز می توانند به درمان علائمی که باقی می مانده اند، کمک کنند. آنها همچنین می توانند دانش بیمار را در مورد بیماری بهبود بخشد، عملکرد شناختی را افزایش دهند، و به فرد کمک کند که دارو خود را به طور مداوم مصرف کند. اما هنگامی که بیمار نیاز به کمک بیشتری دارد، ممکن است انواع دیگری از داروها مانند موارد زیر نیز به داروهای کنترل اسکیزوفرنیا اضافه شود:
- داروهای ضد افسردگی
- تثبیت کننده های خلق و خو
- داروهای ضد اضطراب
در زیر یک نگاه اجمالی به داروهایی که معمولا برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می شود، خواهیم انداخت. فقط به یاد داشته باشید که پاسخ هر کسی به این داروها کمی متفاوت است. مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین درمان را برای شما تجویز کند.
داروهای کنترل اسکیزوفرنیا
داروهای ضد روانپریشی
داروهای ضد روانپریشی را می توان به دو دسته کلی زیر تقسیم کرد:
- داروهای قدیمی تر که همان داروهای نسل اول هستند و به نام داروهای معمولی نیز شهرت دارند.
- داروهای جدیدتر که همان داروهای نسل دوم هستند و به نام داروهای غیر معمول نیز شناخته می شوند.
موارد زیر بعضی از داروهایی هستند که به طور وسیع تجویز می شوند:
داروهای ضد روانپریشی جدید
- آریپیپرازول (Abilify)
- اسناپین (سپریس)
- برکساپیپراازول (Rexult)
- کارپراسین (وریالار)
- کلوزاپین (کلروزیل)
- ایلوپریدون (Fanapt)
- لوازیدون (لاتوا)
- اولانزاپین (Zyprexa)
- پالپیریدون (Invega)
- کتیاپین (سرکوئل)
- ریسپریدون (Risperdal)
- زیپیزیدون (Geodon)
داروهای ضد روانپریشی قدیمی
- کلورپامازین (تورازین)
- فلوفنازین (پرولیسین)
- هالوپیدول (هالدول)
- لگزاپین (لوسیتین)
- پروپرانازین (تریلافون)
داروهای ضد روانپریشی معمولا به صورت خوراکی و هر روز مصرف می شوند. اما بعضی از آن ها می توانند به جای مصرف خوراکی روزانه، از طریق تزریق طولانی مدت آن هم یک یا دو بار در ماه مصرف شوند. این کار نیاز به مصرف روزانه دارو را از بین می برد. تزریق دراز مدت برای داروهای زیر در بازار وجود دارد:
- آریپیپرازول (Abilify Maintena)
- النازاپین (Zyprexa Relprevv)
- پالپیریدون (Invega Sustenna)
- ریسپریدون (Risperdal Consta)
- فلوفنازین (انبار پرولیسین)
- هالوپریدول (Haldol Depot)
مزایای داروهای ضد روانپریشی
توهم و تجربه شنیدن یا دیدن چیزهایی که واقعا وجود ندارد، اغلب طی چند روز پس از شروع مصرف این داروهای کنترل اسکیزوفرنیا از بین می روند. اتهامات اعتقادی که به وضوح غلط و به نظر دیگران عجیب و غریب می رسد، ممکن است ظرف چند هفته کاهش یابد. داروهای ضد روانپریشی قدیمی و جدید، در برابر این علائم به یک اندازه تاثیر دارند.
با این حال، برای درمان مشکلاتی مانند نشان دادن احساسات و برقراری ارتباط با دیگران، داروهای ضد روانپریشی جدیدتر ممکن است موثرتر باشند. برای از بین بردن علائم مقاوم به درمان که به داروهای دیگر پاسخ نمی دهند، کلوزاپین ممکن است سودمند باشد. هنگامی که تنها داروهای ضد روانپریشی کافی نیست، پزشکان گاهی اوقات از چند دارو استفاده می کنند، اما شواهد خوبی برای اثربخشی این روش هنوز وجود ندارد و در صورت استفاده از این شیوه باید عوارض جانبی تحت نظارت قرار بگیرد.
اثرات جانبی داروهای ضد روانپریشی
اگر چه داروهای ضدروانپریشی می توانند برای کنترل این اختلال روانی بسیار مفید باشند، اما ممکن است گاها عوارض جانبی ایجاد کنند. مهمترین عوارض جانبی این داروها عبارتند از:
- خواب آلودگی
- سرگیجه
- تاری دید
- سریع شدن ضربان قلب
- بثورات پوستی
زنان ممکن است مشکلات قاعدگی نیز داشته باشند. اغلب این عوارض جانبی در اوایل درمانی یا زمانی که دوز دارو افزایش می یابد رخ می دهند، اما اغلب به سرعت از بین می روند و یا می توانند به خوبی مدیریت شوند.
سایر عوارض
دیگر عوارض جانبی این داروهای کنترل اسکیزوفرنیا عبارتند از:
بزرگ شدن سینه ها و ایجاد مشکلات جنسی در مردان و زنان. این عارضه ممکن است با اکثر داروهای ضد روانپریشی به غیر از داروهای آریپیپرازول، کلوزاپین و کورتیاپین ایجاد شود.
