خارخسک گیاهی است که متعلق به خانواده Zygophyllaceae می باشد. این گیاه در سراسر جهان یافت می شود و در آب و هوایی خشک و مناطقی که دیگر گیاهان قادر به زنده ماندن نیستند رشد می کنند. این یک گیاه کوچک و گلدار است که میوه ای از پنج گل میخک زده تولید می کند. گفته می شود که میوه آن شبیه سر بز یا گاو است. اگر چه این گیاه قرن هاست که در بسیاری از جامع پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد، اما در سال های اخیر به شکل مکمل غذایی و در قالب قرص، پودر و عصاره مایع مقبولیت زیادی پیدا کرده است. این گیاه معمولا برای درمان اختلال عملکرد جنسی و افزایش میل جنسی استفاده می شود، اما لیست طولانی از دیگر خواص از جمله کاهش سطح التهاب، سلامت قلب و بهبود قند خون را دارد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد خواص خارخسک بیشتر صحبت می کنیم.
خواص خارخسک برای بدن
خواص خارخسک برای افزایش میل جنسی
خارخسک به خاطر توانایی طبیعی اش برای افزایش میل جنسی و بهبود رضایت جنسی محبوبیت زیادی پیدا کرده است. یک مطالعه نشان داد که استفاده از خارخسک بعد از چهار هفته چندین عملکرد جنسی را در زنان افزایش داد و منجر به بهبود میل، تحریک، رضایتمندی، روانکاری واژن و درد شد.
علاوه بر این، طبق بررسی انجام شده در بلغارستان در سال ۲۰۱۶،خارخسک می تواند از مسائل مربوط به میل جنسی جلوگیری کرده و اختلال نعوظ را درمان کند. هرچند مکانیسم دقیق این روند هنوز مشخص نیست.
خواص خارخسک برای استفاده به عنوان یک دیورتیک طبیعی
مطالعات نشان داده اند که خارخسک به عنوان یک دیورتیک طبیعی در بدن عمل می کند و به تولید ادرار و دفع آن کمک می کند. در واقع، یک مطالعه منتشر شده در مجله Ethnopharmacology نشان داد که درمان با خارخسک قادر به افزایش حجم ادرار است، به همین دلیل ممکن است درمان مناسب و موثری برای سنگ های کلیه باشد.
دیورتیک های طبیعی مانند خارخسک همچنین ممکن است اثرات مفید دیگری بر روی سلامتی داشته باشند و می توانند به کاهش نفخ، کاهش فشار خون و افزایش توانایی طبیعی بدن برای فیلتر کردن سموم و ضایعات کمک کنند.
خواص خارخسک باری کاهش درد و التهاب
هم آزمایشات انسانی و هم آزمایشات حیوانی دریافته اند که عصاره خارخسک می تواند اثر مهمی در کاهش درد و التهاب داشته باشد. برای مثال، مطالعه انجام شده توسط محققن دانشکده داروسازی کرمان نشان داد که مصرف دوزهای بالایی از این گیاه توسط موش های آزمایشگاهی، در کاهش میزان درد موثر است. در همین حال، تحقیقات دیگر نشان داده اند که گیاه خارخسک می تواند سطح چندین نشانگر التهابی را کاهش دهد و همچنین می تواند باعث کاهش تورم در مدل های حیوانی شود.
خواص خارخسک برای کاهش قند خون
برخی تحقیقات نشان داده اند که اضافه کردن خارخسک به رژیم غذایی روزانه می تواند منافع زیادی را برای مدیریت سطح قند خون به ارمغان بیاورد. یک مطالعه نشان داد که مصرف روزانه ۱۰۰۰ میلی گرم مکمل این گیاه می تواند پس از ۳ ماه به میزان قابل توجهی موجب کاهش قند خون در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ در مقایسه با پلاسبو شود.
به همین ترتیب، مطالعه حیوانی در شانگهای چین نشان داد که یک ترکیب خاصی در خارخسک یافت می شود که میزان قند خون را تا ۴۰ درصد در موش های مبتلا به دیابت کاهش می دهد.
