قارچ گانودرما یا همان قارچ ریشی ؛ از خواص تا عوارض مصرف بیش از حد آن

در طب سنتی شرقی از گیاهان و قارچ ها برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شودد. نکته جالب توجه این است که قارچ گانودرما یا همان قارچ ریشی در طب سنتی محبوبیت زیادی دارد. به عقیده متخصصان این نوع طب، تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با سرطان از جمله مهمترین خواص این نوع قارچ هستند. با این حال، گاهی ایمنی مصرف این ماده خوراکی زیر سوال می رود.

اگر می خواهید از قارچ گانودرما استفاده کنید و نیاز به اطلاعات کامل در مورد آن دارید، توصیه می کنیم که ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.

قارچ گانودرما یا ریشی چیست؟

قارچ ریشی که به عنوان قارچ Ganoderma lucidum و Lingzhi نیز شناخته می شود، قارچی است که در مناطق گرم و مرطوب مختلف آسیا رشد می کند. سال های زیادی که متخصصین طب سنتی از خواص آن برای درمان بیماری ها استفاده می کنند.

در این قارچ، مولکول های متعددی از جمله تریترپروئید ها، پلی ساکارید ها و پپتیدوگلیکان ها وجود دارد که ممکن است برای بدن خواص داشته باشند. در مناطقی که این قارچ کشت می شود بیشتر از نوع تازه آن استفاده می شود. اما در اکثر نقاط جهان می توانید این محصول را به شکل عصاره پودری پیدا کنید. بر روی فرمهای مختلف قارچ ریشی مطالعات سلولی، حیوانی و انسانی زیادی انجام شده است.

در زیر می خواهیم به ۶ نمونه از مهمترین خواص قارچ گانودرما که توسط تحقیقات علمی مختلف تایید شده اند اشاره کنیم.

خواص قارچ گانودرما

تقویت سیستم ایمنی

یکی از مهم ترین اثرات قارچ ریشی بر روی بدن تقویت سیستم ایمنی بدن است. البته برخی از جزئیات تاثیر این ماده بر روی سیستم ایمنی بدن هنوز منتشر نشده است اما مطالعات سلولی نشان داده اند که قارچ ریشی می تواند بر روی ژن های گلبول های سفید خون تاثیر بگذارد. این سلول ها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهند. علاوه بر این، این مطالعات نشان داده اند که برخی از اشکال ریشی ممکن است مسیر التهاب را در سلول های سفید خون تغییر دهند.

تحقیقات انجام شده بر روی بیماران سرطانی نشان داده است که برخی از مولکول های موجود در قارچ می توانند فعالیت یک نوع سلول سفید خون به نام سلول های قاتل طبیعی را افزایش دهند. سلول های قاتل طبیعی با عفونت و سرطان در بدن مبارزه می کنند.

مطالعه دیگری نشان داد که گانودرما می تواند تعداد سایر انواع گلبول های سفید (لنفوسیت ها) را در افرادی که مبتلا به سرطان کولورکتال هستند، افزایش دهد.

در یک مطالعه، این قارچ توانست به بهبود عملکرد لنفوسیت ها و مبارزه با عفونت و سرطان در بدن ورزشکاران در معرض شرایط استرس زا کمک کند. این در حالی است که تحقیق دیگر انجام شده بر روی بدن بزرگسالان سالم نشان داد که پس از ۴ هفته مصرف عصاره ریشی، بهبودی در عملکرد سیستم ایمنی یا التهاب مشاهده نشد.

به طور کلی، واضح است که قارچ گانودرما بر روی سلول های سفید خون و عملکرد سیستم ایمنی اثر می گذارد. اما برای تعیین میزان تاثیر گذاری آن بر روی بدن افراد سالم و بیمار، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

ضد سرطان

بسیاری از افراد از این قارچ به دلیل خواص ضد سرطانی که دارد استفاده می کنند. یک مطالعه که بر روی بیش از ۴،۰۰۰ بیمار زنده مانده پس از ابتلا به سرطان پستان انجام شد نشان داد که حدود ۵۹٪ از آن ها قارچ گانودرما استفاده می کردند.