کاهش سلول های سفید خون مبارزه کننده با عفونت. این عارضه به عنوان یکی از اثرات جانبی بالقوه و جدی کلوزاپین شناخته می شود. افرادی که از این دارو استفاده می کنند، باید برای بررسی تعداد گلبول های سفید خون خود در شش ماه اول درمان خود، هر هفته یک بار و در شش ماه دوم هر دو هفته یک بار آزمایش خون بدهند. این روند باید تا پایان درمان ادامه پیدا کند.
حرکات غیرقابل کنترل عضلانی. این عارضه که به عنوان دیسکینزی خفیف شناخته می شود معمولا با مصرف داروهای ضد روانپریشی قدیمی ایجاد می شود. در برخی موارد، این مشکل دائمی است.
افزایش وزن و تغییر چربی خون و قند خون. این عارضه می تواند خطر ابتلا به دیابت و بیماری قلبی را افزایش دهد. این اثرات اغلب با مصرف بسیاری از داروهای ضد روانپریشی جدید، اما نه با همه آن ها، ایجاد می شوند. بعضی از داروهای روانپریشی قدیمی نیز می توانند این مشکل را ایجاد کنند. افراد استفاده کننده از این داروها باید وزن، قند خون و کلسترول خود را به طور منظم اندازه گیری کنند.
سایر داروهای کنترل اسکیزوفرنیا
هنگامی که داروهای ضد روانپریشی به تنهایی برای تسکین علائم کافی نیستند، دیگر داروها نیز گاهی اوقات به برنامه درمانی بیمار اضافه می شوند. این داروها عبارتند از:
داروهای ضد افسردگی
علاوه بر داروهای ضد روانپریشی، داروها ضد افسردگی ممکن است برای افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند و علائم افسردگی یا اضطراب را نیز دارند مفید باشند. علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده اند که داروهای ضد افسردگی مانند SSRI ها و میرتازاپین (Remeron) ممکن است به کاهش علائم منفی اسکیزوفرنی کمک کرده، کمبود احساسات را جبران کنند، باعث شوند بیمار از زندگی روزمره خود لذت ببرد و قادر به شروع و انجام فعالیت ها، از جمله تعاملات اجتماعی باشد. با این وجود به تحقیقات بیشتری برای تایید این ادعا نیاز است.
تثبیت کننده های حالات خلقی
این داروها به کنترل تغییرات غیرمعمول در حالت خلقی، انرژی و فعالیت می پردازند. آنها شامل لیتیوم هستند که اغلب برای درمان اختلال دوقطبی و به عنوان ضد تشنج (گروهی از داروهایی که در ابتدا برای درمان تشنج استفاده می شد) مورد استفاده قرار می گیرند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تثبیت کننده های خلق و خو ممکن است برای افرادی که دارای اسکیزوفرنی هستند مفید باشد. به عنوان مثال، اسید والپروک (Depakene) ممکن است رفتار تهاجمی را کاهش دهد، و لاموتریسین (Lamictal) ممکن است علائمی را که تنها با استفاده از داروهای دیگر کاهش نمی یابند، کاهش دهد. برای مطالعه جوانب مثبت و منفی استفاده از تثبیت کننده های خلق و خو، علاوه بر داروهای ضد روانپریشی برای درمان اسکیزوفرنی، به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.
بنزودیازپین ها
این داروها، داروهای ضد اضطراب یا خواب آور هستند. از آنجا که آن ها اثر آرام بخشی بر روی بدن دارند، برای درمان رفتارهای بسیار آشفته یا تهاجمی که بیمار در بحران آن ها را از خود نشان می دهد، مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، شواهد خوبی وجود ندارد که نشان دهد آیا ترکیب بنزودیازپین ها با داروهای ضدروانپریشی ایمن و موثر است یا خیر؟
در هر صورت برای کاهش خطر ابتلا به تداخلات دارویی مضر، قبل از تجویز پزشک، هر نوع دارو و ماده ای که به صورت روزانه مصرف می کنید، از جمله داروهای تجویزی، داروهای خارج از نسخه، ویتامین ها و مکمل های گیاهی را به پزشک اطلاع دهید.
نکات کلیدی در مورد داروهای کنترل اسکیزوفرنیا
- داروهای اصلی که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می شوند، داروهای ضد روانپریشی هستند که به صورت قرص و تزریقی در دسترس مس باشند. این داروها اغلب تفاوت های زیادی در توانایی فرد برای ادامه زندگی روزمره ایجاد می کنند.
- داروهای ضد روانپریشی قدیمی و جدید هر دو به خوبی در برابر توهمات ایجاد شده در این بیماری موثر هستند. اما برای حل مشکلات ناشی از احساسات و برقراری ارتباط با دیگران، داروهای ضد روانپریشی جدید ممکن است بیشتر محرک باشند.
- درمان های روان شناختی می توانند به درمان علائمی که پس از مصرف این داروها باقی می مانند، کمک کنند.
- در صورت نیاز به داروی بیشتر، داروهای ضد افسردگی، تثبیت کننده های خلق و خو و داروهای ضد اضطراب ممکن است سودمند باشد.