خواص خارخسک برای بهبود سلامت قلب
بیماری های قلبی علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان هستند و یک مشکل جدی برای میلیون ها نفر در سراسر جهان محسوب می شوند. علاوه بر خواصی که در بالا ذکر کردیم، گیاه خارخسک می تواند باعث کاهش التهاب شود. به همین دلیل گمان می رود نقش مهمی در سلامت قلب داشته باشد. از طرفی برخی تحققیات نیز نشان داده اند که این گیاه برخی از عوامل خطر بیماری اهای قلبی را نیز کاهش می دهد.
به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که مصرف ۱۰۰۰ میلی گرم عصاره خارخسک به صورت روزانه باعث کاهش کلسترول LDL و کلسترول کل بدن می شود. یک مطالعه حیوانی در استانبول نیز دارای یافته های مشابه ای بود و گزارش داد که این گیاه قادر به محافظت از رگ های خونی در برابر آسیب و همچنین کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید است.
خواص خارخسک برای مبارزه با سرطان
اگر چه تحقیقات در این زمینه هنوز محدود است، اما برخی مطالعات نشان داده اند که گیاه خارخسک ممکن است به عنوان یک درمان طبیعی برای سرطان مفید باشد. در واقع، یک مطالعه انجام شده در دانشگاه ملی Chungnam نشان داد که اینگیاه قادر به ایجاد مرگ سلولی و جلوگیری از گسترش سلول های سرطانی در کبد انسان است.
سایر مطالعات انسانی نیز نشان داده اند که این گیاه ممکن است در برابر سرطان سینه و پروستات از بدن محافظت کند. با این حال، به مطالعات بیشتری برای تعیین اینکه چگونه مکمل ها ممکن است بر رشد سرطان در جمعیت عمومی تاثیر بگذارند، نیاز می باشد.
اثرات جانبی ناشی از مصرف این گیاه
هنگامی که از گیاه Tribulus terrestris به اندازه متعادل استفاده شود امن است و حداقل عوارض جانبی را به همراه دارد. بعضی از نشانه های نامطلوبی که اغلب گزارش شده اند عبارتند از:
- گرفتگی عضلات
- دل درد
- اسهال
- یبوست
- حالت تهوع
- استفراغ
- مشکل در به خواب رفتن
- خونریزی قاعدگی شدید
علاوه بر این، برخی گزارشات حسی و مطالعات حیوانی نیز نشان دادند که مصرف این گیاه به افزایش خطر ابتلا به مشکلات کلیوی مرتبط است. اگرچه این عارضه بسیار نادر می باشد.
مصرف خارخسک برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی شود، زیرا ممکن است در رشد جنین دخالت داشته باشد. همچنین ممکن است با داروهای دیابت و فشار خون ارتباط برقرار کرده و تاثیر آن ها را کاهش دهد. بنابراین اگر این داروها را مصرف می کنید، قبل از استفاده از خارخسک این موضوع را با پزشک مطرح کنید.
خارخسک در طب آیورودا و طب سنتی چینی
گیاه خارخسک، به لطف خواص قدرتمند خود بر روی بهبودی و سلامتی، قرن هاست که در طب های سنتی به عنوان یک درمان طبیعی برای درمان بسیاری از بیماری ها، استفاده می شود.
در طب آیورودا این گیاه اغلب به عنوان یک داروی ضد التهابی و طبیعی استفاده می شود. اعتقاد بر این است که خواص خارخسک برای درمان بیماری های زیر مفید می باشد:
- سنگ های کلیوی
- بیماری قلبی
- سرفه
- مشکل تنفسی
- مسائل مربوط به ادرار
همچنین تصور می شود که معده را تحریک کرده و واتا دوشا را خنثی می کند.
