شاهدانه گیاهی است که هزاران سال است از آن برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. عطر آن نیز در تهیه صابون، شمع و برخی غذاها کاربرد دارد. شاهدانه یک روغن بسیار قدرتمند است و به همین دلیل باید مقدار کمی از آن استفاده کنید تا اثر قوی اش را بر روی بدن و ذهن ببینید. حتما می پرسید که این روغن چه کاربرد و خواصی دارد؟ در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد خواص روغن شاهدانه مفصل صحبت می کنیم.
واژه “شاهدانه” برای توصیف محصولی از گیاه ساتیو کانابیس استفاده می شود. این ماده حاوی مقدار زیادی تتراهیدروکانابینول (THC نیز نامیده می شود) است.
روغن کنف، کمی متفاوت از روغن شاهدانه است. هرچند که هر دو از یک جنس هستند اما اصطلاح کنف به منظور توصیف گیاه ساتیو کانابیس که شامل تنها مقدار کمی از THC است استفاده می شود. کنف گیاهی است که معمولا برای استفاده های صنعتی مانند تهیه روغن ها و پماد موضعی، و همچنین فیبر برای تهیه لباس، ساخت و ساز، کاغذ و غیره آن را پرورش می دهند.
نگرانی ها در مورد خطرات سوء استفاده از شاهدانه، منجر به ممنوعیت استفاده از کانابینوئید برای مصرف دارویی در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ شد. ده ها سال طول کشید تا این ماده دوباره به عنوان ترکیبی دارای خواص درمانی در نظر گرفته شود. حتی امروزه استفاده از این گیاه بسیار محدود است.
در گذشته شاهدانه فقط در آسیای میانه کشت می شود. اما امروزه در سراسر جهان آن را پرورش می دهند. در ایالات متحده، این یک ماده کنترل شده است و به عنوان عامل Agent Schedule I طبقه بندی شده است. این اصطلاح به این معنی است که این دارو، پتانسیل سوء مصرف را دارد. گیاه شاهدانه یک ترکیبات روانگردان حاوی رزین است که کانابینوئید تولید می کند.
طبق یک بررسی علمی که در سال ۲۰۰۷ در Dialogues in Clinical Neuroscience منتشر شده، دانشمندان موافق هستند که علیرغم خطر ایجاد اعتیاد خفیف به شاهدانه و افزایش احتمال اعتیاد به مواد مخدر دیگر، ارزش درمانی کانابینوئید در شاهدانه بسیار بالاست.
خواص روغن شاهدانه
خواص روغن شاهدانه و سایر ترکیبات کانابینوئید قادرند که بیماری های متعدد زیر را درمان کنند:
- بی اشتهایی
- اسهال
- درد
- التهاب
- مولتیپل اسکلروزیس
- اختلالات نوروژنیک
- صرع
- گلوکوم
- پوکی استخوان
- اسکیزوفرنی
- اختلالات قلبی و عروقی
- سرطان
- چاقی
- اختلالات مربوط به سندرم متابولیک
خواص روغن شاهدانه برای کاهش استرس و اضطراب
استرس مزمن می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. روغن شاهدانه توانایی آزاد کردن هورمون های ایجاد احساس خوب را دارد و ذهن را آرام می کند. این روغن استرس را کاهش می دهد و احساس آرامش و صلح را به بدن منتقل می کند. اصلی ترین ترکیب شیمیایی شاهدانه، که به نام کانابینوئید نیز شناخته می شود، گیرنده های خاصی را در سراسر بدن پیدا می کند تا اثرات فارماکولوژیک را به ویژه در سیستم عصبی مرکزی و سیستم ایمنی بدن تولید کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ انجام شد نشان داد که درمان با کانابینوئید پس از یک تجربه تروماتیک، ممکن است پاسخ عاطفی بدن به تروما را کاهش دهد و از اختلال ناشی از استرس جلوگیری کند. درمان با کانابینوئید، گیرنده های استرس را در amygdala basolateral (هسته ای که اکثریت اطلاعات حسی را دریافت می کند) و هیپوکامپ (بخشی از مغز که مرکز احساسات است) به حداقل می رساند.