علاوه بر این، چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان داده اند که این ماده می تواند منجر به مرگ سلول های سرطانی شود. با این وجود نتایج این مطالعات به این معنا نیست که لزوما اثربخشی این ماده بر روی بدن حیوانات و انسان ها با هم مشابه است.

برخی تحقیقات تاثیر قارچ گانودرما را به علت اثراتش بر روی هورمون تستوسترون، بر روی سرطان پروستات مورد بررسی قرار داده اند. مثلا یک مطالعه موردی نشان داد که مولکول های موجود در این قارچ ممکن است سرطان پروستات را در انسان معکوس کنند.

نقش قارچ گانودرما بر روی جلوگیری یا مبارزه با سرطان کولورکتال نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی تحقیقات نشان داده اند که یک سال درمان با قارچ ریشی تعداد و حجم تومورها را در روده بزرگ کاهش می دهد. علاوه بر این، یک گزارش دقیق از مطالعات متعدد نشان داده است که این قارچ می تواند به طور معنی داری بر روی بیماران مبتلا به سرطان تاثیر بگذارد.

مهمترین تاثیر این ماده بر روی بدن بیماران سرطانی، افزایش فعالیت سلول های سفید خون و کمک به مبارزه با سرطان و بهبود کیفیت زندگی بیماران سرطانی است.

مبارزه با خستگی و افسردگی

اغلب مطالعات روی تاثیر قارچ گانودرما بر روی سیستم ایمنی بدن تاکید کرده اند. این در حالی است که مصرف این قارچ خواص دیگری نیز برای بدن دارد. مثلا کاهش خستگی و افسردگی، و همچنین بهبود کیفیت زندگی از جمله دیگر خواص قارچ گانودرما هستند.

یک مطالعه اثرات این ماده را بر روی بدن ۱۳۲ فرد مبتلا به ضعف اعصاب که با سردرد، سرگیجه و تحریک پذیری همراه است، بررسی کرد. محققان دریافتند که خستگی این افراد پس از مصرف ۸ هفته ای مکمل قارچ ریشی کاهش می یابد.

یک مطالعه دیگر نشان داد که پس از ۴ هفته مصرف پودر ریشی توسط یک گروه از ۴۸ بیمار زنده مانده پس از ابتلا به سرطان پستان، خستگی کاهش و کیفیت زندگی بهبود می یابد. علاوه بر این، افرادی که در این مطالعه شرکت کرده بودند اضطراب و افسردگی کمتری را تجربه کردند.

بهبود سلامت قلب

یک مطالعه ۱۲ هفته ای که بر روی ۲۶ نفر انجام شد نشان داد که قارچ گانودرما ممکن است کلسترول خوب یا همان HDL را افزایش و تری گلیسیرید را کاهش دهد. با این حال، تحقیقات دیگری که بر روی بزرگسالان سالم انجام شده اند بهبودی در این عوامل خطر را تایید نمی کنند.

علاوه بر این، یک تجزیه و تحلیل بزرگ انجام شده بر روی پنج مطالعات مختلف که شامل حدود ۴۰۰ شرکت کننده بودند نشان داد که این ماده هیچ تاثیر مثبتی بر روی سلامت قلب ندارد. محققان دریافتند که مصرف قارچ گانودرما به مدت ۱۶ هفته، کلسترول را بهبود نمی بخشد.

به طور کلی به تحقیقات بیشتری برای تایید این خاصیت نیاز داریم.

کنترل قند خون

مطالعات متعدد نشان داده اند که مولکول های موجود در قارچ گانودرما می توانند قند خون را در حیوانات کاهش دهند. برخی تحقیقات اولیه انجام شده بر روی انسان ها نیز یافته های مشابه ای را گزارش کرده اند.