در همین حال، در طب سنتی چینی، میوه های Tribulus terrestris نیز برای درمان مشکلات زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- تورم
- مشکلات چشم
- التهاب معده
- مشکلات جنسی
طبق گفته Shern-Nong Pharmacopoeia، قدیمی ترین اقدام دارویی شناخته شده در چین، این گیاه می تواند به موارد زیر کمک کند:
- ترمیم کبد
- درمان ماستیت
- جلوگیری از نفخ شکم
- از بین بردن سردرد
- محافظت از چشم در برابر ورم ملتحمه یا چشم صورتی
مقایسه خارخسک با تستوسترون
تستوسترون یک هورمون مهم در بدن است که در جنبه های مختلف سلامت، نقش کلیدی را ایفا می کند، به خصوص در حفظ ترکیب بدن و تقویت قدرت. در حالی که در ابتدا تصور می شد که گیاه خارخسک سطح تستوسترون در بدن را افزایش می دهد، اما مطالعات متعدد این ادعا را رد کردند. محققان معتقدند که فقط بین این دو ماده شباهت هایی وجود دارد. به عنوان مثال، مانند خارخسک، تستوسترون نقش مهمی در عملکرد جنسی ایفا می کند و درمان با تستوسترون معمولا برای بهبود عزت و رضایت جنسی در مردان و زنان به کار برده می شود. تستوسترون همچنین در سلامت قلب، طبیعی کردن سطح قند خون و کنترل التهاب نیز نقش دارد.
با این حال، تستوسترون به چندین روش دیگر نیز در بدن تاثیر می گذارد. در واقع، برخی از مطالعات نشان داده اند که درمان با تستوسترون می تواند برای کاهش وزن، تمرینات قدرتی و سلامت استخوان ها مفید باشد. کاهش سطح استرس، افزایش فعالیت بدنی و رعایت رژیم غذایی مناسب با غذاهای غنی از روی، تنها چند راه ساده برای افزایش سطح تستوسترون در بدن هستند.
دوز و نحوه مصرف مکمل گیاه خارخسک
برای درمان اختلال عملکرد جنسی، کپسول های خوراکی Tribulus terrestris را می توانید بین ۲۵۰ تا ۱۵۵۰۰ میلی گرم در روز مصرف کنید. مکمل ها معمولا غلظت بالایی از ساپونین ها را دارند. این مواد ترکیبی سودمند هستند که در عصاره خارخسک یافت می شوند و اعتقاد بر این است که مسئول اثرات این گیاه بر روی سلامت بدن هستند. اکثر مکمل های این گیاه حاوی ۴۵ تا ۶۰ درصد از ساپونین ها هستند. بنابراین می توانید بر اساس نیاز خود به ساپونین ها دوز مصرفی را تغییر دهید.
البته همیشه بهتر است دستورالعمل ها و دوزهای نوشته شده بر روی مکمل ها را برای حداکثر رساندن اثربخشی، دنبال کنید. اگر از ایمنی این گیاه اطمینان ندارید می توانید با دوز پایین تر شروع کنید و به آرامی تا زمانی که بدن تحمل دارد، دوز مصرفی خود را افزایش دهید
عصاره گیاه خارخسک در بسته بندی هایی به شکل کپسول، پودر و مایع در بازار موجود است و بسته به اولویت شخصی شما قابل دسترسی است و می تواند در اکثر داروخانه ها آن را پیدا کنید. بهتر است قبل از خرید، مواد اولیه داخل عصاره را مطالعه کرده و مکملی را انتخاب کنید که کمترین مواد افرودنی را دارد.
احتیاط
گیاه خارخسک به طور کلی ایمن است و می تواند با حداقل عوارض جانبی، مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، برخی از عوارض جانبی رایج استفاده از این گیاه دارویی عبارتند از:
- درد معده
- حالت تهوع
- استفراغ
- یبوست
- اسهال
در مدل های حیوانی نیز گزارش شده است که مصرف این گیاه موجب افزایش خطر ابتلا به مشکلات کلیوی می شود. اما در موارد بسیار نادر. اگر برای بیماری خاصی دارو مصرف می کنید، حتما قبل از استفاده از این گیاه دارویی با پزشک مشورت کنید. این کار بسیار مهم است زیرا خارخسک ممکن است با داروهای خاصی از جمله داروهای فشار خون بالا و دیابت ارتباط برقرار کند و اثربخشی آنها را کاهش دهد.
علاوه بر این، اگر حامله یا شیرده هستید توصیه نمی شود که از این گیاه استفاده کنید. زیرا ممکن است بر روی بدن نوزاد یا در رشد جنین تاثیر بگذارد.