روغن شاهدانه برای افراد مبتلا به بی خوابی نیز مفید است. اثرات آرام بخش این روغن به بدن کمک می کند تا آرام بخوابد و مشکلات مربوط به اضطراب را از بین ببرد. یک نظرسنجی علمی که در سال ۲۰۱۵ در American Journal of Health-System Pharmacy منتشر شد دریافت که درمان با شاهدانه برای جانبازان نظامی با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) موثر است. تحقیقات نشان می دهد که کانابینوئید، ترکیب روانگردان در این روغن، تنظیم کننده انتشار مواد شیمیایی عصبی است و طیف گسترده ای از اثرات را بر روی سیستم عصبی مرکزی، از جمله افزایش لذت و تغییر فرآیندهای حافظه، دارد.
مطالعات مقطعی ارتباط مستقیمی را بین علائم شدید PTSD و افزایش انگیزه برای استفاده از شاهدانه جهت مقابله با آن، به ویژه در میان بیماران مبتلا به مشکلات عاطفی یا استرس کشف کرد. سربازان نظامی مبتلا به PTSD با استفاده از خواص روغن شاهدانه توانستند اضطراب و بی خوابی را کاهش دهند.
خواص روغن شاهدانه برای تغییر اشتها
برای افرادی که به دنبال افزایش وزن هستند، روغن شاهدانه باعث افزایش اشتها می شود. این روغن احساس گرسنگی و سیستم گوارش را تحریک می کند. این خاصیت ممکن است به دلیل هورمون هایی باشد که توسط استنشاق و مصرف این ماده تولید می شوند.
طبق گزارشی که در International Weekly Journal of Science منتشر شده، شاهدانه باعث آزاد شدن هورمون های تقویت کننده گرسنگی می شود. سلول های عصبی نقش مهمی در این فرایند ایفا می کنند.
بسته به هورمونی که تحریک می شود، شاهدانه می تواند اشتها را افزایش دهد یا آن را سرکوب کند. به همین دلیل، روغن این ماده می تواند به بیماران مبتلا به اختلالات خوردن کمک کند یا راهی طبیعی برای درمان چاقی باشد.
خواص روغن شاهدانه برای بهبود سلامت چشم
تحقیقات نشان می دهد که روغن شاهدانه به طور طبیعی به درمان دژنراسیون ماکولا و گلوکوم کمک می کند. گلوکوم یک بیماری موثر بر روی عصب بینایی است که می تواند منجر به از دست دادن قدرت بینایی و کوری شود. این بیماری ناشی از تجمع مایعی در چشم است و بر روی عصب بینایی، شبکیه و لنز فشار می آورد. اگر گلوکوم درمان نشود، فشار ناشی از آن به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده و می تواند به چشم آسیب برساند. اگر چه عوامل بسیاری منجر به ایجاد آسیب بر روی عصب بینایی در بیماران مبتلا به گلوکوم می شوند، اما مشخص شده است که سطح فشار داخل چشم (IOP) به طور قطعی به این بیماری مرتبط است.
به گفته متخصصان American Glaucoma Society، شاهدانه توانایی کاهش IOP در افراد سالم و افراد مبتلا به گلوکوم را دارد. بنابراین ممکن است یک راه طبیعی برای درمان گلوکوم باشد. یک واقعیت در مورد توانایی این ماده برای کاهش IOP این است که شاهدانه فقط برای یک زمان کوتاه فشار چشم را کم می کند. به طوری که بیماران مجبور به استفاده از آن هر سه ساعت یک بار هستند.
خواص روغن شاهدانه برای کاهش درد
هزاران سال است که این ماده به عنوان یک ماده تسکین دهنده درد استفاده می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد کانابینوئید ها می توانند به مدولاسیون درد با استفاده از مهار انتقال نورون در مسیر های درد کمک کنند. این روغن توانایی از بین بردن درد و التهاب مزمن را دارد، به همین دلیل است که بیماران سرطانی تحت درمان با شیمی درمانی، اغلب از این ماده به عنوان راهی برای پیشگیری از عوارض استفاده می کنند. این علت یکی از عللی است که استفاده از این روغن را به عنوان بخشی از درمان طبیعی فیبرومیالژیا توجیه می کند.
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۰ در مجله Canadian Medical Association Journal منتشر شد، نشان می دهد که شاهدانه می تواند به بیماران مبتلا به درد مزمن کمک کند. در این مطالعه ۲۳ بزرگسال مبتلا به درد نوروپاتیک پس از ضربه و یا پس از جراحی به صورت تصادفی ۴ بار در روز و در مدت ۱۴ روز از این روغن استفاده کردند.