با این حال، اکثریت تحقیقات از این خاصیت پشتیبانی نمی کنند. محققان پس از ارزیابی صدها شرکت کنندگان در مطالعات مختلف به این نتیجه رسیده اند که مصرف قارچ گانودرما هیچ فایده ای برای قند خون ناشتا ندارد.

خاصیت آنتی اکسیدانی

آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که می توانند از آسیب دیدگی سلول های بدن جلوگیری کنند. از آنجایی که این عملکرد بسیار مهم است، جدیدا توجه زیادی به مواد غذایی و مکمل های آنتی اکسیدانی شده است.

بسیاری ادعا می کنند که قارچ گانودرما برای تقویت آنتی اکسیدان ها بدن بسیار سودمند است. با این حال، مطالعات متعدد هیچ تغییری در سطح دو آنزیم آنتی اکسیدانی مهم در خون پس از مصرف ۴ تا ۱۲ هفته ای این قارچ، مشاهده نکردند.

دوز مصرف

بر خلاف برخی از غذاها یا مکمل ها، دوز مصرف قارچ گانودرما می تواند بین ۲۵ تا ۱۰۰ گرم در روز متغییر باشد. البته این دوز برای زمانی که عصاره خشک قارچ استفاده می شود. برای گانودرما تازه دوز توصیه شده تقریبا ۱۰ برابر کمتر است.

به عنوان مثال، ۵۰ گرم قارچ گانودرما تازه معادل ۵ گرم عصاره پودری این قارچ است. دوز مصرف عصاره قارچ گانودرما متفاوت است اما معمولا بین ۱٫۵ تا ۹ گرم در روز متغیر است.

علاوه بر این، در تهیهبرخی از مکمل ها تنها از بخش های خاصی از عصاره استفاده می شود. در این موارد، دوز توصیه شده ممکن است بسیار کمتر از مقادیر ذکر شده در بالا باشد.

عوارض جانبی و خطرات احتمالی ناشی از مصرف قارچ گانودرما

علیرغم محبوبیت این ماده، چند مطالعه نیز توانسته اند خواص آن را زیر سوال ببرند. مثلا برخی تحقیقات نشان داده اند که افرادی که ۴ ماه قارچ گانودرما مصرف کرده اند، تقریبا دو برابر بیشتر از کسانی که دارونما مصرف کرده اند، خطر عوارض جانبی را تجربه می کنند. با این حال، این اثرات جزئی بوده و شامل ناراحتی معده و ناراحتی های گوارشی می باشد. مصرف این قارچ اثرات نامطلوبی بر روی سلامت کبد ندارد.

تحقیقات دیگری نیز نشان داده اند که چهار هفته استفاده از عصاره قارچ گانودرما هیچ تاثیر بدی بر روی کبد و کلیه بزرگسالان سالم ندارد. در مقایسه با این گزارش ها، در دو مطالعه موردی، مشکلات مهم کبدی گزارش شده است.

برخی از افراد مثلا زنان باردار و شیرده، کسانی که اختلالات خونی دارند، افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند و کسانی که فشار خونشان پایین است، نباید از این نوع قارچ استفاده کنند.

نکته پایانی

قارچ گانودرما یک قارچ محبوب است که در طب سنتی شرقی استفاده می شود. این ماده ممکن است سیستم ایمنی بدن را از طریق اثراتی که بر روی گلبول های سفید خون، به خصوص در افرادی که به بیماری هایی مانند سرطان مبتلا هستند دارد، تقویت کند.

این قارچ همچنین ممکن است قادر به کاهش اندازه و تعداد تومورها در انواع خاصی از سرطان باشد و کیفیت زندگی برخی از بیماران مبتلا به سرطان را بهبود دهد.

بیشتر تحقیقات انسانی نشان داده اند که مصرف قارچ ریشی کلسترول، قند خون یا میزان آنتی اکسیدان ها را در بدن بهبود نمی بخشد، اما در بعضی موارد ممکن است در کاهش خستگی یا افسردگی موثر باشد.