میانگین شدت درد روزانه با استفاده از یک مقیاس عددی ۱۱ امتیازی، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مصرف ۳ نوبت تتراهیدروکانابینول در روز به مدت ۵ روز، موجب کاهش شدت درد و بهبود خواب می شود.
خواص روغن شاهدانه برای تقویت سلامت قلب
خواص آنتی اکسیدانی در روغن شاهدانه از ایجاد بیماری های قلبی و عروقی جلوگیری می کند. مطالعات حیوانی نشان می دهد که درمان با این روغن ممکن است از طیف وسیعی از بیماری های قلبی عروقی، از جمله فشار خون بالا، بیماری های عروقی، سکته مغزی، آترواسکلروز و حملات قلبی جلوگیری کند.
در سال ۲۰۱۴، برای اولین بار، محققان دانشکده پزشکی در دانشگاه ناتینگهام یک مطالعه انجام دادند که نتایج آن نشان می دهد کانابینوئید ها بر روی رگ های خونی اثر می گذارند و باعث می شوند آنها شل و باز شوند. با شل شدن عروق خونی، راهی طبیعی برای کاهش فشار خون و بهبود گردش خون باز می شود. از آنجایی که این اولین مطالعه انسانی است که به ارزیابی اثربخشی روغن شاهدانه در درمان بیماری قلبی پرداخته است، باید تحقیقات بیشتری برای اثبات امن بودن این راه پیدا کرد.
خواص روغن شاهدانه برای محافظت از پوست
استفاده از روغن شاهدانه سبب تخریب سلول های مرده پوست می شود و پوست را درخشان می کند. کانابینوئیدها مسئول تولید چربی هستند. به همین دلیل می توانند به درمان بیماری هایی مانند خشکی پوست یا آکنه کمک کنند.
آسیب سلولی که به وسیله اکسیداسیون ایجاد می شود، سرعت فرآیند پیری را افزایش می دهد و می تواند منجر به ایجاد لکه های تیره، چین و چروک و نشانه های دیگر پیری شود. روغن شاهدانه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی بالا، به مبارزه با آسیب رادیکال های آزاد کمک می کند. همچنین استنشاق یا مصرف موضعی آن موجب کاهش احساس استرس می شود. همان طور که می دانید استرس می تواند منجر به آکنه، اگزما و روزاسه شود.
خواص روغن شاهدانه برای جلوگیری از سرطان
روغن شاهدانه ممکن است به عنوان یک درمان طبیعی سرطان و همچنین راهی برای پیشگیری از سرطان در بدن عمل کند. زیرا این ماده اندازه تومور را کاهش می دهد و حالت تهوع، درد، عدم اشتها و ضعف را نیز کم می کند. اداره غذا و داروی آمریکا، این ماده را به عنوان درمانی برای سرطان یا هر نوع بیماری دیگری تأیید نمی کند. اما تحقیقات نشان می دهند که این ماده خواص ضد سرطانی دارد.
اثرات جانبی و اختلالات احتمالی ناشی از مصرف روغن شاهدانه
استفاده از روغن شاهدانه ممکن است سبب کاهش تمرکز، حافظه و توانایی یادگیری و فکر کردن شود. ترکیب این روغن با داروهای دیگر مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای اضطراب، داروهای ضد درد، داروهای ضد تشنج و شل کننده های عضلات ایمن نیست. زیرا ممکن است باعث خواب آلودگی و خستگی شود.
اگر باردار هستید یا می خواهید باردار شوید، از روغن شاهدانه یا هر نوع مواد مخدر دیگری استفاده نکنید. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد که زنانی که در دوران بارداری از این مواد استفاده می کنند شانس ابتلای نوزادشان به نقص های مادرزادی و وزن کم هنگام تولد را افزایش می دهند. در دوران شیردهی نیز نباید از این ماده استفاده کنید.
انواع مختلفی از شاهدانه وجود دارد. اما همه آن ها خواص یکسانی ندارند. اگر می خواهید روغن شاهدانه استفاده کنید مطمئن شوید که آن را از طریق یک شرکت معتبر خریداری می کنید.